ఉక్తన్యాయేన ప్రాణోపాస్తిముపేత్య ప్రాణదేవతాం శుద్ధ్యాదిగుణవతీమాక్షిపతి —
భవత్వితి ।
యథా ప్రాణస్యోపాస్తిః శాస్త్రదృష్టత్వాదిష్టా తథాఽస్య గుణసంబన్ధః శ్రుతత్వాదేష్టవ్య ఉపాస్తావుపాస్యే చ గుణవతి ప్రాణే ప్రామాణికత్వప్రాప్తేరవిశేషాదితి సిద్ధాన్తీ బ్రూతే —
నన్వితి ।
ప్రాణస్యోపాస్యత్వేఽపి విశుద్ధ్యాదిగుణవాదస్య స్తుత్యర్థత్వేనార్థవాదత్వసంభవాన్న యథోక్తా దేవతా స్యాదితి పూర్వవాద్యాహ —
న స్యాదితి।
విశుద్ధ్యాదిగుణవాదస్యార్థవాదత్వేఽపి నాభూతార్థవాదత్వమితి పరిహరతి —
నేతి ।
విశుద్ధ్యాదిగుణవిశిష్టప్రాణదృష్టేరత్ర ఫలప్రాప్తిః శ్రుతా న సా జ్ఞానస్య మిథ్యార్థత్వే యుక్తా సమ్యగ్జ్ఞానాదేవ పుమర్థప్రాప్తేః సంభవాదతః స్తుతిరపి యథార్థైవేత్యర్థః ।
లోకదృష్టాన్తం వ్యాచష్టే —
యో హీతి ।
ఇహేతి వేదాఖ్యదార్ష్టాన్తికోక్తిః ।
నను విశుద్ధ్యాదిగుణవతీం దేవతాం వదన్తి వాక్యాన్యుపాసనావిధ్యర్థత్వాన్న స్వార్థే ప్రామాణ్యం ప్రతిపద్యన్తే తత్రాఽహ —
న చేతి ।
అన్యపరాణామపి వాక్యానాం మానాన్తరసమ్వాదవిసమ్వాదయోరసతోః స్వార్థే ప్రామాణ్యమనుభవానుసారిభిరేష్టవ్యమిత్యర్థః ।
నను ప్రాణస్య విశుద్ధ్యాదివాదో న స్వార్థే మానమన్యపరత్వాదాదిత్యయూపాదివాక్యవదతా ఆహ —
న చేతి ।
ఆదిత్యయూపాదివాక్యార్థజ్ఞానస్య ప్రత్యక్షాదినాఽపవాదవద్విశుద్ధ్యాదిగుణవిజ్ఞానస్య నాపవాదః శ్రుతస్తస్మాద్విశుద్ధ్యాదివాదస్య స్వార్థే మానత్వమప్రత్యూహమిత్యర్థః ।
విశుద్ధ్యాదిగుణకప్రాణవిజ్ఞానాత్ఫలశ్రవణాత్తద్వాదస్య యథార్థత్వమేవేత్యుపసంహరతి —
తత ఇతి ।
లోకవద్వేదేఽపి సమ్యగ్జ్ఞానాదిష్టప్రాప్తిరనిష్టపరిహారశ్చేత్యన్వయముఖేనోక్తమర్థం వ్యతిరేకముఖేనాపి సమర్థయతే —
విపర్యయే చేత్యాదినా ।
శాస్త్రస్యానర్థార్థత్వమిష్టమితి శఙ్కాం నిరాచష్టే —
న చేతి ।
అపౌరుషేయస్యాసంభావితసర్వదోషస్యాశేషపురుషార్థహేతోః శాస్త్రస్యానర్థార్థత్వమేష్టుమశక్యమిత్యర్థః ।
శాస్త్రస్య యథాభూతార్థత్వం నిగమయతి —
తస్మాదితి ।
ఉపాసనార్థం జ్ఞానార్థం చేతి శేషః ।
శాస్త్రాద్యథార్థప్రతిపత్తేః శ్రేయఃప్రాప్తిరిత్యత్ర వ్యభిచారం చోదయతి —
నామాదావితి ।
తదేవ స్ఫుటయతి —
స్ఫుటమితి ।
అబ్రహ్మణి బ్రహ్మదృష్టిరతస్మింస్తద్బుద్ధిత్వాన్మిథ్యా ధీః సా చ యావన్నామ్నో గతమిత్యాదిశ్రుత్యా ఫలవతీ తతః శాస్త్రాద్యథార్థప్రతిపత్తేరేవ ఫలమిత్యయుక్తమిత్యర్థః ।
భేదాగ్రహపూర్వకోఽన్యస్యాన్యాత్మతావభాసో మిథ్యాజ్ఞానమత్ర తు భేదే భాసమానేఽన్యత్రాన్యదృష్టిర్విధీయతే । యథా విష్ణోర్భేదే ప్రతిమాయాం గృహ్యమాణే తత్ర విష్ణుదృష్టిః క్రియతే తన్నేదం మిథ్యాజ్ఞానమిత్యాహ —
నేతి ।
నఞర్థం స్పష్టయతి —
నామాదావితి ।
ప్రశ్నపూర్వకం హేతుం వ్యాచష్టే —
కస్మాదితి ।
ప్రతిమాయాం విష్ణుదృష్టిం ప్రత్యాలమ్బనత్వమేవ న విష్ణుతాదాత్మ్యం నామాదేస్తు బ్రహ్మతాదాత్మ్యం శ్రుతమితి వైషమ్యమాశఙ్క్యఽఽహ —
ఆలమ్బనత్వేనేతి ।
ఉక్తమర్థం వైధర్మ్యదృష్టాన్తేన స్పష్టయతి —
యథేతి ।