ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:ப்ரத²ம: பாத³:
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
ஆகாஶஸ்தல்லிங்கா³த் ॥ 22 ॥
ஆகாஶஸ்தல்லிங்கா³த்’ । ஆகாஶஶப்³தே³நேஹ ப்³ரஹ்மணோ க்³ரஹணம் யுக்தம்குத: ? தல்லிங்கா³த்பரஸ்ய ஹி ப்³ரஹ்மண இத³ம் லிங்க³ம் — ‘ஸர்வாணி வா இமாநி பூ⁴தாந்யாகாஶாதே³வ ஸமுத்பத்³யந்தேஇதிபரஸ்மாத்³தி⁴ ப்³ரஹ்மணோ பூ⁴தாநாமுத்பத்திரிதி வேதா³ந்தேஷு மர்யாதா³நநு பூ⁴தாகாஶஸ்யாபி வாய்வாதி³க்ரமேண காரணத்வம் த³ர்ஶிதம்ஸத்யம் த³ர்ஶிதம்ததா²பி மூலகாரணஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ(அ)பரிக்³ரஹாத் , ஆகாஶாதே³வேத்யவதா⁴ரணம் ஸர்வாணீதி பூ⁴தவிஶேஷணம் நாநுகூலம் ஸ்யாத்ததா²ஆகாஶம் ப்ரத்யஸ்தம் யந்திஇதி ப்³ரஹ்மலிங்க³ம் , ‘ஆகாஶோ ஹ்யேவைப்⁴யோ ஜ்யாயாநாகாஶ: பராயணம்இதி ஜ்யாயஸ்த்வபராயணத்வேஜ்யாயஸ்த்வம் ஹ்யநாபேக்ஷிகம் பரமாத்மந்யேவைகஸ்மிந்நாம்நாதம்ஜ்யாயாந்ப்ருதி²வ்யா ஜ்யாயாநந்தரிக்ஷாஜ்ஜ்யாயாந்தி³வோ ஜ்யாயாநேப்⁴யோ லோகேப்⁴ய:’ (சா². உ. 3 । 14 । 3) இதிததா² பராயணத்வமபி பரமகாரணத்வாத்பரமாத்மந்யேவ உபபந்நதரம் ஶ்ருதிஶ்சவிஜ்ஞாநமாநந்த³ம் ப்³ரஹ்ம ராதிர்தா³து: பராயணம்’ (ப்³ரு. உ. 3 । 9 । 28) இதிஅபி சாந்தவத்த்வதோ³ஷேண ஶாலாவத்யஸ்ய பக்ஷம் நிந்தி³த்வா, அநந்தம் கிஞ்சித்³வக்துகாமேந ஜைவலிநாகாஶ: பரிக்³ருஹீத:தம் சாகாஶமுத்³கீ³தே² ஸம்பாத்³யோபஸம்ஹரதி ஏஷ பரோவரீயாநுத்³கீ³த²: ஏஷோ(அ)நந்த:’ (சா². உ. 1 । 9 । 2) இதிதச்சாநந்த்யம் ப்³ரஹ்மலிங்க³ம்யத்புநருக்தம் பூ⁴தாகாஶம் ப்ரஸித்³தி⁴ப³லேந ப்ரத²மதரம் ப்ரதீயத இதி, அத்ர ப்³ரூம:ப்ரத²மதரம் ப்ரதீதமபி ஸத்³வாக்யஶேஷக³தாந்ப்³ரஹ்மகு³ணாந்த்³ருஷ்ட்வா பரிக்³ருஹ்யதேத³ர்ஶிதஶ்ச ப்³ரஹ்மண்யப்யாகாஶஶப்³த³: ஆகாஶோ வை நாம நாமரூபயோர்நிர்வஹிதா’ (சா². உ. 8 । 14 । 1) இத்யாதௌ³ததா²காஶபர்யாயவாசிநாமபி ப்³ரஹ்மணி ப்ரயோகோ³ த்³ருஶ்யதேருசோ அக்ஷரே பரமே வ்யோமந் யஸ்மிந்தே³வா அதி⁴ விஶ்வே நிஷேது³:’ (ரு. ஸம். 1 । 164 । 39) ஸைஷா பா⁴ர்க³வீ வாருணீ வித்³யா பரமே வ்யோமந்ப்ரதிஷ்டி²தா’ (தை. உ. 3 । 6 । 1) கம் ப்³ரஹ்ம க²ம் ப்³ரஹ்ம’ (சா². உ. 4 । 10 । 4) க²ம் புராணம்’ (ப்³ரு. உ. 5 । 1 । 1) இதி சைவமாதௌ³வாக்யோபக்ரமே(அ)பி வர்தமாநஸ்யாகாஶஶப்³த³ஸ்ய வாக்யஶேஷவஶாத்³யுக்தா ப்³ரஹ்மவிஷயத்வாவதா⁴ரணா । ‘அக்³நிரதீ⁴தே(அ)நுவாகம்இதி ஹி வாக்யோபக்ரமக³தோ(அ)ப்யக்³நிஶப்³தோ³ மாணவகவிஷயோ த்³ருஶ்யதேதஸ்மாதா³காஶஶப்³த³ம் ப்³ரஹ்மேதி ஸித்³த⁴ம் ॥ 22 ॥

ஏவம் ப்ராப்தே(அ)பி⁴தீ⁴யதே -

ஆகாஶஶப்³தே³ந ப்³ரஹ்மணோ க்³ரஹணம் ।

குத:,

தல்லிங்கா³த் ।

ததா²ஹி - “ஸாமாநதி⁴கரண்யேந ப்ரஶ்நதத்ப்ரதிவாக்யயோ: । பௌர்வாபர்யபராமர்ஶாத்ப்ரதா⁴நத்வே(அ)பி கௌ³ணதா” ॥ யத்³யப்யாகாஶபத³ம் ப்ரதா⁴நார்த²ம் ததா²பி யத்ப்ருஷ்டம் ததே³வ ப்ரதிவக்தவ்யம் । ந க²ல்வநுந்மத்த ஆம்ராந்ப்ருஷ்ட: கோவிதா³ராநாசஷ்டே । ததி³ஹ, “அஸ்ய லோகஸ்ய கா க³தி:” இதி ப்ரஶ்நோ த்³ருஶ்யமாநநாமரூபப்ரபஞ்சமாத்ரக³திவிஷய இதி தத³நுரோதா⁴த்³ய ஏவ ஸர்வஸ்ய லோகஸ்ய க³தி: ஸ ஏவாகாஶஶப்³தே³ந ப்ரதிவக்தவ்ய: । நச பூ⁴தாகாஶ: ஸர்வஸ்ய லோகஸ்ய க³தி:, தஸ்யாபி லோகமத்⁴யபாதித்வாத் । ததே³வ தஸ்ய க³திரித்யநுபபத்தே: । ந சோத்தரே பூ⁴தாகாஶஶ்ரவணாத்³பூ⁴தாகாஶகார்யமேவ ப்ருஷ்டமிதி யுக்தம், ப்ரஶ்நஸ்ய ப்ரத²மாவக³தஸ்யாநுபஜாதவிரோதி⁴நோ லோகஸாமாந்யவிஷயஸ்யோபஜாதவிரோதி⁴நோத்தரேண ஸங்கோசாநுபபத்தேஸ்தத³நுரோதே⁴நோத்தரவ்யாக்²யாநாத் । நச ப்ரஶ்நேந பூர்வபக்ஷரூபேணாநவஸ்தி²தார்தே²நோத்தரம் வ்யவஸ்தி²தார்த²ம் ந ஶக்யம் நியந்துமிதி யுக்தம், தந்நிமித்தாநாமஜ்ஞாநஸம்ஶயவிபரர்யாஸாநாமநவஸ்தா²நே(அ)பி தஸ்ய ஸ்வவிஷயே வ்யவஸ்தா²நாத் । அந்யதோ²த்தரஸ்யாநாலம்ப³நத்வாத்தேர்வையதி⁴கரண்யாபத்தேர்வா । அபி சோத்தரே(அ)பி ப³ஹ்வஸமஞ்ஜஸம் । ததா²ஹி - “ஸர்வாணி ஹ வா இமாநி பூ⁴தாந்யகாஶாதே³வ ஸமுத்பத்³யந்தே” இதி ஸர்வஶப்³த³: கத²ஞ்சித³ல்பவிஷயோ வ்யாக்²யேய: । ஏவமேவகாரோ(அ)ப்யஸமஞ்ஜஸ: । ந க²ல்வபாமாகாஶ ஏவ காரணமபி து தேஜோ(அ)பி । ஏவமந்நஸ்யாபி நாகாஶமேவ காரணமபி து பாவகபாத²ஸீ அபி । மூலகாரணவிவக்ஷாயாம் து ப்³ரஹ்மண்யேவாவதா⁴ரணம் ஸமஞ்ஜஸம் । அஸமஞ்ஜஸம் து பூ⁴தாகாஶே । ஏவம் ஸர்வேஷாம் பூ⁴தாநாம் லயோ ப்³ரஹ்மண்யேவ । ஏவம் ஸர்வேப்⁴யோ ஜ்யாயஸ்த்வம் ப்³ரஹ்மண ஏவ । ஏவம் பரமயநம் ப்³ரஹ்மைவ । தஸ்மாத்ஸர்வேஷாம் லோகாநாமிதி ப்ரஶ்நேநோபக்ரமாத் , உத்தரே ச தத்தத³ஸாதா⁴ரணப்³ரஹ்மகு³ணபராமர்ஶாத்ப்ருஷ்டாயாஶ்ச க³தே: பரமயநமித்யஸாதா⁴ரணப்³ரஹ்மகு³ணோபஸம்ஹாராத் , பூ⁴யஸீநாம் ஶ்ருதீநாமநுக்³ரஹாய “த்யஜேதே³கம் குலஸ்யார்தே²” இதிவத்³வரமாகாஶபத³மாத்ரமஸமஞ்ஜஸமஸ்து । ஏதாவதா ஹி ப³ஹு ஸமஞ்ஜஸம் ஸ்யாத் । ந சாகாஶஸ்ய ப்ராதா⁴ந்யமுத்தரே, கிந்து ப்ருஷ்டார்த²த்வாது³த்தரஸ்ய, லோகஸாமாந்யக³தேஶ்ச ப்ருஷ்டத்வாத் , “பராயணம்” இதி ச தஸ்யைவோபஸம்ஹாராத்³ப்³ரஹ்மைவ ப்ரதா⁴நம் । ததா²ச தத³ர்த²ம் ஸத் ஆகாஶபத³ம் ப்ரதா⁴நார்த²ம் ப⁴வதி, நாந்யதா² । தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மைவ ப்ரதா⁴நமாகாஶபதே³நேஹோபாஸ்யத்வேநோபக்ஷிப்தம், ந பூ⁴தாகாஶமிதி ஸித்³த⁴ம் ।

அபி ச ।

அஸ்யைவோபக்ரமே “அந்தவத்கில தே ஸாம” இதி

அந்தவத்த்வதோ³ஷேண ஶாலாவத்யஸ்யேதி ।

ந சாகாஶஶப்³தோ³ கௌ³ணோ(அ)பி விலம்பி³தப்ரதிபத்தி:, தத்ர தத்ர ப்³ரஹ்மண்யாகாஶஶப்³த³ஸ்ய தத்பர்யாயஸ்ய ச ப்ரயோக³ப்ராசுர்யாத³த்யந்தாப்⁴யாஸேநாஸ்யாபி முக்²யவத்ப்ரதிபத்தேரவிலம்ப³நாதி³தி த³ர்ஶநார்த²ம் ப்³ரஹ்மணி ப்ரயோக³ப்ராசுர்யம் வைதி³கம் நித³ர்ஶிதம் பா⁴ஷ்யக்ருதா । தத்ரைவ ச ப்ரத²மாவக³தாநுகு³ண்யேநோத்தரம் நீயதே, யத்ர தத³ந்யதா² கர்தும் ஶக்யம் । யத்ர து ந ஶக்யம் தத்ரோத்தராநுகு³ண்யேநைவ ப்ரத²மம் நீயத இத்யாஹ -

வாக்யோபக்ரமே(அ)பீதி ॥ 22 ॥