ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಅಥೇತ್ಯಭ್ಯಮಂಥತ್ಸ ಮುಖಾಚ್ಚ ಯೋನೇರ್ಹಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಚಾಗ್ನಿಮಸೃಜತ ತಸ್ಮಾದೇತದುಭಯಮಲೋಮಕಮಂತರತೋಽಲೋಮಕಾ ಹಿ ಯೋನಿರಂತರತಃ । ತದ್ಯದಿದಮಾಹುರಮುಂ ಯಜಾಮುಂ ಯಜೇತ್ಯೇಕೈಕಂ ದೇವಮೇತಸ್ಯೈವ ಸಾ ವಿಸೃಷ್ಟಿರೇಷ ಉ ಹ್ಯೇವ ಸರ್ವೇ ದೇವಾಃ । ಅಥ ಯತ್ಕಿಂಚೇದಮಾರ್ದ್ರಂ ತದ್ರೇತಸೋಽಸೃಜತ ತದು ಸೋಮ ಏತಾವದ್ವಾ ಇದಂ ಸರ್ವಮನ್ನಂ ಚೈವಾನ್ನಾದಶ್ಚ ಸೋಮ ಏವಾನ್ನಮಗ್ನಿರನ್ನಾದಃ ಸೈಷಾ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽತಿಸೃಷ್ಟಿಃ । ಯಚ್ಛ್ರೇಯಸೋ ದೇವಾನಸೃಜತಾಥ ಯನ್ಮರ್ತ್ಯಃ ಸನ್ನಮೃತಾನಸೃಜತ ತಸ್ಮಾದತಿಸೃಷ್ಟಿರತಿಸೃಷ್ಟ್ಯಾಂ ಹಾಸ್ಯೈತಸ್ಯಾಂ ಭವತಿ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೬ ॥
ತಾರ್ಕಿಕೈಸ್ತು ಪರಿತ್ಯಕ್ತಾಗಮಬಲೈಃ ಅಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ ಕರ್ತಾ ಅಕರ್ತಾ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿರುದ್ಧಂ ಬಹು ತರ್ಕಯದ್ಭಿರಾಕುಲೀಕೃತಃ ಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಃ । ತೇನಾರ್ಥನಿಶ್ಚಯೋ ದುರ್ಲಭಃ । ಯೇ ತು ಕೇವಲಶಾಸ್ತ್ರಾನುಸಾರಿಣಃ ಶಾಂತದರ್ಪಾಸ್ತೇಷಾಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಿಷಯ ಇವ ನಿಶ್ಚಿತಃ ಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥೋ ದೇವತಾದಿವಿಷಯಃ ॥

ಸ್ವಮತೇ ತತ್ತ್ವನಿಶ್ಚಯಮುಕ್ತ್ವಾ, ಪರಮತೇ ತದಭಾವಮಾಹ —

ತಾರ್ಕಿಕೈಸ್ತ್ವಿತಿ ।

ನನ್ವೇಕಜೀವವಾದೇಽಪಿ ಸರ್ವವ್ಯವಸ್ಥಾನುಪಪತ್ತೇಸ್ತತ್ತ್ವನಿಶ್ಚಯದೌರ್ಲಭ್ಯಂ ತುಲ್ಯಮಿತಿ ಚೇನ್ನೇತ್ಯಾಹ —

ಯೇ ತ್ವಿತಿ ।

ಸ್ವಪ್ನವತ್ಪ್ರಬೋಧಾತ್ಪ್ರಾಗಶೇಷವ್ಯವಸ್ಥಾಸಂಭವಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಚ ತದಭಾವಸ್ಯೇಷ್ಟತ್ವಾದೇಕಮೇವ ಬ್ರಹ್ಮಾನಾದ್ಯವಿದ್ಯಾವಶಾದಶೇಷವ್ಯವಹಾರಾಸ್ಪದಮಿತಿ ಪಕ್ಷೇ ನ ಕಾಚನ ದೋಷಕಲೇತಿ ಭಾವಃ ।