ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃತೃತೀಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಅಥಾತಃ ಪವಮಾನಾನಾಮೇವಾಭ್ಯಾರೋಹಃ ಸ ವೈ ಖಲು ಪ್ರಸ್ತೋತಾ ಸಾಮ ಪ್ರಸ್ತೌತಿ ಸ ಯತ್ರ ಪ್ರಸ್ತುಯಾತ್ತದೇತಾನಿ ಜಪೇತ್ । ಅಸತೋ ಮಾ ಸದ್ಗಮಯ ತಮಸೋ ಮಾ ಜ್ಯೋತಿರ್ಗಮಯ ಮೃತ್ಯೋರ್ಮಾಮೃತಂ ಗಮಯೇತಿ ಸ ಯದಾಹಾಸತೋ ಮಾ ಸದ್ಗಮಯೇತಿ ಮೃತ್ಯುರ್ವಾ ಅಸತ್ಸದಮೃತಂ ಮೃತ್ಯೋರ್ಮಾಮೃತಂ ಗಮಯಾಮೃತಂ ಮಾ ಕುರ್ವಿತ್ಯೇವೈತದಾಹ ತಮಸೋ ಮಾ ಜ್ಯೋತಿರ್ಗಮಯೇತಿ ಮೃತ್ಯುರ್ವೈ ತಮೋ ಜ್ಯೋತಿರಮೃತಂ ಮೃತ್ಯೋರ್ಮಾಮೃತಂ ಗಮಯಾಮೃತಂ ಮಾ ಕುರ್ವಿತ್ಯೇವೈತದಾಹ ಮೃತ್ಯೋರ್ಮಾಮೃತಂ ಗಮಯೇತಿ ನಾತ್ರ ತಿರೋಹಿತಮಿವಾಸ್ತಿ । ಅಥ ಯಾನೀತರಾಣಿ ಸ್ತೋತ್ರಾಣಿ ತೇಷ್ವಾತ್ಮನೇಽನ್ನಾದ್ಯಮಾಗಾಯೇತ್ತಸ್ಮಾದು ತೇಷು ವರಂ ವೃಣೀತ ಯಂ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯೇತ ತಂ ಸ ಏಷ ಏವಂವಿದುದ್ಗಾತಾತ್ಮನೇ ವಾ ಯಜಮಾನಾಯ ವಾ ಯಂ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯತೇ ತಮಾಗಾಯತಿ ತದ್ಧೈತಲ್ಲೋಕಜಿದೇವ ನ ಹೈವಾಲೋಕ್ಯತಾಯಾ ಆಶಾಸ್ತಿ ಯ ಏವಮೇತತ್ಸಾಮ ವೇದ ॥ ೨೮ ॥
ಯಾಜಮಾನಮುದ್ಗಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಪವಮಾನೇಷು ತ್ರಿಷು, ಅಥಾನಂತರಂ ಯಾನೀತರಾಣಿ ಶಿಷ್ಟಾನಿ ಸ್ತೋತ್ರಾಣಿ, ತೇಷ್ವಾತ್ಮನೇಽನ್ನಾದ್ಯಮಾಗಾಯೇತ್ — ಪ್ರಾಣವಿದುದ್ಗಾತಾ ಪ್ರಾಣಭೂತಃ ಪ್ರಾಣವದೇವ । ಯಸ್ಮಾತ್ಸ ಏಷ ಉದ್ಗಾತಾ ಏವಂ ಪ್ರಾಣಂ ಯಥೋಕ್ತಂ ವೇತ್ತಿ, ಅತಃ ಪ್ರಾಣವದೇವ ತಂ ಕಾಮಂ ಸಾಧಯಿತುಂ ಸಮರ್ಥಃ ; ತಸ್ಮಾದ್ಯಜಮಾನಸ್ತೇಷು ಸ್ತೋತ್ರೇಷು ಪ್ರಯುಜ್ಯಮಾನೇಷು ವರಂ ವೃಣೀತ ; ಯಂ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯೇತ ತಂ ಕಾಮಂ ವರಂ ವೃಣೀತ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇತ । ಯಸ್ಮಾತ್ಸ ಏಷ ಏವಂವಿದುದ್ಗಾತೇತಿ ತಸ್ಮಾಚ್ಛಬ್ದಾತ್ಪ್ರಾಗೇವ ಸಂಬಧ್ಯತೇ । ಆತ್ಮನೇ ವಾ ಯಜಮಾನಾಯ ವಾ ಯಂ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯತ ಇಚ್ಛತ್ಯುದ್ಗಾತಾ, ತಮಾಗಾಯತ್ಯಾಗಾನೇನ ಸಾಧಯತಿ ॥

ವೃತ್ತಮನೂದ್ಯೋತ್ತರವಾಕ್ಯಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —

ಯಾಜಮಾನಮಿತಿ ।

ಯಥಾ ಪ್ರಾಣಸ್ತ್ರಿಷು ಪವಮಾನೇಷು ಸಾಧಾರಣಮಾಗಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಶಿಷ್ಟೇಷು ಸ್ತೋತ್ರೇಷು ಸ್ವಾರ್ಥಮಾಗಾನಮಕರೋತ್ತಥೇತ್ಯಾಹ —

ಪ್ರಾಣವಿದಿತಿ ।

ತದ್ವಿದೋಽಪಿ ತದ್ವದಾಗಾನೇ ಯೋಗ್ಯತಾಮಾಹ —

ಪ್ರಾಣಭೂತ ಇತಿ ।

ಹೇತುವಾಕ್ಯಮಾದೌ ಯೋಜಯತಿ —

ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ಪ್ರತಿಜ್ಞಾವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —

ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ಕಿಮಿತಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸೇನ ವಾಕ್ಯದ್ವಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾರ್ಥಾಚ್ಚೇತಿ ನ್ಯಾಯೇನ ಪಾಠಕ್ರಮಮನಾದೃತ್ಯೇತಿ ಪರಿಹರತಿ —

ಯಸ್ಮಾದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಸ ಏಷ ಏವಂವಿದುದ್ಗಾತಾಽಽತ್ಮನೇ ಯಜಮಾನಾಯ ವಾ ಯಂ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯತೇ ತಮಾಗಾನೇನ ಸಾಧಯತಿ ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ಹೇತುಗ್ರಂಥಸ್ತಸ್ಮಾದಿತಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಗ್ರಂಥಾತ್ಪ್ರಾಗೇವ ಸಂಬಧ್ಯತ ಇತಿ ಯೋಜನಾ ।