ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீய: பாத³:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
ஶப்³த³ இதி சேந்நாத: ப்ரப⁴வாத்ப்ரத்யக்ஷாநுமாநாப்⁴யாம் ॥ 28 ॥
நநு ‘ஜந்மாத்³யஸ்ய யத:’ (ப்³ர. ஸூ. 1 । 1 । 2) இத்யத்ர ப்³ரஹ்மப்ரப⁴வத்வம் ஜக³தோ(அ)வதா⁴ரிதம் , கத²மிஹ ஶப்³த³ப்ரப⁴வத்வமுச்யதே ? அபி ச யதி³ நாம வைதி³காச்ச²ப்³தா³த³ஸ்ய ப்ரப⁴வோ(அ)ப்⁴யுபக³த:, கத²மேதாவதா விரோத⁴: ஶப்³தே³ பரிஹ்ருத: ? யாவதா வஸவோ ருத்³ரா ஆதி³த்யா விஶ்வேதே³வா மருத இத்யேதே(அ)ர்தா² அநித்யா ஏவ, உத்பத்திமத்த்வாத் । தத³நித்யத்வே ச தத்³வாசிநாம் வைதி³காநாம் வஸ்வாதி³ஶப்³தா³நாமநித்யத்வம் கேந நிவார்யதே ? ப்ரஸித்³த⁴ம் ஹி லோகே தே³வத³த்தஸ்ய புத்ர உத்பந்நே யஜ்ஞத³த்த இதி தஸ்ய நாம க்ரியத இதி । தஸ்மாத்³விரோத⁴ ஏவ ஶப்³த³ இதி சேத் , ந । க³வாதி³ஶப்³தா³ர்த²ஸம்ப³ந்த⁴நித்யத்வத³ர்ஶநாத் । ந ஹி க³வாதி³வ்யக்தீநாமுத்பத்திமத்த்வே ததா³க்ருதீநாமப்யுத்பத்திமத்த்வம் ஸ்யாத் । த்³ரவ்யகு³ணகர்மணாம் ஹி வ்யக்தய ஏவோத்பத்³யந்தே, நாக்ருதய: । ஆக்ருதிபி⁴ஶ்ச ஶப்³தா³நாம் ஸம்ப³ந்த⁴:, ந வ்யக்திபி⁴: । வ்யக்தீநாமாநந்த்யாத்ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரஹணாநுபபத்தே: । வ்யக்திஷூத்பத்³யமாநாஸ்வப்யாக்ருதீநாம் நித்யத்வாத் ந க³வாதி³ஶப்³தே³ஷு கஶ்சித்³விரோதோ⁴ த்³ருஶ்யதே । ததா² தே³வாதி³வ்யக்திப்ரப⁴வாப்⁴யுபக³மே(அ)ப்யாக்ருதிநித்யத்வாத் ந கஶ்சித்³வஸ்வாதி³ஶப்³தே³ஷு விரோத⁴ இதி த்³ரஷ்டவ்யம் । ஆக்ருதிவிஶேஷஸ்து தே³வாதீ³நாம் மந்த்ரார்த²வாதா³தி³ப்⁴யோ விக்³ரஹவத்த்வாத்³யவக³மாத³வக³ந்தவ்ய: । ஸ்தா²நவிஶேஷஸம்ப³ந்த⁴நிமித்தாஶ்ச இந்த்³ராதி³ஶப்³தா³: ஸேநாபத்யாதி³ஶப்³த³வத் । ததஶ்ச யோ யஸ்தத்தத்ஸ்தா²நமதி⁴ரோஹதி, ஸ ஸ இந்த்³ராதி³ஶப்³தை³ரபி⁴தீ⁴யத இதி ந தோ³ஷோ ப⁴வதி । ந சேத³ம் ஶப்³த³ப்ரப⁴வத்வம் ப்³ரஹ்மப்ரப⁴வத்வவது³பாதா³நகாரணத்வாபி⁴ப்ராயேணோச்யதே । கத²ம் தர்ஹி ? ஸ்தி²தே வாசகாத்மநா நித்யே ஶப்³தே³ நித்யார்த²ஸம்ப³ந்தி⁴நி ஶப்³த³வ்யவஹாரயோக்³யார்த²வ்யக்திநிஷ்பத்தி: ‘அத: ப்ரப⁴வ:’ இத்யுச்யதே । கத²ம் புநரவக³ம்யதே ஶப்³தா³த்ப்ரப⁴வதி ஜக³தி³தி ? ப்ரத்யக்ஷாநுமாநாப்⁴யாம்; ப்ரத்யக்ஷம் ஶ்ருதி:, ப்ராமாண்யம் ப்ரத்யநபேக்ஷத்வாத் । அநுமாநம் ஸ்ம்ருதி:, ப்ராமாண்யம் ப்ரதி ஸாபேக்ஷத்வாத் । தே ஹி ஶப்³த³பூர்வாம் ஸ்ருஷ்டிம் த³ர்ஶயத: । ‘ஏத இதி வை ப்ரஜாபதிர்தே³வாநஸ்ருஜதாஸ்ருக்³ரமிதி மநுஷ்யாநிந்த³வ இதி பித்ரூம்ஸ்திர:பவித்ரமிதி க்³ரஹாநாஶவ இதி ஸ்தோத்ரம் விஶ்வாநீதி ஶஸ்த்ரமபி⁴ஸௌப⁴கே³த்யந்யா: ப்ரஜா:’ இதி ஶ்ருதி: । ததா²ந்யத்ராபி ‘ஸ மநஸா வாசம் மிது²நம் ஸமப⁴வத்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 2 । 4) இத்யாதி³நா தத்ர தத்ர ஶப்³த³பூர்விகா ஸ்ருஷ்டி: ஶ்ராவ்யதே; ஸ்ம்ருதிரபி — ‘அநாதி³நித⁴நா நித்யா வாகு³த்ஸ்ருஷ்டா ஸ்வயம்பு⁴வா ।’(ம॰பா⁴॰ 12-232-24), ‘ஆதௌ³ வேத³மயீ தி³வ்யா யத: ஸர்வா: ப்ரவ்ருத்தய:’(கூ॰பு॰ 2-27) இதி; உத்ஸர்கோ³(அ)ப்யயம் வாச: ஸம்ப்ரதா³யப்ரவர்தநாத்மகோ த்³ரஷ்டவ்ய:, அநாதி³நித⁴நாயா அந்யாத்³ருஶஸ்யோத்ஸர்க³ஸ்யாஸம்ப⁴வாத்; ததா² ‘நாம ரூபம் ச பூ⁴தாநாம் கர்மணாம் ச ப்ரவர்தநம் ।’, ‘வேத³ஶப்³தே³ப்⁴ய ஏவாதௌ³ நிர்மமே ஸ மஹேஶ்வர:’(ம॰பா⁴॰ 12-232-26), (வி॰பு॰ 1-5-63) இதி; ‘ஸர்வேஷாம் து ஸ நாமாநி கர்மாணி ச ப்ருத²க் ப்ருத²க் । வேத³ஶப்³தே³ப்⁴ய ஏவாதௌ³ ப்ருத²க் ஸம்ஸ்தா²ஶ்ச நிர்மமே’(ம॰ஸ்ம்ரு॰ 1-21) இதி ச । அபி ச சிகீர்ஷிதமர்த²மநுதிஷ்ட²ந் தஸ்ய வாசகம் ஶப்³த³ம் பூர்வம் ஸ்ம்ருத்வா பஶ்சாத்தமர்த²மநுதிஷ்ட²தீதி ஸர்வேஷாம் ந: ப்ரத்யக்ஷமேதத் । ததா² ப்ரஜாபதேரபி ஸ்ரஷ்டு: ஸ்ருஷ்டே: பூர்வம் வைதி³கா: ஶப்³தா³ மநஸி ப்ராது³ர்ப³பூ⁴வு:, பஶ்சாத்தத³நுக³தாநர்தா²ந்ஸஸர்ஜேதி க³ம்யதே । ததா² ச ஶ்ருதி: ‘ஸ பூ⁴ரிதி வ்யாஹரத் ஸ பூ⁴மிமஸ்ருஜத’ (தை. ப்³ரா. 2 । 2 । 4 । 2) இத்யேவமாதி³கா பூ⁴ராதி³ஶப்³தே³ப்⁴ய ஏவ மநஸி ப்ராது³ர்பூ⁴தேப்⁴யோ பூ⁴ராதி³லோகாந்ஸ்ருஷ்டாந்த³ர்ஶயதி ॥

ந சைதாவதா ஶப்³தா³ர்த²ஸம்ப³ந்த⁴ஸ்யாநித்யத்வம், வஸ்வாதி³ஜாதேர்வா தது³பாதே⁴ர்வா யயா கயாசிதா³க்ருத்யாவச்சி²ந்நஸ்ய நித்யத்வாதி³தி । இமமேவார்த²மாக்ஷேபஸமாதா⁴நாப்⁴யாம் விப⁴ஜதே -

நநு ஜந்மாத்³யஸ்ய யத இதி ।

தே நிக³த³வ்யாக்²யாதே ।

தத்கிமிதா³நீம் ஸ்வயம்பு⁴வா வாங்நிர்மிதா காலிதா³ஸாதி³பி⁴ரிவ குமாரஸம்ப⁴வாதி³, ததா²ச ததே³வ ப்ரமாணாந்தராபேக்ஷவாக்யத்வாத³ப்ராமாண்யமாபதிதமித்யத ஆஹ -

உத்ஸர்கோ³(அ)ப்யயம் வாச: ஸம்ப்ரதா³யப்ரவர்தநாத்மக இதி ।

ஸம்ப்ரதா³யோ கு³ருஶிஷ்யபரம்பரயாத்⁴யயநம் । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - ஸ்வயம்பு⁴வோ வேத³கர்த்ருத்வே(அ)பி ந காலிதா³ஸாதி³வத்ஸ்வதந்த்ரத்வமபி து பூர்வஸ்ருஷ்ட்யநுஸாரேண । ஏதச்சாஸ்மாபி⁴ருபபாதி³தம் । உபபாத³யிஷ்யதி சாக்³ரே பா⁴ஷ்யகார: । அபி சாத்³யத்வே(அ)ப்யேதத்³த்³ருஶ்யதே ।

தத்³த³ர்ஶநாத்ப்ராசாமபி கர்த்ரூணாம் ததா²பா⁴வோ(அ)நுமீயத இத்யாஹ -

அபி ச சிகீர்ஷிதமிதி ।