கார்யவத்காரணஸ்யாபி ப்ராக³ஸத்த்வே ப்ராப்தே ஸித்³தா⁴ந்தயதி —
நேத்யாதி³நா ।
நைவேத்யாதி³ஶ்ருதிரவ்யக்தநாமரூபாதி³விஷயா ந ப்ராக³ஸத்த்வம் கார்யகாரணயோராஹ । அந்யதா² வாக்யஶேஷவிரோதா⁴தி³த்யர்த²: ।
ஶ்ருதிம் விவ்ருணோதி —
யதி³ ஹீதி ।
த்³வயோரஸத்த்வே கா வாசோயுக்தேரிநுபபத்திஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ந ஹீதி ।
மா தர்ஹி வாக்யமேவ பூ⁴தி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
ப்³ரவீதி சேதி ।
ம்ருத்யுநேத்யாதி³வாக்யார்த²முபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ।
ஶ்ருதே: ப்ராமாண்யாதி³தி । தத்ப்ராமாண்யஸ்ய ப்ரமாணலக்ஷணே ஸ்தி²தத்வாதி³தி யாவத் ।
பரகீயே(அ)நுமாநே ஶ்ருதிவிரோத⁴மபி⁴தா⁴யாநுமநவிரோத⁴மாஹ —
அநுமேயத்வாச்சேதி ।
கார்யகாரணயோ: ஸத்த்வஸ்யாநுமேயதயா தத³ஸத்த்வமநுமாதுமஶக்யம் । உபஜீவ்யவிஷயதயா ஸத்த்வாநுமாநஸ்ய ப³லீயஸ்த்வாதி³த்யர்த²: ।
கார்யகாரணவயோ: ஸத்த்வாநுமாநம் ப்ரதிஜ்ஞாய ப்ரத²மம் காரணஸத்த்வமநுமிநோதி —
அநுமீயதே சேத்யாதி³நா ।
கார்யஸ்ய ஸத்த்வே(அ)நுமாநமாஹ —
கார்யஸ்ய ஹீதி ।
விமதம் பூர்வம் ஸத் கார்யத்வாத்கும்ப⁴வதி³த்யர்த²: ।
நாநுபம்ருத்³ய ப்ராது³ர்பா⁴வாதி³தி ந்யாயேந த்³ருஷ்டாந்தஸ்ய ஸாத்⁴யவைகல்யம் சோத³யதி —
க⁴டாதீ³தி ।
ந தாவத³ஸித்³தோ⁴ க⁴ட: ஸ்வகாரணமுபம்ருத்³நாத்யஸதோ(அ)காரகத்வாத்ஸித்³த⁴ஸ்ய தூபமர்த³கத்வேநாஸத்பூர்வகத்வமிதி குத: ஸாத்⁴யவிகலதேத்யாஹ —
நேதி ।
கிஞ்சாந்வயித்³ரவ்யமேவ ஸர்வத்ர காரணம் ந பிண்டா³காரவிஶேஷோ(அ)நந்வயாத³நவஸ்தா²நாச்சேதி குத: ஸாத்⁴யவைகல்யமித்யாஹ —
ம்ருதா³தே³ரிதி ।
ததே³வ ஸ்பு²டயதி —
ம்ருத்ஸுவர்ணாதீ³தி ।
தத்ரேதி த்³ருஷ்டாந்தோக்தி: ।
கிஞ்சாந்வயவ்யதிக்ரேகாப்⁴யாம் காரணமவதே⁴யம் । ந ச பிண்டா³பா⁴வே க⁴டோ ந ப⁴வதீதி வ்யதிரேகோ(அ)ஸ்தி । பிண்டா³பா⁴வே(அ)பி ஶகலாதி³ப்⁴யோ(அ)பி க⁴டாத்³யுத்³பா⁴வோபலம்பா⁴தி³த்யாஹ —
தத³பா⁴வ இதி ।
ததே³வ ஸ்பு²டயதி —
அஸத்யபீதி ।
த்வந்மதே(அ)பி வ்யதிரேகராஹித்யம் துல்யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
அஸதீதி ।
ம்ருதா³த்³யேவ க⁴டாதி³காரணம் சேத்கிமிதி பிண்டா³தௌ³ ஸத்யேவ ததோ க⁴டாத்³யநுத்பத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
ஸர்வமிதி ।
ப்³ரஹ்மணி த்வவித்³யாவஶாது³த்பத்திரிதி பா⁴வ: ।
அந்வயித்³ரவ்யம் பூர்வோத்பந்நஸ்வகார்யதிரோதா⁴நேந கார்யாந்தரம் ஜநயதி சேத்கார்யதாதா³த்ம்யேந ஸ்வயமபி நஶ்யேத்தத்ரோத்தரகார்யோத்பத்திஹேத்வபா⁴வாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
ந சேதி ।
கார்யாந்தரே(அ)ப்யநுவ்ருத்தித³ர்ஶநாத்கார்யாந்தராத்மநா பா⁴வாச்சேத்யர்த²: ।
அந்வயித்³ரவ்யஸ்யைவ காரணத்வே ப²லிதமாஹ —
தஸ்மாதி³தி ।
அந்வயிநோ ம்ருதா³தே³ர்மாநாபா⁴வேநாபா⁴வாந்ந காரணதேதி ஶங்கதே —
பிண்டா³தீ³தி ।
ததே³வ சோத்³யம் விவ்ருணோதி —
பிண்டா³தீ³த்யாதி³நா ।
ம்ருத்³க⁴ட: ஸுவர்ணம் குண்ட³லமித்யாதி³தாதா³த்ம்யப்ரத்யயஸ்ய பிண்டா³த்³யதிரிக்தம்ருதா³த்³யாபா⁴வே(அ)நுபபத்தேரநுக³தம் ம்ருதா³த்³யுபேயமிதி பரிஹரதி —
நேதி ।
கிஞ்ச யா பிண்டா³த்மநா பூர்வேத்³யுர்ம்ருதா³ஸீத்ஸைவ க⁴டாத்³யபூ⁴தி³தி ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞயா ம்ருதோ³(அ)ந்வயிந்யா: ஸித்³தே⁴ஸ்தத்காரணத்வம் து³ரபஹ்நவமித்யாஹ —
ம்ருதா³தீ³தி ।
யத்ஸத்தத்க்ஷணிகம் யதா² தீ³ப: ஸந்தஶ்சேமே பா⁴வா இத்யநுமாநாத்ஸர்வார்தா²நாம் க்ஷணிகத்வஸித்³தே⁴ரந்வயத்³ருஷ்டி: ஸாத்³ருஶ்யாத்³ப்⁴ராந்திரிதி ஶங்கதே —
ஸாத்³ருஶ்யாதி³தி ।
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாஸித்³த⁴ஸ்தா²ய்யர்த²விருத்³த⁴ம் க்ஷணிகார்த²போ³தி⁴லிங்க³மநுஷ்ணதாநுமாநவந்ந மாநமிதி தூ³ஷயதி —
நேத்யாதி³நா ।
ஸாத்³ருஶ்யாதீ³த்யாதி³ஶப்³தே³ந ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாப்⁴ராந்தித்வாதி³ க்³ருஹ்யதே ।
ப்ரத்யக்ஷாத்காரணைக்யம் க³ம்யதே । அநுமாநாத்தத்³பே⁴த³: । அதோ த்³வயோர்விருத்³த⁴த்வஸ்யாவ்யபி⁴சாரித்வாந்நாத்⁴யக்ஷேணாநுமாநபா³தோ⁴ வைபரீத்யஸம்ப⁴வாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
நசேதி ।
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாமுபஜீவ்யக்ஷணிகத்வாநுமாநாப்ரவ்ருத்தாவப்யுஜீவ்யதீயத்வாத்தத்ப்ராப³ல்யாது³பஜீவகஜாதீயகமுக்தாநுமாநம் து³ர்ப³லம் தத்³பா³த்⁴யமித்யர்த²: ।
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞா ஸ்வார்தே² ஸ்வதோ ந மாநம் பு³த்³த்⁴யந்தரஸம்வாதா³தே³வ பு³த்³தீ⁴நாம் மாநத்வஸ்ய பௌ³த்³தை⁴ரிஷ்டத்வாத் । ந ச பு³த்³த்⁴யந்தரம் ஸ்தா²யயித்வஸாத⁴கமஸ்தீதி ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயமாநஸ்யாபி க்ஷணிகத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
ஸர்வத்ரேதி ।
ப்ரஸம்க³மேவ ப்ரகடயதி —
யதி³ சேதி ।
க்ஷணிகத்வாதி³பு³த்³தே⁴ரபி ஸ்வார்தே² ஸ்வதோ மாநத்வாபா⁴வாத்தாத்³ருக்³பு³த்³த்⁴யந்தராபேக்ஷாயாம் தஸ்யாபி ததா²த்வேநாநவஸ்தா²நாத்³பு³த்³தே⁴: ஸ்வத:ப்ராமாண்யமுபேயம் । ததா² ச ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநம் ஸர்வம் ததை²வாபா³தா⁴தி³த்யர்த²: ।
கிம் ச ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயா ப்⁴ராந்தித்வம் வத³தா ஸ்வரூபாநபஹ்நவாத்ததி³த³ம்பு³த்³த்⁴யோ: ஸாமாநாதி⁴கரண்யேந ஸம்ப³ந்தோ⁴ வாச்ய:, ஸ ச வக்தும் ந ஶக்யதே க்ஷணத்³வயஸம்ப³ந்தி⁴நோ த்³ரஷ்டுரபா⁴வாதி³த்யாஹ —
ததி³த³மிதி ।
அஸதி ஸம்ப³ந்தே⁴ பு³த்³த்⁴யோ: ஸாத்³ருஶ்யாத்தத்³பு³த்³தி⁴ரிதி ஶங்க்யதே —
ஸாத்³ருஶ்யாதி³தி ।
தயோ: ஸ்வஸம்வேத்³யத்வாத்³க்³ராஹகாந்தரஸ்ய சாபா⁴வாந்ந ஸாத்³ருஶ்யஸித்³தி⁴ரிதி தூ³ஷயதி —
ந ததி³த³ம்பு³த்³த்⁴யோரிதி ।
ததா²(அ)பி கிமிதி ஸாத்³ருஸ்யாஸித்³தி⁴ரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
அஸதி சேதி ।
ஸாத்³ருஶ்யாஸித்³தி⁴மப்⁴யுபேத்ய ஶங்கதே —
அஸத்யேவேதி ।
யத்ர ஸத்யேவார்தே² தீ⁴ஸ்தத்ரைவ ஸாத⁴கபேக்ஷா நாந்யத்ரேதி பா⁴வ: ।
தத்ர பா³ஹ்யார்த²வாதி³நம் ப்ரத்யாஹ —
ந ததி³த³ம்பு³த்³த்⁴யோரிதி ।
விஜ்ஞாநவாத்³யாஹ —
அஸதி³தி ।
ததா² ஸத்யநாலம்ப³நம் க்ஷணிகவிஜ்ஞாநமித்யஸ்யாபி ஜ்ஞாநஸ்யாதத்³விஷயதயா விஜ்ஞாநவாதா³ஸித்³தி⁴ரித்யாஹ —
நேதி ।
ஶூந்யவாத்³யாஹ —
தத³பீதி ।
ஸர்வா தீ⁴ரஸத்³விஷயேத்யேஷா தீ⁴ரஸத்³விஷயா ஸ்யாத்ததஶ்ச ஸர்வபு³த்³தே⁴ரஸத்³விஷயத்வாஸித்³தி⁴ரிதி தூ³ஷயதி —
நேத்யாதி³நா ।
பரபக்ஷாஸம்ப⁴வாத்தத்ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயா: ஸ்தா²யிஹேதுஸித்³தௌ⁴ த்³ருஷ்டாந்தஸ்ய ஸாத்⁴யவைகல்யம் பரிஹ்ருத்யாவாந்தரப்ரக்ருதமுபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ।
ஸம்ப்ரதி காரணஸத்த்வாநுமாநம் நிக³மயதி —
அத இதி ।