विद्वत्कलानां वचनादविभागापत्तिवदपरब्रह्मविदामपि चक्षुष्टो वा मूर्ध्नो वेत्यविशेषवचनाद्यया कयाचिन्नाड्या प्राणनिष्क्रमणमिति प्राप्ते प्रत्याह -
तदोकोग्रज्वलनमिति ।
वृत्तानुवादपूर्वकमुत्तराधिकरणानां तात्पर्यमाह -
समाप्तेति ।
संप्रत्यस्याधिकरणस्य वत्तमनूद्य तात्पर्यमाह -
समाना चेति ।
सूत्रभागव्याख्याद्वाराधिकरणस्य विषयमाह -
तस्येति ।
हृदयमायतनमित्यत्र मानमाह -
स इति ।
अस्तु हृदयं जीवस्यालम्बनं तथापि किं स्यादित्याशङ्क्योक्तम् -
तदग्रेति ।
अदृष्टाक्षिप्तं प्रतिपत्तव्यज्ञानं प्रद्योतः । चक्षुष्टो वेति द्वारानियमश्रुतेस्तयोर्ध्वमायन्नमृतत्वमेतीतिविशेषश्रुतेश्च संशयमाह -
सा किमिति ।
उपासकानुपासकयोरनियमेन येन केनचिद्द्वारेणोत्क्रान्तिरथवोपासकानामस्ति द्वारनियम इति विमर्शार्थः । अत्र चापरब्रह्मविदां फलार्थोत्क्रान्तेर्द्वारनियमोक्त्या पादादिसङ्गतिः ।
पूर्वपक्षे ध्यानकृतातिशयशून्यत्वं सिद्धान्ते तत्कृतातिशयसिद्धिरिति सिद्धवत्कृत्य पूर्वपक्षमाह -
श्रुतीति ।
चक्षुष्टो वेत्याद्यविशेषश्रुतेर्यतः कुतश्चिदङ्गादुत्क्रामतीति प्राप्तमनूद्य सिद्धान्तमाह -
आचष्ट इति ।
तेन प्रद्योतेन प्रकाशितद्वारवत्त्वे चोत्क्रान्तेरिति शेषः ।
तस्य विदुषोऽविदुषश्चोच्चिक्रमिषोरेको हृदयमायतनं तस्याग्रज्वलनं प्रद्योतसंज्ञितमादौ भवति तेन प्रकाशितद्वारो विद्वानविद्वांश्चोत्क्रान्तो यद्यपीष्यते तथापि तयोरुत्क्रान्त्यपादानव्यवस्थायां हेतुं पृच्छति -
कुत इति ।
तत्र सौत्रं हेतुमवतार्य व्यतिरेकद्वारा विवृणोति -
विद्येति ।
स्थानान्तरेभ्योऽपि निष्क्रामन्नुत्कृष्टं फलमाप्नुयादित्याशङ्क्य सूत्रावयवं व्याचष्टे -
तच्छेषेति ।
स्थानान्तरेभ्यो निर्गच्छतामपि विशिष्टलोकाप्तौ विशिष्टगतिचिन्तनविधानवैयर्थ्यं स्यादित्यर्थः ।
फलितोक्तिपरत्वेनावशिष्टं सूत्रभागं व्याचष्टे -
तस्मादिति ।
उक्तव्यवस्थायां श्रुतिमाह -
तथाहीति ॥ १७ ॥