ப்ரஜாபதே: ஸுப்தப்ரதிபு³த்³த⁴வத்ப்ரக்ருஷ்டாத்³ருஷ்டோத்த²கார்யகரணவத்த்வாத்பூர்வகல்பீயபத³பதா³ர்த²வாக்யஸ்மரணவத: ஸ்ம்ருதிவிபரிவர்திநோ வாக்யாத்³விசார்யமாணாத³த்³ருஷ்டஸஹக்ருதாத்தத்த்வஜ்ஞாநம் ஸ்யால்லோகே விஶிஷ்டாத்³ருஷ்டோத்த²கார்யகரணாநாம் ப்ரஜ்ஞாத்³யதிஶயத³ர்ஶநாத்தேந ச ஜ்ஞாநேந ஜந்மாந்தரஹேத்வவித்³யாக்ஷயே(அ)ப்யாரப்³த⁴ம் கர்ம தஜ்ஜம் ப⁴யாரத்யாத்³யவித்³யாலேஶதோ ப⁴விஷ்யதீதி பரிஹரதி —
நைஷ தோ³ஷ இதி ।
ஸம்க்³ருஹீதமர்த²ம் ஸமர்த²யதே —
யதே²த்யாதி³நா ।
த⁴ர்மாதி³சதுஷ்டயாத்³விபரீதமத⁴ர்மாதி³சதுஷ்டயம் தத்ர ஹேதோ: ஸர்வஸ்ய பாப்மநோ ஜ்ஞாநாத்³யதிஶயேந நாஶாதி³தி யாவத் । உத்க்ருஷ்டத்வம் ப்ரக்ருஷ்டஜ்ஞாநாதி³ஶாலித்வம் ।
உக்தஜந்மப²லமாஹ —
தது³த்³ப⁴வஞ்சேதி ।
தஸ்ய ஜ்ஞாநாதி³வைஶாரத்³யே பௌராணிகீம் ஸ்ம்ருதிமுதா³ஹரதி —
ததா² சேதி ।
அப்ரதிக⁴மப்ரதிப³த்³த⁴ம் நிரங்குஶமித்யேதத்ப்ரத்யேகம் ஸம்ப³த்⁴யதே யஸ்யைதச்சதுஷ்டயம் ஸஹஸித்³த⁴ம் ஸ நிரவர்ததேதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।
ஸஹஸித்³த⁴த்வஸ்ம்ருதே: ‘ஸோ(அ)பி³பே⁴த்’(ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 2) இதிஶ்ருதிவிருத்³த⁴த்வாத³ப்ராமாண்யமிதி விரோதா⁴தி⁴கரணந்யாயேந ஶங்கதே —
ஸஹஸித்³த⁴த்வ இதி ।
ஸத்யேவ ஸஹஜே ஜ்ஞாநே ஸ்வஹேதோர்ப⁴யமபி ஸ்யாதி³தி சேந்நேத்யாஹ —
ந ஹீதி ।
அந்யேநா(அ)(அ)சார்யேணாநுபதி³ஷ்டமேவ ப்ரஜாபதேர்ஜ்ஞாநமுதே³தீத்யேவமர்த²பரத்வாத்ஸஹஸித்³த⁴வாக்யஸ்ய । தஜ்ஜ்ஞாநாத்ப்ராக்தஸ்ய ப⁴யமவிருத்³த⁴மூர்த்⁴வம் சாஜ்ஞாநலேஶாத³தோ ந விரோத⁴: ஶ்ருதிஸ்ம்ருத்யோரிதி ஸமாத⁴த்தே —
நேத்யாதி³நா ।
ஜ்ஞாநோத்பத்தேராசார்யாத்³யநபேக்ஷத்வே ஶ்ரத்³தா⁴தி³விதா⁴நாநர்த²க்யாத³நேகஶ்ருதிஸ்ம்ருதிவிரோத⁴: ஸ்யாதி³தி ஶங்கதே —
ஶ்ரத்³தே⁴தி ।
ஆதி³பதே³ந ஶமாதி³க்³ரஹ: ।
அஸ்மதா³தி³ஷு தேஷாம் ஹேதுத்வமிதி சேந்நேத்யாஹ —
ப்ரஜாபதேரிவேதி ।
சோதி³தம் விரோத⁴ம் நிராகரோதி —
நேத்யாதி³நா ।
நிமித்தாநாம் விகல்ப: ஸமுச்சயோ கு³ணவத்த்வமகு³ணத்த்வமித்யநேந ப்ரகாரேண கார்யோத்பத்தௌ விஶேஷஸம்ப⁴வாந்ந ஶ்ரத்³தா⁴தி³வித்⁴யாநர்த²க்யமித்யர்த²: ।
ஸம்க்³ரஹவாக்யம் விவ்ருணோதி —
லோகே ஹீதி ।
தத்³தி⁴ ஸர்வம் விகல்பாதி³ யதா² ஜ்ஞாதும் ஶக்யம் ததை²கஸ்மிந்நேவ நைமித்திகே ரூபஜ்ஞாநாக்²யகார்யே த³ர்ஶயாமீத்யாஹ —
தத்³யதே²தி ।
தத்ர விகல்பமுதா³ஹரதி —
தமஸீத்யாதி³நா ।
ஸமுச்சயம் த³ர்ஶயதி —
அஸ்மாகம் த்விதி ।
விகல்பிதாநாம் ஸமுச்சிதாநாம் ச நிமித்தாநாம் கு³ணவத³கு³ணவத்த்வப்ரயுக்தம் பே⁴த³ம் கத²யதி —
ததே²தி ।
ஆலோகவிஶேஷஸ்ய கு³ணவத்த்வம் ப³ஹுலத்வமகு³ணவத்த்வம் மந்த³ப்ரப⁴த்வம் சக்ஷுராதே³ர்கு³ணவத்த்வம் நிர்மலத்வாதி³ திமிரோபஹதத்வாதி³ சாகு³ணவத்த்வமிதி பே⁴த³: ।
த்³ருஷ்டாந்தம் ப்ரதிபாத்³ய தா³ர்ஷ்டாந்திகமாஹ —
ஏவமிதி ।
ததா²(அ)ந்யஸ்யாபி ப்ரஜாபதிதுல்யஸ்ய வாமதே³வாதே³ர்ஜந்மாந்தரீயஸாத⁴நவஶாதீ³ஶ்வராநுக்³ரஹாத³ஸ்மிஞ்ஜந்மநி ஸ்ம்ருதவாக்யாதை³க்யஜ்ஞாநமுதே³தீதி ஶேஷ: । ப்⁴ருகு³ஸ்தத்துல்யோ வா(அ)தி⁴காரீ க்வசிதி³த்யுச்யதே । தபோ(அ)ந்வயவ்யதிரேகாக்²யமாலோசநம் ।
ஶ்வேதகேதுப்ரப்⁴ருதிஷு ஜ்ஞாநநிமித்தாநாம் ஸமுச்சயம் த³ர்ஶயதி —
க்வசிதி³த்யாதி³நா ।
ஏகாந்தம் நியதமாவஶ்யகம் ஜ்ஞாநோத³யலாபே⁴ நிமித்தத்வமிதி யாவத் ।
அத² ப்ரணிபாதாதி³வ்யதிரேகேண ந ப்ரஜாபதேரபி ஜ்ஞாநம் ஸம்ப⁴வதி ஸாமக்³ர்யபா⁴வாத³த ஆஹ —
அத⁴ர்மாதீ³தி ।
ப்ரணிபாதாதே³ர்ஜ்ஞாநோத³யப்ரதிப³ந்த⁴கநிவர்தகத்வாத்ப்ரஜாபதேஶ்ச தந்நிவ்ருத்தேர்ஜந்மாந்தரீயஸாத⁴நாயத்தத்வாதா³து⁴நிகப்ரணிபாதாதி³நா விநா ஸ்ம்ருதவாக்யாதே³வைக்யதீ⁴: ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²: ।
தர்ஹி ஶ்ரவணாதி³வ்யதிரேகேணாபி ப்ரஜாபதேர்ஜ்ஞாநம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
வேதா³ந்தேதி ।
ந தைர்விநா ஜ்ஞாநம் கஸ்யசித³பி ஸ்யாத்ப்ரஜாபதேஸ்து ஜந்மாந்தரீயஶ்ரவணவஶாதி³தா³நீமநுஸ்ம்ருதவாக்யாத்தது³த்பத்திரிதி ஶேஷ: ।
தர்ஹி ஶ்ரத்³தா⁴தி³கமபி ப்ரதிப³ந்த⁴கநிவர்தகத்வேந ப்ரஜாபதேராத³ரணீயம் தந்நிவ்ருத்திமந்தரேண ஜ்ஞாநோத்பத்த்யநுபபத்தேரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
பாபாதீ³தி ।
ஆத்மமநஸோர்மித²: ஸம்யுக்தயோ: ஸம்ப³ந்தி⁴ யத்பாபம் யத்கார்யம் ச ராகா³தி³ தேந ஜ்ஞாநோத்பத்தௌ ப்ரதிப³ந்த⁴ஸ்ய பூர்வோக்தேந ந்யாயேந க்ஷயே ஸதி ப்ரஜாபதேரீஶ்வராநுக்³ரஹாத்ஸ்ம்ருதவாக்யஸ்ய பரமார்த²ஜ்ஞாநோத்பத்தௌ கேவலஸ்ய நிமித்தத்வாத்தஸ்யா(அ)(அ)து⁴நிகஶ்ரத்³தா⁴த்³யதிரேகேண ஜ்ஞாநோத³யே(அ)பி ந தத்³விதி⁴வையர்த்²யம் । அஸ்மாகம் தத்³வஶாதே³வ தது³த்பத்தேர்வாக்யதாத்பர்யாதி³ஜ்ஞாநம் ஸர்வேஷாமேவ ஜ்ஞாநஸாத⁴நமாசார்யாதி³ஷு புநர்விகல்பஸமுச்சயாவித்யர்த²: ।
அதி⁴காரிபே⁴தே³ந ஜ்ஞாநஹேதுஷு விகல்பே(அ)பி தேஷாமஸ்மாஸு ஸமுச்சயாந்ந ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிவிரோதோ⁴(அ)ஸ்தீத்யுபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ॥2॥