ಆತ್ಮನಃ ಪದನೀಯತ್ವೇ ತಸ್ಯೈವಾಜ್ಞಾತತ್ವಸಂಭವೋ ಹೇತುರುಕ್ತೋಽಧುನಾ ತತ್ರೈವ ಹೇತ್ವಂತರತ್ವೇನೋತ್ತರವಾಕ್ಯಮವತಾರಯತಿ —
ಕುತಶ್ಚೇತಿ ।
ಅನ್ಯದನಾತ್ಮೇತಿ ಯಾವತ್ ।
ವಿರಕ್ತಸ್ಯ ಪುತ್ರೇ ಪ್ರೀತ್ಯಭಾವಾತ್ಕಥಮಾತ್ಮನಸ್ತತ್ಪ್ರಿಯತರತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಪುತ್ರೋ ಹೀತಿ ।
ಪ್ರಿಯತರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಮಿತಿ ಶೇಷಃ ।
ಲೋಕದೃಷ್ಟಿಮೇವಾವಷ್ಟಭ್ಯಾಽಽಹ —
ತಥೇತಿ ।
ವಿತ್ತಪದೇನ ಮಾನುಷವಿತ್ತವದ್ದೈವಂ ವಿತ್ತಮಪಿ ಗೃಹ್ಯತೇ ।
ವಿಶೇಷಾಣಾಮಾನಂತ್ಯಾತ್ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಪ್ರದರ್ಶನಮಶಕ್ಯಮಿತ್ಯಾಶಯೇನಾಽಽಹ —
ತಥಾಽನ್ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಪುತ್ರಾದೌ ಪ್ರೀತಿವ್ಯಭಿಚಾರೇಽಪಿ ಪ್ರಾಣಾದೌ ತದವ್ಯಭಿಚಾರಾದಾತ್ಮನೋ ನ ಪ್ರಿಯತಮತ್ವಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ತತ್ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಪದಾಂತರಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಕುರ್ವನ್ಪರಿಹರತಿ —
ಉಚ್ಯತ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅಂತರತರತ್ವೇ ಪ್ರಿಯತಮತ್ವಸಾಧನೇ ಹೇತುರಾತ್ಮತ್ವಮಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ವಿಶೇಷ್ಯಂ ವ್ಯಪದಿಶತಿ —
ಯದಯಮಿತಿ ।
ಆತ್ಮನೋ ನಿರತಿಶಯಪ್ರೇಮಾಸ್ಪದತ್ವೇಽಪಿ ಕುತಸ್ತಸ್ಯೈವ ಪದನೀಯತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಯೋ ಹೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪುತ್ರಾದಿಲಾಭೇ ದಾರಾದೀನಾಂ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರಯತ್ನವಿರೋಧಾದಾತ್ಮಲಾಭೇ ಪ್ರಯತ್ನಃ ಸುಕರೋ ನ ಭವತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಕರ್ತವ್ಯತೇತಿ ।
ಆತ್ಮನೋ ನಿರತಿಶಯಪ್ರೇಮಾಸ್ಪದತ್ವೇ ಯುಕ್ತಿಂ ಪೃಚ್ಛತಿ —
ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಆತ್ಮಪ್ರಿಯಸ್ಯೋಪಾದಾನಮನುಸಂಧಾನಮಿತರಸ್ಯಾನಾತ್ಮಪ್ರಿಯಸ್ಯ ಹಾನಮನನುಸಂಧಾನಮ್ । ವಿಪರ್ಯಯೋಽನಾತ್ಮನಿ ಪುತ್ರಾದಾವಭಿನಿವೇಶೇನಾಽಽತ್ಮಪ್ರಿಯಸ್ಯಾನನುಸಂಧಾನಮಿತಿ ವಿಭಾಗಃ ।
ಯುಕ್ತಿಲೇಶಂ ದರ್ಶಯಿತುಮನಂತರವಾಕ್ಯಮವತಾರಯತಿ —
ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।
ಯಃ ಕಶ್ಚಿದಾತ್ಮಪ್ರಿಯವಾದೀ ಸ ತಸ್ಮಾದನ್ಯಂ ಪ್ರಿಯಂ ಬ್ರುವಾಣಂ ಪ್ರತಿ ಬ್ರೂಯಾದಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ವಕ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ಪ್ರಕಟಯತಿ —
ಕಿಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಆತ್ಮಪ್ರಿಯವಾದಿನ್ಯೇವಂ ವದತ್ಯಪಿ ಪುತ್ರಾದಿನಾಶಸ್ತದ್ವಾಕ್ಯಾರ್ಥೋ ನಿಯತೋ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಪರಿಹರತಿ —
ಸ ಕಸ್ಮಾದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಹಶಬ್ದೋಽವಧಾರಣಾರ್ಥಃ ಸಮರ್ಥಪದಾದುಪರಿ ಸಂಬಧ್ಯತೇ । ತಸ್ಮಾದೇವಂ ವಕ್ತೀತಿ ಶೇಷಃ ।
ಉಕ್ತಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮನೂದ್ಯ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಅಥಾಽತ್ಮಪ್ರಿಯವಾದಿನಾ ಯಥೋಕ್ತಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮೇವ ಕಥಂ ಲಬ್ಧಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಯಥೇತಿ ।
’ಅತೋಽನ್ಯದಾರ್ತಮಿ’ತ್ಯನಾತ್ಮನೋ ವಿನಾಶಿತ್ವಾದ್ವಿನಾಶಿನಶ್ಚ ದುಃಖಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ತತ್ಪ್ರಿಯತ್ವಸ್ಯ ಭ್ರಾಂತಿಮಾತ್ರತ್ವಾದಾತ್ಮನಸ್ತದ್ವೈಪರೀತ್ಯಾನ್ಮುಖ್ಯಾ ಪ್ರೀತಿಸ್ತತ್ರೈವಾನಾತ್ಮನ್ಯಮುಖ್ಯೇತಿ ಭಾವಃ ।
ಪಕ್ಷಾಂತರಮನೂದ್ಯ ವೃದ್ಧಪ್ರಯೋಗಾಭಾವೇನ ದೂಷಯತಿ —
ಈಶ್ವರಶಬ್ದ ಇತಿ ।
ಅನಾತ್ಮನ್ಯಮುಖ್ಯಾ ಪ್ರೀತಿರಿತಿ ಸ್ಥಿತೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಉಪಾಸ್ತಿಮನೂದ್ಯ ತತ್ಫಲಂ ಕಥಯತಿ —
ಸ ಯ ಇತಿ ।
ಅನುವಾದದ್ಯೋತಕೋ ಹಶಬ್ದಃ ಪ್ರಿಯಮಾತ್ಮಸುಖಂ ತಸ್ಯಾಪಿ ಲೌಕಿಕಸುಖವನ್ನಾಶಃ ಸುಖತ್ವಾದಿತ್ಯಾಶಂಕಿತೇ ತನ್ನಿರಾಸಾರ್ಥಮನುವಾದಮಾತ್ರಮತ್ರ ವಿವಕ್ಷಿತಮಿತ್ಯಾಹ —
ನಿತ್ಯೇತಿ ।
ಫಲಶ್ರುತೇರ್ಗತ್ಯಂತರಮಾಹ —
ಆತ್ಮಪ್ರಿಯೇತಿ ।
ಮಹದ್ಧೀದಮಾತ್ಮಪ್ರಿಯಗ್ರಹಣಂ ಯತ್ತನ್ನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಂ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ತಸ್ಮಾತ್ತದನುಸಂಧಾನಂ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತಿ ಸ್ತುತ್ಯರ್ಥಂ ಫಲಕೀರ್ತನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪಕ್ಷಾಂತರಮಾಹ —
ಪ್ರಿಯಗುಣೇತಿ ।
ಯೋ ಮಂದಃ ಸನ್ನಾತ್ಮದರ್ಶೀ ತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಾತ್ಮೋಪಾಸನೇ ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಣಾದಿ ನ ನಶ್ಯತೀತಿ ಫಲಂ ವಿಧಾತುಂ ಫಲವಚನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಿಯಮುಪಾಸೀನಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಣಾದಿ ವಿದ್ಯಾಸಾಮರ್ಥ್ಯಾನ್ನ ನಶ್ಯತಿ ತಥಾ ಚ ಮಂದವಿಶೇಷಣಂ ಮಂದಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ತಾಚ್ಛೀಲ್ಯೇತಿ ।
ತಾಚ್ಛೀಲ್ಯೇಽರ್ಥೇ ವಿಹಿತಸ್ಯೋಕಞ್ಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ ಶ್ರುತ್ಯೋಪಾದಾನಾತ್ಸ್ವಭಾವಹಾನಾಯೋಗಾಚ್ಚ ಪ್ರಮರಣಶೀಲತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಪ್ರಾಣಾದೇರಾತ್ಯಂತಿಕಮಪ್ರಮರಣಮವಿವಕ್ಷಿತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥೮॥