ವಿರೋಧಕೃತಮಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಂ ನಿರಾಕರೋತಿ —
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಸ್ವತೋಽಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ಕಲ್ಪನಯಾ ಚ ಸಂಸಾರಿತ್ವಮಿತಿ ಕಲ್ಪನಾಂತರಸಂಭವಾದ್ದ್ವಿವಿಧಶ್ರುತೀನಾಮವಿರೋಧಾತ್ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಲ್ಪನಯಾ ಸಂಸಾರಿತ್ವಮಿತ್ಯೇತದ್ವಿಶದಯತಿ —
ಉಪಾಧೀತಿ ।
ಔಪಾಧಿಕೀ ಪರಸ್ಯ ವಿಶೇಷಕಲ್ಪನೇತ್ಯತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ —
ಆಸೀತ ಇತಿ ।
ಸ್ವಾರಸ್ಯೇನ ಕೂಟಸ್ಥೋಽಪ್ಯಾತ್ಮಾ ಮನಸಃ ಶೀಘ್ರಂ ದೂರಗಮನದರ್ಶನಾತ್ತದುಪಾಧಿಕೋ ದೂರಂ ವ್ರಜತಿ । ಯಥಾ ಸ್ವಪ್ನೇ ಶಯಾನೋಽಪಿ ಮನಸೋ ಗತಿಭ್ರಾಂತ್ಯಾ ಸರ್ವತ್ರ ಯಾತೀವ ಭಾತಿ ತಥಾ ಜಾಗರೇಽಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಲ್ಪಿತೇನ ಹರ್ಷಾದಿವಿಕಾರೇಣ ಸ್ವಾಭಾವಿಕೇನ ತದಭಾವೇನ ಚ ಯುಕ್ತಮಾತ್ಮಾನಂ ನ ಕಶ್ಚಿದಪಿ ನಿಶ್ಚೇತುಂ ಶಕ್ನೋತೀತ್ಯಾಹ —
ಕಸ್ತಮಿತಿ ।
ಆದಿಪದೇನ ‘ಧ್ಯಾಯತೀ’(ಬೃ. ಉ. ೪ । ೩ । ೭) ವೇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತಯೋ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ।
ಉದಾಹೃತಶ್ರುತೀನಾಂ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಉಪಾಧೀತಿ ।
ಕಿಂ ತರ್ಹಿ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ತದಾಹ —
ಸ್ವತ ಇತಿ ।
ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಸ್ಯ ವಾಸ್ತವಮವಾಸ್ತವಂ ಚ ರೂಪಂ ನಿರೂಪಿತಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ತಸ್ಯಾಪ್ಯಸ್ಮದಾದಿವನ್ನ ಸ್ವತೋ ಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ಕಿಂತು ಸಂಸಾರಿತ್ವಮೇವ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ದೃಷ್ಟಾಂತಸ್ಯ ಸಾಧ್ಯವಿಕಲತಾಮಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಸರ್ವಜೀವಾನಾಮೇಕತ್ವಂ ನಾನಾತ್ವಂಚೇತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ।
ತೇಷಾಂ ಸ್ವತೋ ಬ್ರಹ್ಮತ್ವೇ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ —
ತತ್ತ್ವಮಿತಿ ।
ಕಸ್ತರ್ಹಿ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೇ ವಿಶೇಷೋ ಯೇನಾಸಾವಸ್ಮದಾದಿಭಿರುಪಾಸ್ಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಸ್ತ್ವಿತಿ ।
ನನು ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿವಾದೇಷು ಕ್ವಚಿತ್ತಸ್ಯ ಸಂಸಾರಿತ್ವಮಪಿ ಪ್ರದರ್ಶ್ಯತೇ ಸತ್ಯಂ ತತ್ತು ಕಲ್ಪಿತಮಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಽಽಹ —
ಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ತ್ವಿತಿ ।
ಅಸ್ಮದಾದಿಷು ತುಲ್ಯಮೇತದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಜೀವಾನಾಂ ತ್ವಿತಿ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ‘ತತ್ತ್ವಮಸಿ’ (ಛಾ. ಉ. ೬ । ೮ । ೭) ‘ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಚಾಪಿ ಮಾಂ ವಿದ್ಧಿ’(ಭ. ಗೀ. ೧೩ । ೨) ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿವಾದಾಃ ಸಂಗಚ್ಛಂತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ವ್ಯಾವೃತ್ತೇತಿ ।