ప్రకారాన్తరేణ ప్రాణస్య సామత్వముపాసనార్థముపన్యస్యతి —
యదిత్యాదినా ।
ప్రకారాన్తరద్యోతీ వాశబ్దోఽత్ర న శ్రూయత ఇత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
వాశబ్ద ఇతి ।
నిమిత్తాన్తరమేవ ప్రశ్నపూర్వకం ప్రకటయతి —
కేనేత్యాదినా ।
నను ప్రాణస్య తత్తచ్ఛరీరపరిమాణత్వే పరిచ్ఛిన్నత్వాదానన్త్యానుపపత్తిస్తత్కథమస్య విరుద్ధేషు శరీరేషు సమత్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
పుత్తికాదీతి ।
సమశబ్దస్య యథాశ్రుతార్థత్వం కిం న స్యాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
న పునరితి ।
ఆధిదైవికేన రూపేణామూర్తత్వం సర్వగతత్వం చ ద్రష్టవ్యమ్ ।
నను ప్రదీపో ఘటే సంకుచతి ప్రాసాదే చ వికసతి తథా ప్రాణోఽపి మశకాదిశరీరేషు సంకోచమిభాదిదేహేషు వికాసం చాఽఽపద్యతామితి సమత్వాసిద్ధిరిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
న చేతి ।
ప్రాణస్య సర్వగతత్వే సమత్వశ్రుతివిరోధమాశఙ్క్యాఽఽహ —
సర్వగతస్యేతి ।
ఖణ్డాదిషు గోత్వవచ్ఛరీరేషు సర్వత్ర స్థితస్య ప్రాణస్య తత్తచ్ఛరీరపరిమాణాయా వృత్తేర్లాభః । సంభవతి సర్వగతస్యైవ నభసస్తత్ర తత్ర కూపకుమ్భాద్యవచ్ఛేదోపలమ్భాదిత్యర్థః ।
ఫలశ్రుతిమవతార్య వ్యాకరోతి —
ఎవమితి ।
ఫలవికల్పే హేతుమాహ —
భావనేతి ।
వేదనం వ్యాకరోతి —
ఆ ప్రాణేతి ।
ఇదఞ్చ ఫలం మధ్యప్రదీపన్యాయేనోభయతః సంబన్ధమవధేయమ్ ॥౨౨॥