ಅಸತ್ಕಾರ್ಯವಾದೇ ದೋಷಾಂತರಮಾಹ —
ಕಿಂಚೇತಿ ।
ಸ್ವಹೇತುಸಂಬಂಧಃ ಸತ್ತಾಸಂಬಂಧೋ ವಾ ಜನ್ಮೇತಿ ತಾರ್ಕಿಕಾಃ । ನ ಚ ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇರಸತಃ ಸಂಬಂಧಸ್ತಸ್ಯ ಸತೋರ್ವೃತ್ತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಯುತಸಿದ್ಧಯೋ ರಜ್ಜುಘಟಯೋರ್ಮಿಥಃಸಂಯೋಗೇ ಪೃಥಕ್ಸಿದ್ಧಿರಪೇಕ್ಷ್ಯತೇಽಯುತಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಪರಸ್ಪರಪರಿಹಾರೇಣ ಪ್ರತೀತ್ಯನರ್ಹಾಣಾಂ ಕಾರ್ಯಕಾರಣಾದೀನಾಂ ಮಿಥೋಯೋಗೇ ಪೃಥಕ್ಸಿದ್ಧ್ಯಭಾವೋ ನ ದೋಷಮಾವಹತೀತಿ ಶಂಕತೇ —
ಅಯುತೇತಿ ।
ಪರಿಹರತಿ —
ನೇತಿ ।
ಉಕ್ತಮೇವ ಸ್ಫೋರಯತಿ —
ಭಾವೇತಿ ।
ವ್ಯವಹಾರದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಕಾರಣಯೋಃ ಸಾಧಿತಾಂ ತುಚ್ಛವ್ಯಾವೃತ್ತಿಮುಪಸಮ್ಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ನೈವೇಹೇತ್ಯತ್ರ ಸರ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇರಸತ್ತ್ವಶಂಕಾ ಮೃತ್ಯುನೇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ನಿರಸ್ತಾ ।
ಸಂಪ್ರತಿ ಮೃತ್ಯುಶಬ್ದಸ್ಯ ಅರ್ಥಾಂತರೇ ರೂಢತ್ವಾನ್ನ ತೇನಾಽವರಣಂ ಜಗತಃ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಕ್ಷಿಪತಿ —
ಕಿಂಲಕ್ಷಣೇನೇತಿ ।
ಅನಭಿವ್ಯಕ್ತನಾಮರೂಪಮಧ್ಯಕ್ಷಾದ್ಯಯೋಗ್ಯಮಪಂಚೀಕೃತಪಂಚಮಹಾಭೂತಾವಸ್ಥಾತಿರಿಕ್ತಂ ಮಾಯಾರೂಪಂ ಸಾಭಾಸಂ ಮೃತ್ಯುರಿತ್ಯುಚ್ಯತೇ ।
ನ ಹಿ ಸರ್ವಂ ಕಾರ್ಯಮವಾಂತರಕಾರಣಾದುತ್ಪತ್ತುಮರ್ಹತೀತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಹ —
ಅತ ಆಹೇತಿ ।
ಕಥಂ ಯಥೋಕ್ತೋ ಮೃತ್ಯುರಶನಾಯಯಾ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ । ನ ಹಿ ಮೂಲಕಾರಣಸ್ಯಾಶನಾಯಾದಿಮತ್ತ್ವಮ್ । ಅಶನಾಯಾಪಿಪಾಸೇ ಪ್ರಾಣಸ್ಯೇತಿ ಸ್ಥಿತೇರಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ಮೂಲಕಾರಣಸ್ಯೈವ ಸೂತ್ರತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಸರ್ವಸಂಹರ್ತೃತ್ವಾನ್ಮೃತ್ಯುತ್ವೇ ಸತಿ ವಾಕ್ಯಶೇಷೋಪಪತ್ತಿರಿತಿ ಪರಿಹರತಿ —
ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।
ಪ್ರಸಿದ್ಧಮೇವ ಪ್ರಕಟಯತಿ —
ಯೋ ಹೀತಿ ।
ತಥಾಪಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಮೃತ್ಯುಂ ಹಿತ್ವಾ ಕಥಂ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೋಪಾದಾನಮತ ಆಹ —
ಬುದ್ಧ್ಯಾತ್ಮನಾ ಇತಿ ।
ಉಕ್ತಂ ಹೇತುಂ ಕೃತ್ವಾ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಇತಿ ಸ ಇತಿ ।
ನನು ನ ತೇನ ಜಗದಾವ್ರಿಯತೇ ಮೂಲಕಾರಣೇನೈವ ತದಾವರಣಾತ್ತತ್ಕಥಂ ವಾಕ್ಯೋಪಕ್ರಮೋಪಪತ್ತಿರತ ಆಹ —
ತೇನೇತಿ ।
ನನು ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೇ ಪ್ರಕೃತೇ ಕಥಂ ಸ್ರಷ್ಟರಿ ನಪುಂಸಕಪ್ರಯೋಗಸ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ತದಿತಿ ಮನಸ ಇತಿ ।
ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಧುನಾ ಕಥಯತಿ —
ಸ ಪ್ರಕೃತ ಇತಿ ।
ಭೂತಸೃಷ್ಟ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಭೌತಿಕಸ್ಯ ಮನಸಃ ಸೃಷ್ಟಿರಯುಕ್ತೇತಿ ಮತ್ವಾ ಪೃಚ್ಛತಿ —
ಕೇನೇತಿ ।
ಅಪಂಚೀಕೃತಾನಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭದೇಹಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಾಗೇವಾಲಬ್ಧಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ತೇಭ್ಯೋ ಮನೋವ್ಯಕ್ತಿರವಿರುದ್ಧೇತಿ ಮನ್ವಾನೋ ಬ್ರೂತೇ —
ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।
ಸ್ವಾತ್ಮವತ್ತ್ವಸ್ಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕತ್ವಾನ್ನ ತದಾಶಂಸನೀಯಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಅಹಮಿತಿ ।
ಮನಸೋ ವ್ಯಕ್ತಸ್ಯೋಪಯೋಗಮಾಹ —
ಸ ಪ್ರಜಾಪತಿರಿತಿ ।
ನನು ತೈತ್ತಿರೀಯಕಾಣಾಮಾಕಾಶಾದಿಸೃಷ್ಟಿರುಚ್ಯತೇ ತತ್ಕಥಮಿಹಾಪಾಮಾದೌ ಸೃಷ್ಟಿವಚನಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಅತ್ರೇತಿ ।
ಸಪ್ತಮ್ಯಾ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಕರ್ತೃಕಸರ್ಗೋಕ್ತಿಃ । ತ್ರಯಾಣಾಂ ಪಂಚೀಕೃತಾನಾಮಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ನನ್ವಾಕಾಶಾದ್ಯಾ ತೈತ್ತಿರೀಯೇ ಸೃಷ್ಟಿರಿಹ ತ್ವಬಾದ್ಯೇತ್ಯುದಿತಾನುದಿತಹೋಮವದ್ವಿಕಲ್ಪೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ । ನೇತ್ಯಾಹ —
ವಿಕಲ್ಪೇತಿ ।
ಪುರುಷತಂತ್ರತ್ವಾತ್ಕ್ರಿಯಾಯಾ ಯುಕ್ತೋ ವಿಕಲ್ಪಃ ಸಿದ್ಧೇರ್ಥೇ ತು ಪುರುಷಾನಧೀನೇ ನಾಸೌ ಸಂಭವತ್ಯತಃ ಸೃಷ್ಟಿರ್ವಿವಕ್ಷಿತಾ ಚೇದಾಕಾಶಾದ್ಯೇವ ಸಾ ಯುಕ್ತಾ ವಿದ್ಯಾಪ್ರಧಾನತ್ವಾತ್ತು ನಾಽಽದರಃ ಸೃಷ್ಟಾವಿತಿ ಭಾವಃ ।
ಅಪಾಮಾದೌ ಸೃಷ್ಟಿವಚನಮನುಪಯುಕ್ತಂ ನ ಸ್ರಷ್ಟುಸ್ತಾಭಿರೇವ ಪೂಜಾ ಸಿದ್ಧ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಶ್ವಮೇಧಿಕಾಗ್ನೇರರ್ಕನಾಮಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ತದುಪಯೋಗಮುಪನ್ಯಸ್ಯತಿ —
ಅರ್ಚತ ಇತಿ ।
ಕೋಽಸೌ ಹೇತುರಿತ್ಯಪೇಕ್ಷಾಯಾಮರ್ಚತಿಪದಾವಯವಸ್ಯಾರ್ಕಶಬ್ದೇನ ಸಂಗತಿರಿತಿ ಮನ್ವಾನಃ ಸನ್ನಾಹ —
ಅರ್ಕತ್ವಮಿತಿ ।
ಏವಂ ಮೃತ್ಯೋರರ್ಕತ್ವೇಽಪಿ ಕಥಮಗ್ನೇರರ್ಕತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಮೃತ್ಯುಸಂಬಂಧಾದಿತ್ಯಾಹ —
ಅಗ್ನೇರಿತಿ ।
ಕಿಮರ್ಥಮಗ್ನೇರರ್ಕನಾಮನಿರ್ವಚನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಪೂರ್ವಸಂಜ್ಞಾಯೋಗಸ್ಯ ಫಲಾಂತರಾಭಾವಾದುಪಾಸನಾರ್ಥಮಿತ್ಯಾಹ —
ಅಗ್ನೇರಿತಿ ।
ನಿರ್ವಚನಮೇವ ಸ್ಫೋರಯತಿ —
ಅರ್ಚನಾದಿತಿ ।
ಫಲವತ್ತ್ವಾಚ್ಚ ಯಥೋಕ್ತನಾಮವತೋಽಗ್ನೇರುಪಾಸ್ತಿರತ್ರ ವಿವಕ್ಷಿತೇತ್ಯಾಹ —
ಯ ಏವಮಿತಿ ॥೧॥