ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஆத்மைவேத³மக்³ர ஆஸீத்புருஷவித⁴: ஸோ(அ)நுவீக்ஷ்ய நாந்யதா³த்மநோ(அ)பஶ்யத்ஸோ(அ)ஹமஸ்மீத்யக்³ரே வ்யாஹரத்ததோ(அ)ஹந்நாமாப⁴வத்தஸ்மாத³ப்யேதர்ஹ்யாமந்த்ரிதோ(அ)ஹமயமித்யேவாக்³ர உக்த்வாதா²ந்யந்நாம ப்ரப்³ரூதே யத³ஸ்ய ப⁴வதி ஸ யத்பூர்வோ(அ)ஸ்மாத்ஸர்வஸ்மாத்ஸர்வாந்பாப்மந ஔஷத்தஸ்மாத்புருஷ ஓஷதி ஹ வை ஸ தம் யோ(அ)ஸ்மாத்பூர்வோ பு³பூ⁴ஷதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 1 ॥
ஆத்மைவேத³மக்³ர ஆஸீத் । ஜ்ஞாநகர்மப்⁴யாம் ஸமுச்சிதாப்⁴யாம் ப்ரஜாபதித்வப்ராப்திர்வ்யாக்²யாதா ; கேவலப்ராணத³ர்ஶநேந ச — ‘தத்³தை⁴தல்லோகஜிதே³வ’ இத்யாதி³நா । ப்ரஜாபதே: ப²லபூ⁴தஸ்ய ஸ்ருஷ்டிஸ்தி²திஸம்ஹாரேஷு ஜக³த: ஸ்வாதந்த்ர்யாதி³விபூ⁴த்யுபவர்ணநேந ஜ்ஞாநகர்மணோர்வைதி³கயோ: ப²லோத்கர்ஷோ வர்ணயிதவ்ய இத்யேவமர்த²மாரப்⁴யதே । தேந ச கர்மகாண்ட³விஹிதஜ்ஞாநகர்மஸ்துதி: க்ருதா ப⁴வேத்ஸாமர்த்²யாத் । விவக்ஷிதம் த்வேதத் — ஸர்வமப்யேதஜ்ஜ்ஞாநகர்மப²லம் ஸம்ஸார ஏவ, ப⁴யாரத்யாதி³யுக்தத்வஶ்ரவணாத்கார்யகரணலக்ஷணத்வாச்ச ஸ்தூ²லவ்யக்தாநித்யவிஷயத்வாச்சேதி । ப்³ரஹ்மவித்³யாயா: கேவலாயா வக்ஷ்யமாணாயா மோக்ஷஹேதுத்வமித்யுத்தரார்த²ம் சேதி । ந ஹி ஸம்ஸாரவிஷயாத்ஸாத்⁴யஸாத⁴நாதி³பே⁴த³லக்ஷணாத³விரக்தஸ்யாத்மைகத்வஜ்ஞாநவிஷயே(அ)தி⁴கார:, அத்ருஷிதஸ்யேவ பாநே । தஸ்மாஜ்ஜ்ஞாநகர்மப²லோத்கர்ஷோபவர்ணநமுத்தரார்த²ம் । ததா² ச வக்ஷ்யதி — ‘ததே³தத்பத³நீயமஸ்ய’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 7) ‘ததே³தத்ப்ரேய: புத்ராத்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 8) இத்யாதி³ ॥

ப்³ராஹ்மணாந்தரமவதார்ய பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴ம் வக்தும் வ்ருத்தம் கீர்தயதி —

ஆத்மைவேத்யாதி³நா ।

கேவலப்ராணத³ர்ஶநேந ச ப்ரஜாபதித்வப்ராப்திர்வ்யாக்²யாதேதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

இதா³நீமாத்மேத்யாதே³ஸ்தத்³தே⁴த³மித்யத: ப்ராக்தநக்³ரந்த²ஸ்யா(அ)(அ)பாததஸ்தாத்பர்யமாஹ —

ப்ரஜாபதேரிதி ।

ஆதி³பதே³ந ஸர்வாத்மத்வாதி³ க்³ருஹ்யதே ।

ப²லோத்கர்ஷோபவர்ணநம் குத்ரோபயுஜ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

தேந சேதி ।

கர்மகாண்ட³பதே³ந பூர்வக்³ரந்தோ²(அ)பி ஸம்க்³ருஹீத: ।

ப²லாதிஶயோ ஹேத்வதிஶயாபேக்ஷோ(அ)ந்யதா²(அ)(அ)கஸ்மிகத்வாபாதாத³தோ ஜ்ஞாநகர்மப²லபூ⁴தஸூத்ரவிபூ⁴திருச்யமாநா ஜ்ஞாநகர்மணோர்மஹத்த்வம் த³ர்ஶயதீத்யாஹ —

ஸாமர்த்²யாதி³தி ।

ஆபாதிகம் தாத்பர்யமுக்த்வா பரமதாத்பர்யமாஹ —

விவக்ஷிதம் த்விதி ।

கிஞ்ச விமதம் ஸம்ஸாராந்தர்பூ⁴தம் கார்யகரணாத்மத்வாத³ஸ்மதா³தி³கார்யகரணவதி³த்யாஹ —

கார்யேதி ।

ப்ராஜாபத்யபத³ஸ்ய ஸம்ஸாராந்தர்பூ⁴தத்வே ஹேத்வந்தரமாஹ —

ஸ்தூ²லேதி ।

ஸ்தூ²லத்வம் ஸாத⁴யதி —

வ்யக்தேதி ।

அநித்யத்வாத்³த்³ருஶ்யத்வாச்ச ப்ரஜாபதித்வம் ஸம்ஸாராந்தர்க³தமித்யாஹ —

அநித்யேதி ।

இதிஶப்³தோ³ விவக்ஷிதார்த²ஸமாப்த்யர்த²: ।

கிமித்யேதத்³விவக்ஷிதமுபவர்ண்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ப்³ரஹ்மவித்³யாயா இதி ।

தச்சேத³ம் விவக்ஷிதார்த²வசநமேகாகிந்யா வித்³யாயா வக்ஷ்யமாணாயா முக்திஹேதுத்வமித்யுத்தரார்த²மிதி த்³ரஷ்டவ்யம் । யதா³ ஹி கர்மஜ்ஞாநப²லம் ப்ரஜாபதித்வம் ஸம்ஸார இத்யுச்யதே ததா³ தத்பர்யந்தாத்ஸர்வஸ்மாத்தஸ்மாத்³விரக்தஸ்ய வக்ஷ்யமாணவித்³யாயாமதி⁴கார: ஸேத்ஸ்யதீத்யர்த²: ।

அத² யஸ்ய கஸ்யசித³ர்தி²தாமாத்ரேண தத்ராதி⁴காரஸம்ப⁴வாத்³வைராக்³யம் ந ம்ருக்³யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ந ஹீதி ।

உப⁴யத்ராபி விஷயஶப்³த³: பூர்வேண ஸமாநாதி⁴கரண: ।

விவக்ஷிதமர்த²முபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

வைராக்³யமந்தரேண ஜ்ஞாநாநதி⁴காராஜ்ஜ்ஞாநாதி³ப²லஸ்ய ப்ரஜாபதித்வஸ்யோத்கர்ஷவத: ஸம்ஸாரத்வவசநம் ததோ விரக்தஸ்ய வக்ஷ்யமாணவித்³யாயாமதி⁴காரார்த²ம் ।

விரக்தஸ்ய வித்³யாதி⁴காரே மோக்ஷாத³பி வைராக்³யம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ததா² சேதி ।

நநு மோக்ஷார்த²ம் வித்³யாயாம் ப்ரவர்திதவ்யம் மோக்ஷஶ்சாபுருஷார்த²த்வாந்ந ப்ரேக்ஷாவதா ப்ரார்த்²யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ததே³ததி³தி ।