ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ப்³ரஹ்ம வா இத³மக்³ர ஆஸீத்ததா³த்மாநமேவாவேத் । அஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்மீதி । தஸ்மாத்தத்ஸர்வமப⁴வத்தத்³யோ யோ தே³வாநாம் ப்ரத்யபு³த்⁴யத ஸ ஏவ தத³ப⁴வத்தத²ர்ஷீணாம் ததா² மநுஷ்யாணாம் தத்³தை⁴தத்பஶ்யந்ருஷிர்வாமதே³வ: ப்ரதிபேதே³(அ)ஹம் மநுரப⁴வம் ஸூர்யஶ்சேதி । ததி³த³மப்யேதர்ஹி ய ஏவம் வேதா³ஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்மீதி ஸ இத³ம் ஸர்வம் ப⁴வதி தஸ்ய ஹ ந தே³வாஶ்சநாபூ⁴த்யா ஈஶதே । ஆத்மா ஹ்யேஷாம் ஸ ப⁴வதி அத² யோ(அ)ந்யாம் தே³வதாமுபாஸ்தே(அ)ந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி ந ஸ வேத³ யதா² பஶுரேவம் ஸ தே³வாநாம் । யதா² ஹ வை ப³ஹவ: பஶவோ மநுஷ்யம் பு⁴ஞ்ஜ்யுரேவமேகைக: புருஷோ தே³வாந்பு⁴நக்த்யேகஸ்மிந்நேவ பஶாவாதீ³யமாநே(அ)ப்ரியம் ப⁴வதி கிமு ப³ஹுஷு தஸ்மாதே³ஷாம் தந்ந ப்ரியம் யதே³தந்மநுஷ்யா வித்³யு: ॥ 10 ॥
ப்³ரஹ்மண்யவித்³யாநுபபத்திரிதி சேத் , ந, ப்³ரஹ்மணி வித்³யாவிதா⁴நாத் । ந ஹி ஶுக்திகாயாம் ரஜதாத்⁴யாரோபணே(அ)ஸதி ஶுக்திகாத்வம் ஜ்ஞாப்யதே - சக்ஷுர்கோ³சராபந்நாயாம் — ‘இயம் ஶுக்திகா ந ரஜதம்’ இதி । ததா² ‘ஸதே³வேத³ம் ஸர்வம்’ (சா². உ. 6 । 8 । 7) ‘ப்³ரஹ்மைவேத³ம் ஸர்வம்’ ‘ஆத்மைவேத³ம் ஸர்வம்’ (சா². உ. 7 । 25 । 2)‘நேத³ம் த்³வைதமஸ்த்யப்³ரஹ்ம’ ( ? ) இதி ப்³ரஹ்மண்யேகத்வவிஜ்ஞாநம் ந விதா⁴தவ்யம் , ப்³ரஹ்மண்யவித்³யாத்⁴யாரோபணாயாமஸத்யாம் । ந ப்³ரூம: — ஶுக்திகாயாமிவ ப்³ரஹ்மண்யதத்³த⁴ர்மாத்⁴யாரோபணா நாஸ்தீதி ; கிம் தர்ஹி ந ப்³ரஹ்ம ஸ்வாத்மந்யதத்³த⁴ர்மாத்⁴யாரோபநிமித்தம் அவித்³யாகர்த்ரு சேதி - ப⁴வத்யேவம் நாவித்³யாகர்த்ரு ப்⁴ராந்தம் ச ப்³ரஹ்ம । கிந்து நைவ அப்³ரஹ்ம அவித்³யகர்தா சேதநோ ப்⁴ராந்தோ(அ)ந்ய இஷ்யதே — ‘நாந்யோ(அ)தோ(அ)ஸ்தி விஜ்ஞாதா’ (ப்³ரு. உ. 3 । 7 । 23) ‘நாந்யத³தோ(அ)ஸ்தி விஜ்ஞாத்ரு’ (ப்³ரு. உ. 3 । 8 । 11) ‘தத்த்வமஸி’ (சா². உ. 6 । 8 । 7) ‘ஆத்மாநமேவாவேத் அஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்மி’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) ‘அந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி, ந ஸ வேத³’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இத்யாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய: ; ஸ்ம்ருதிப்⁴யஶ்ச — ‘ஸமம் ஸர்வேஷு பூ⁴தேஷு’ (ப⁴. கீ³. 13 । 27) ‘அஹமாத்மா கு³டா³கேஶ’ (ப⁴. கீ³. 10 । 20) ‘ஶுநி சைவ ஶ்வபாகே ச’ (ப⁴. கீ³. 5 । 18) ; ‘யஸ்து ஸர்வாணி பூ⁴தாநி’ (ஈ. உ. 6) ‘யஸ்மிந்ஸர்வாணி பூ⁴தாநி’ (ஈ. உ. 7) இதி ச மந்த்ரவர்ணாத் । நந்வேவம் ஶாஸ்த்ரோபதே³ஶாநர்த²க்யமிதி ; பா³ட⁴மேவம் , அவக³தே அஸ்த்வேவாநர்த²க்யம் । அவக³மாநர்த²க்யமபீதி சேத் , ந, அநவக³மநிவ்ருத்தேர்த்³ருஷ்டத்வாத் । தந்நிவ்ருத்தேரப்யநுபபத்திரேகத்வ இதி சேத் , ந, த்³ருஷ்டவிரோதா⁴த் ; த்³ருஶ்யதே ஹ்யேகத்வவிஜ்ஞாநாதே³வாநவக³மநிவ்ருத்தி: ; த்³ருஶ்யமாநமப்யநுபபந்நமிதி ப்³ருவதோ த்³ருஷ்டவிரோத⁴: ஸ்யாத் ; ந ச த்³ருஷ்டவிரோத⁴: கேநசித³ப்யப்⁴யுபக³ம்யதே ; ந ச த்³ருஷ்டே(அ)நுபபந்நம் நாம, த்³ருஷ்டத்வாதே³வ । த³ர்ஶநாநுபபத்திரிதி சேத் , தத்ராப்யேஷைவ யுக்தி: ॥

ப்³ரஹ்மண்யவித்³யாநிவ்ருத்திர்வித்³யாப²லமித்யத்ர சோத³யதி —

ப்³ரஹ்மணீதி ।

ந ஹி ஸர்வஜ்ஞே ப்ரகாஶைகரஸே ப்³ரஹ்மண்யஜ்ஞாநமாதி³த்யே தமோவது³பபந்நமிதி பா⁴வ: ।

தஸ்யாஜ்ஞாதத்வமஜ்ஞத்வம் வா(அ)(அ)க்ஷிப்யதே ? நா(அ)(அ)த்³ய இத்யாஹ —

ந ப்³ராஹ்மணீதி ।

நஹி தத்த்வமஸீதி வித்³யாவிதா⁴நம் விஜ்ஞாதே ப்³ரஹ்மணி யுக்தம் பிஷ்டபிஷ்டிப்ரஸம்கா³த் । அதஸ்தத³ஜ்ஞாதமேஷ்டவ்யமித்யர்த²: ।

ப்³ரஹ்மாத்மைக்யஜ்ஞாநம் ஶாஸ்த்ரேண ஜ்ஞாப்யதே தத்³விஷயம் ச ஶ்ரவணாதி³ விதீ⁴யதே தேந தஸ்மிந்நஜ்ஞாதத்வமேஷ்டவ்யமித்யுக்தமர்த²ம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸாத⁴யதி —

ந ஹீதி ।

மித்²யாஜ்ஞாநஸ்யாஜ்ஞாநாவ்யதிரேகாத்³ப்³ரஹ்மண்யவித்³யாத்⁴யாரோபணாயாம் ஶுக்தௌ ரூப்யாரோபணம் த்³ருஷ்டாந்திதமிதி த்³ரஷ்டவ்யம் ।

கல்பாந்தரமாலம்ப³தே —

ந ப்³ரூம இதி ।

ப்³ரஹ்மாவித்³யாகர்த்ரு ந ப⁴வதீத்யஸ்ய யதா²ஶ்ருதோ வா(அ)ர்த²ஸ்தத³ந்யஸ்ததா³ஶ்ரயோ(அ)ஸ்தீதி வா ? தத்ரா(அ)த்³யமங்கீ³கரோதி —

ப⁴வத்விதி ।

அநாதி³த்வாத³வித்³யாயா: கர்த்ரபேக்ஷாபா⁴வாத் விநா ச த்³வாரம் ப்³ரஹ்மணி ப்⁴ராந்த்யநப்⁴யுபக³மாதி³த்யர்த²: ।

த்³விதீயம் ப்ரத்யாஹ —

கிம் த்விதி ।

ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யஶ்சேதநோ நாஸ்தீத்யத்ர ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீருதா³ஹரதி —

நாந்யோ(அ)தோ(அ)ஸ்தீத்யாதி³நா ।

ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யோ(அ)சேதநோ(அ)பி நாஸ்தீத்யத்ர மந்த்ரத்³வயம் பட²தி —

யஸ்த்விதி ।

ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யஸ்யாஜ்ஞஸ்யாபா⁴வே தோ³ஷமாஶங்கதே —

நந்விதி ।

கிமித³மாநர்த²க்யமவக³தே(அ)நவக³தே வா சோத்³யதே தத்ரா(அ)(அ)த்³யமங்கீ³கரோதி —

பா³ட⁴மிதி ।

த்³விதீயே நோபதே³ஶாநர்த²க்யமவக³மார்த²த்வாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் ।

உபதே³ஶவத³வக³மஸ்யாபி ஸ்வப்ரகாஶே வஸ்துநி நோபயோகோ³(அ)ஸ்தீதி ஶங்கதே —

அவக³மேதி ।

அநுப⁴வமநுஸ்ருத்ய பரிஹரதி —

ந । அநவக³மேதி ।

ஸா வஸ்துநோ பி⁴ந்நா சேத³த்³வைதஹாநிரபி⁴ந்நா சேஜ்ஜ்ஞாநாதீ⁴நத்வாஸித்³தி⁴ரிதி ஶங்கதே —

தந்நிவ்ருத்தேரிதி ।

அநவக³மநிவ்ருத்தேர்த்³ருஶ்யமாநதயா ஸ்வரூபாபலாபாயோகா³த்ப்ரகாராந்தராஸம்ப⁴வாச்ச பஞ்சமப்ரகாரத்வமேஷ்டவ்யமிதி மத்வா(அ)(அ)ஹ —

ந த்³ருஷ்டேதி ।

த்³ருஷ்டமபி யுக்திவிரோதே⁴ த்யாஜ்யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

த்³ருஶ்யமாநமிதி ।

த்³ருஷ்டவிருத்³த⁴மபி குதோ நேஷ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ந சேதி ।

அநுபபந்நத்வமங்கீ³க்ருத்யோக்தம் , ததே³வ நாஸ்தீத்யாஹ —

ந சேதி ।

யுக்திவிரோதே⁴ த்³ருஷ்டிராபா⁴ஸீபா⁴வதீதி ஶங்கதே —

த³ர்ஶநேதி ।

த்³ருஷ்டிவிரோதே⁴ யுக்தேரேவா(அ)பா⁴ஸத்வம் ஸ்யாதி³தி பரிஹரதி —

தத்ராபீதி ।

அநுபபந்நத்வம் ஹி ஸர்வஸ்ய த்³ருஷ்டிப³லாதி³ஷ்டம் த்³ருஷ்டஸ்ய த்வநுபபந்நத்வே ந கிஞ்சிந்நிமித்தமஸ்தீத்யர்த²: ।