ಋಗ್ಯಜುಷ್ಟ್ವಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯ ತಸ್ಯೈವ ಸಾಮತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಏಷ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತದೇವ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ —
ಸರ್ವೇತಿ ।
ಸಾಶಬ್ದೋ ಹಿ ಸರ್ವನಾಮ । ತಥಾ ಚ ಯಃ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗಃ ಸರ್ವಶಬ್ದಸ್ತೇನಾಭಿಧೇಯಂ ವಸ್ತು ವಾಗಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಮಃ ಪ್ರಾಣ ಇತ್ಯುಕ್ತಮುಪಪಾದಯತಿ —
ಸರ್ವಪುಂಶಬ್ದೇತಿ ।
ಪುಂಲಿಂಗೇನ ಸರ್ವೇಣ ಶಬ್ದೇನಾಭಿಧೇಯಂ ವಸ್ತು ಪ್ರಾಣ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ತತ್ರ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಂ ಪ್ರಮಾಣಯತಿ —
ಕೇನೇತಿ ।
ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಶಿಷ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯೇತದ್ವಾಕ್ಯಮ್ ।
ಪೌಂಸ್ನಾನಿ ಪುಂಸೋ ವಾಚಕಾನಿ । ತಥಾಽಪಿ ಕಸ್ಯ ಸಾಮಶಬ್ದವಾಚ್ಯತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಫಲಿತಮಾಹ —
ವಾಗಿತಿ ।
ವಾಗುಪಸರ್ಜನಃ ಪ್ರಾಣಃ ಸಾಮಶಬ್ದಾಭಿಧೇಯ ಏಕವಚನನಿರ್ದೇಶಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನು ‘ಗೀತಿಷು ಸಾಮಾಖ್ಯೇ’ತಿ ನ್ಯಾಯಾದ್ವಿಶಿಷ್ಟಾ ಕಾಚಿದ್ಗೀತಿಃ ಸಾಮೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ತತ್ಕುತೋ ವಾಗುಪಸರ್ಜನಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಸಾಮತ್ವಮತ ಆಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಸಾಮತ್ವೇ ಸತೀತಿ ಯಾವತ್ ।
ಪ್ರಗೀತೇ ಮಂತ್ರವಾಕ್ಯೇ ಸಾಮಶಬ್ದಸ್ಯ ವೃದ್ಧೈರಿಷ್ಟತ್ವಾದಸ್ತಿ ಪ್ರಾಣಾದಿವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಸಾಮೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಸ್ವರೇತಿ ।
ಆದಿಪದೇನ ಪದವಾಕ್ಯಾದಿಗ್ರಹಃ । ವಾಗುಪಸರ್ಜನೇ ಪ್ರಾಣೇ ಮುಖ್ಯಃ ಸಾಮಶಬ್ದಸ್ತತ್ಸಂಬಂಧಾದಿತರತ್ರ ಗೌಣೌ ಮಂಚಾದಿಶಬ್ದವದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ತತ್ಸಾಮ್ನಃ ಸಾಮತ್ವಮಿತಿ ವಾಕ್ಯಂ ಯೋಜಯತಿ —
ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಇದಂ ಸಾಮೇದಂ ಸಾಮೇತಿ ಯದ್ವ್ಯವಹ್ರಿಯತೇ ತದ್ವಾಕ್ಪ್ರಾಣಾತ್ಮಕಮೇವೋಚ್ಯತೇ ಸಾ ಚಾಮಶ್ಚೇತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತೇರ್ಯಸ್ಮಾದೇವಂ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಸ್ಯ ಸಾಮ್ನೋ ಯತ್ಸಾಮತ್ವಂ ತನ್ಮುಖ್ಯಸಾಮನಿರ್ವರ್ತ್ಯತ್ವಾದ್ಗೌಣಮೇವ ಸದಧ್ಯೇತೃವ್ಯವಹಾರೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಮಿತಿ ಯೋಜನಾ ।