श्वेताश्वतरोपनिषत्షష్ఠోఽధ్యాయః
షష్ఠోఽధ్యాయః
స్వభావమేకే కవయో వదన్తి
కాలం తథాన్యే పరిముహ్యమానాః ।
దేవస్యైష మహిమా తు లోకే
యేనేదం భ్రామ్యతే బ్రహ్మచక్రమ్ ॥ ౧ ॥
కాలం తథాన్యే పరిముహ్యమానాః ।
దేవస్యైష మహిమా తు లోకే
యేనేదం భ్రామ్యతే బ్రహ్మచక్రమ్ ॥ ౧ ॥
యేనావృతం నిత్యమిదం హి సర్వం జ్ఞః
కాలకారో గుణీ సర్వవిద్ యః ।
తేనేశితం కర్మ వివర్తతే హ
పృథివ్యప్తేజోనిలఖాని చిన్త్యమ్ ॥ ౨ ॥
కాలకారో గుణీ సర్వవిద్ యః ।
తేనేశితం కర్మ వివర్తతే హ
పృథివ్యప్తేజోనిలఖాని చిన్త్యమ్ ॥ ౨ ॥
తత్కర్మ కృత్వా వినివర్త్య భూయ -
స్తత్త్వస్య తావేన సమేత్య యోగమ్ ।
ఎకేన ద్వాభ్యాం త్రిభిరష్టభిర్వా
కాలేన చైవాత్మగుణైశ్చ సూక్ష్మైః ॥ ౩ ॥
స్తత్త్వస్య తావేన సమేత్య యోగమ్ ।
ఎకేన ద్వాభ్యాం త్రిభిరష్టభిర్వా
కాలేన చైవాత్మగుణైశ్చ సూక్ష్మైః ॥ ౩ ॥
ఆరభ్య కర్మాణి గుణాన్వితాని
భావాంశ్చ సర్వాన్ వినియోజయేద్యః ।
తేషామభావే కృతకర్మనాశః
కర్మక్షయే యాతి స తత్త్వతోఽన్యః ॥ ౪ ॥
భావాంశ్చ సర్వాన్ వినియోజయేద్యః ।
తేషామభావే కృతకర్మనాశః
కర్మక్షయే యాతి స తత్త్వతోఽన్యః ॥ ౪ ॥
ఆదిః స సంయోగనిమిత్తహేతుః
పరస్త్రికాలాదకలోఽపి దృష్టః ।
తం విశ్వరూపం భవభూతమీడ్యం
దేవం స్వచిత్తస్థముపాస్య పూర్వమ్ ॥ ౫ ॥
పరస్త్రికాలాదకలోఽపి దృష్టః ।
తం విశ్వరూపం భవభూతమీడ్యం
దేవం స్వచిత్తస్థముపాస్య పూర్వమ్ ॥ ౫ ॥
స వృక్షకాలాకృతిభిః పరోఽన్యో
యస్మాత్ ప్రపఞ్చః పరివర్తతేఽయమ్ ।
ధర్మావహం పాపనుదం భగేశం
జ్ఞాత్వాత్మస్థమమృతం విశ్వధామ ॥ ౬ ॥
యస్మాత్ ప్రపఞ్చః పరివర్తతేఽయమ్ ।
ధర్మావహం పాపనుదం భగేశం
జ్ఞాత్వాత్మస్థమమృతం విశ్వధామ ॥ ౬ ॥
తమీశ్వరాణాం పరమం మహేశ్వరం
తం దేవతానాం పరమం చ దైవతమ్ ।
పతిం పతీనాం పరమం పరస్తాద్ -
విదామ దేవం భువనేశమీడ్యమ్ ॥ ౭ ॥
తం దేవతానాం పరమం చ దైవతమ్ ।
పతిం పతీనాం పరమం పరస్తాద్ -
విదామ దేవం భువనేశమీడ్యమ్ ॥ ౭ ॥
న తస్య కార్యం కరణం చ విద్యతే
న తత్సమశ్చాభ్యధికశ్చ దృశ్యతే ।
పరాస్య శక్తిర్వివిధైవ శ్రూయతే
స్వాభావికీ జ్ఞానబలక్రియా చ ॥ ౮ ॥
న తత్సమశ్చాభ్యధికశ్చ దృశ్యతే ।
పరాస్య శక్తిర్వివిధైవ శ్రూయతే
స్వాభావికీ జ్ఞానబలక్రియా చ ॥ ౮ ॥
న తస్య కశ్చిత్ పతిరస్తి లోకే
న చేశితా నైవ చ తస్య లిఙ్గమ్ ।
స కారణం కరణాధిపాధిపో
న చాస్య కశ్చిజ్జనితా న చాధిపః ॥ ౯ ॥
న చేశితా నైవ చ తస్య లిఙ్గమ్ ।
స కారణం కరణాధిపాధిపో
న చాస్య కశ్చిజ్జనితా న చాధిపః ॥ ౯ ॥
యస్తన్తునాభ ఇవ తన్తుభిః ప్రధానజైః స్వభావతః ।
దేవ ఎకః స్వమావృణోతి స నో దధాతు బ్రహ్మాప్యయమ్ ॥ ౧౦ ॥
దేవ ఎకః స్వమావృణోతి స నో దధాతు బ్రహ్మాప్యయమ్ ॥ ౧౦ ॥
ఎకో దేవః సర్వభూతేషు గూఢః
సర్వవ్యాపీ సర్వభూతాన్తరాత్మా ।
కర్మాధ్యక్షః సర్వభూతాధివాసః
సాక్షీ చేతా కేవలో నిర్గుణశ్చ ॥ ౧౧ ॥
సర్వవ్యాపీ సర్వభూతాన్తరాత్మా ।
కర్మాధ్యక్షః సర్వభూతాధివాసః
సాక్షీ చేతా కేవలో నిర్గుణశ్చ ॥ ౧౧ ॥
ఎకో వశీ నిష్క్రియాణాం బహూనా -
మేకం బీజం బహుధా యః కరోతి ।
తమాత్మస్థం యేఽనుపశ్యన్తి ధీరా -
స్తేషాం సుఖం శాశ్వతం నేతరేషామ్ ॥ ౧౨ ॥
మేకం బీజం బహుధా యః కరోతి ।
తమాత్మస్థం యేఽనుపశ్యన్తి ధీరా -
స్తేషాం సుఖం శాశ్వతం నేతరేషామ్ ॥ ౧౨ ॥
నిత్యో నిత్యానాం చేతనశ్చేతనానా -
మేకో బహూనాం యో విదధాతి కామాన్ ।
తత్కారణం సాఙ్ఖ్యయోగాధిగమ్యం
జ్ఞాత్వా దేవం ముచ్యతే సర్వపాశైః ॥ ౧౩ ॥
మేకో బహూనాం యో విదధాతి కామాన్ ।
తత్కారణం సాఙ్ఖ్యయోగాధిగమ్యం
జ్ఞాత్వా దేవం ముచ్యతే సర్వపాశైః ॥ ౧౩ ॥
న తత్ర సూర్యో భాతి న చన్ద్రతారకం
నేమా విద్యుతో భాన్తి కుతోఽయమగ్నిః ।
తమేవ భాన్తమనుభాతి సర్వం
తస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి ॥ ౧౪ ॥
నేమా విద్యుతో భాన్తి కుతోఽయమగ్నిః ।
తమేవ భాన్తమనుభాతి సర్వం
తస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి ॥ ౧౪ ॥
(శ్వే.+ఉ.+౬ ।+౧౫)
ఎకో హంసః భువనస్యాస్య మధ్యే
స ఎవాగ్నిః సలిలే సంనివిష్టః ।
తమేవ విదిత్వా అతిమృత్యుమేతి
నాన్యః పన్థా విద్యతేఽయనాయ ॥ ౧౫ ॥
స ఎవాగ్నిః సలిలే సంనివిష్టః ।
తమేవ విదిత్వా అతిమృత్యుమేతి
నాన్యః పన్థా విద్యతేఽయనాయ ॥ ౧౫ ॥
స విశ్వకృద్ విశ్వవిదాత్మయోని -
ర్జ్ఞః కాలకాలో గుణీ సర్వవిద్ యః ।
ప్రధానక్షేత్రజ్ఞపతిర్గుణేశః
సంసారమోక్షస్థితిబన్ధహేతుః ॥ ౧౬ ॥
ర్జ్ఞః కాలకాలో గుణీ సర్వవిద్ యః ।
ప్రధానక్షేత్రజ్ఞపతిర్గుణేశః
సంసారమోక్షస్థితిబన్ధహేతుః ॥ ౧౬ ॥
స తన్మయో హ్యమృత ఈశసంస్థో
జ్ఞః సర్వగో భువనస్యాస్య గోప్తా ।
య ఈశేఽస్య జగతో నిత్యమేవ
నాన్యో హేతుర్విద్యత ఈశనాయ ॥ ౧౭ ॥
జ్ఞః సర్వగో భువనస్యాస్య గోప్తా ।
య ఈశేఽస్య జగతో నిత్యమేవ
నాన్యో హేతుర్విద్యత ఈశనాయ ॥ ౧౭ ॥
యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వం
యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తస్మై ।
తం హ దేవం ఆత్మబుద్ధిప్రకాశం
ముముక్షుర్వై శరణమహం ప్రపద్యే ॥ ౧౮ ॥
యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తస్మై ।
తం హ దేవం ఆత్మబుద్ధిప్రకాశం
ముముక్షుర్వై శరణమహం ప్రపద్యే ॥ ౧౮ ॥
నిష్కలం నిష్క్రియం శాన్తం నిరవద్యం నిరఞ్జనమ్ ।
అమృతస్య పరం సేతుం దగ్ధేన్దనమివానలమ్ ॥ ౧౯ ॥
అమృతస్య పరం సేతుం దగ్ధేన్దనమివానలమ్ ॥ ౧౯ ॥
యదా చర్మవదాకాశం వేష్టయిష్యన్తి మానవాః ।
తదా దేవమవిజ్ఞాయ దుఃఖస్యాన్తో భవిష్యతి ॥ ౨౦ ॥
తదా దేవమవిజ్ఞాయ దుఃఖస్యాన్తో భవిష్యతి ॥ ౨౦ ॥
తపఃప్రభావాద్ దేవప్రసాదాచ్చ
బ్రహ్మ హ శ్వేతాశ్వతరోఽథ విద్వాన్ ।
అత్యాశ్రమిభ్యః పరమం పవిత్రం
ప్రోవాచ సమ్యగృషిసఙ్ఘజుష్టమ్ ॥ ౨౧ ॥
బ్రహ్మ హ శ్వేతాశ్వతరోఽథ విద్వాన్ ।
అత్యాశ్రమిభ్యః పరమం పవిత్రం
ప్రోవాచ సమ్యగృషిసఙ్ఘజుష్టమ్ ॥ ౨౧ ॥
వేదాన్తే పరమం గుహ్యం పురాకల్పే ప్రచోదితమ్ ।
నాప్రశాన్తాయ దాతవ్యం నాపుత్రాయాశిష్యాయ వా పునః ॥ ౨౨ ॥
నాప్రశాన్తాయ దాతవ్యం నాపుత్రాయాశిష్యాయ వా పునః ॥ ౨౨ ॥
యస్య దేవే పరా భక్తిః యథా దేవే తథా గురౌ ।
తస్యైతే కథితా హ్యర్థాః ప్రకాశన్తే మహాత్మనః ॥ ౨౩ ॥
ప్రకాశన్తే మహాత్మన ఇతి ।
తస్యైతే కథితా హ్యర్థాః ప్రకాశన్తే మహాత్మనః ॥ ౨౩ ॥
ప్రకాశన్తే మహాత్మన ఇతి ।