పూర్వోత్తరగ్రన్థయోః సంబన్ధం వక్తుం ప్రతీకమాదాయ వృత్తం కీర్తయతి —

తద్ధేత్యాదినా ।

తస్యాఽఽదేయత్వార్థం వైదికమిత్యుక్తమ్ ।

సాధనమిత్యుక్తే ముక్తిసాధనం పురఃస్ఫురతి తన్నిరస్యతి —

జ్ఞానేతి ।

ఎకరూపస్య మోక్షస్యానేకరూపం న సాధనం భవతీతి భావః ।

ముక్తిసాధనం మానవస్తుతన్త్రం తత్త్వజ్ఞానమిదం తు కారకసాధ్యమతోఽపి న తద్ధేతురిత్యాహ —

కర్త్రాదీతి ।

కిఞ్చేదం ప్రజాపతిత్వఫలావసానమ్ । ‘మృత్యురస్యాఽఽత్మా భవతి’(బృ.ఉ.౧।౧।౭) ఇతి శ్రుతేః ।

న చ తదేవ కైవల్యం భయారత్యాదిశ్రవణాదతోఽపి నేదం ముక్త్యర్థమిత్యాహ —

ప్రజాపతిత్వేతి ।

కిఞ్చ నిత్యసిద్ధా ముక్తిరిదం తు సాధ్యఫలమతోఽపి న ముక్తిహేతురిత్యాహ —

సాధ్యమితి ।

కిఞ్చ ముక్తిర్వ్యాకృతాదర్థాన్తర’మన్యదేవ తద్విదితాది’త్యాదిశ్రుతేః ।

ఇదం తు నామరూపం వ్యాకృతమతోఽపి న తద్ధేతురిత్యాహ —

ఎతావదేవేతి ।

సంప్రత్యవ్యాకృతకణ్డికామవతారయన్ప్రవేశవాక్యాత్ప్రాక్తనస్య తద్ధేదమిత్యాదేర్వాక్యస్య తాత్పర్యమాహ —

అథేతి ।

జ్ఞానకర్మఫలోక్త్యాన్తర్యమథశబ్దార్థః । బీజావస్థా సాభాసప్రత్యగవిద్యా తస్యా నిర్దేష్టుమిష్టత్వమేవ న సాక్షాన్నిర్దేశ్యత్వమనిర్వాచ్యత్వాదితి వక్తుం నిర్దిదిక్షతీత్యుక్తమ్ । వృక్షస్య బీజావస్థాం లోకో నిర్దిశతీతి సంబన్ధః ।

యజ్జ్ఞానే పుమర్థాప్తిస్తదేవ వాచ్యం కిమితి ప్రత్యగవిద్యోచ్యతే తత్రాఽఽహ —

కర్మేతి ।

ఉద్ధర్తవ్య ఇతి తన్మూలనిరూపణమర్థవదితి శేషః ।

అథ పురుషార్థమర్థయమానస్య తదుద్ధారోఽపి క్వోపయుజ్యతే తత్రాఽఽహ —

తదుద్ధరణే హీతి ।

నను సంసారస్య మూలమేవ నాస్తి స్వభావవాదాత్ప్రధానాద్యేవ వా తన్మూలం నాజ్ఞాతం బ్రహ్మేత్యాశఙ్క్య శ్రుతిస్మృతిభ్యాం పరిహరతి —

తథా చేతి ।

ఊర్ధ్వముత్కృష్టం కారణం కార్యాపేక్షయా పరమవ్యాకృతం మూలమస్యేత్యూర్ధ్వమూలో హిరణ్యగర్భాదయో మూలాపేక్షయాఽవాచ్యః శాఖా ఇత్యవాక్శాఖః । ఎవమ్ ‘ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమ్’(భ. గీ. ౧౫ । ౧) ఇత్యాదిగీతాపి నేతవ్యా । అస్తి హి సంసారస్య మూలమ్ । ‘నేదమమూలం భవిష్యతి’ (ఛా. ఉ. ౬ । ౮ । ౩) ఇతి శ్రుతేస్తచ్చాజ్ఞాతం బ్రహ్మైవేతి శ్రుతిస్మృతిప్రసిద్ధమితి భావః ॥౬॥