ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ப்³ரஹ்ம வா இத³மக்³ர ஆஸீத்ததா³த்மாநமேவாவேத் । அஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்மீதி । தஸ்மாத்தத்ஸர்வமப⁴வத்தத்³யோ யோ தே³வாநாம் ப்ரத்யபு³த்⁴யத ஸ ஏவ தத³ப⁴வத்தத²ர்ஷீணாம் ததா² மநுஷ்யாணாம் தத்³தை⁴தத்பஶ்யந்ருஷிர்வாமதே³வ: ப்ரதிபேதே³(அ)ஹம் மநுரப⁴வம் ஸூர்யஶ்சேதி । ததி³த³மப்யேதர்ஹி ய ஏவம் வேதா³ஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்மீதி ஸ இத³ம் ஸர்வம் ப⁴வதி தஸ்ய ஹ ந தே³வாஶ்சநாபூ⁴த்யா ஈஶதே । ஆத்மா ஹ்யேஷாம் ஸ ப⁴வதி அத² யோ(அ)ந்யாம் தே³வதாமுபாஸ்தே(அ)ந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி ந ஸ வேத³ யதா² பஶுரேவம் ஸ தே³வாநாம் । யதா² ஹ வை ப³ஹவ: பஶவோ மநுஷ்யம் பு⁴ஞ்ஜ்யுரேவமேகைக: புருஷோ தே³வாந்பு⁴நக்த்யேகஸ்மிந்நேவ பஶாவாதீ³யமாநே(அ)ப்ரியம் ப⁴வதி கிமு ப³ஹுஷு தஸ்மாதே³ஷாம் தந்ந ப்ரியம் யதே³தந்மநுஷ்யா வித்³யு: ॥ 10 ॥
ந, அவித்³யாபக³மமாத்ரத்வாத்³ப்³ரஹ்மப்ராப்திப²லஸ்ய — யது³க்தம் ப்³ரஹ்மப்ராப்திப²லம் ப்ரதி தே³வா விக்⁴நம் குர்யுரிதி, தத்ர ந தே³வாநாம் விக்⁴நகரணே ஸாமர்த்²யம் ; கஸ்மாத் ? வித்³யாகாலாநந்தரிதத்வாத்³ப்³ரஹ்மப்ராப்திப²லஸ்ய ; கத²ம் ; யதா² லோகே த்³ரஷ்டுஶ்சக்ஷுஷ ஆலோகேந ஸம்யோகோ³ யத்கால:, தத்கால ஏவ ரூபாபி⁴வ்யக்தி:, ஏவமாத்மவிஷயம் விஜ்ஞாநம் யத்காலம் , தத்கால ஏவ தத்³விஷயாஜ்ஞாநதிரோபா⁴வ: ஸ்யாத் ; அதோ ப்³ரஹ்மவித்³யாயாம் ஸத்யாம் அவித்³யாகார்யாநுபபத்தே:, ப்ரதீ³ப இவ தம:கார்யஸ்ய, கேந கஸ்ய விக்⁴நம் குர்யுர்தே³வா: — யத்ர ஆத்மத்வமேவ தே³வாநாம் ப்³ரஹ்மவித³: । ததே³ததா³ஹ — ஆத்மா ஸ்வரூபம் த்⁴யேயம் யத்தத்ஸர்வஶாஸ்த்ரைர்விஜ்ஞேயம் ப்³ரஹ்ம, ஹி யஸ்மாத் , ஏஷாம் தே³வாநாம் , ஸ ப்³ரஹ்மவித் , ப⁴வதி ப்³ரஹ்மவித்³யாஸமகாலமேவ — அவித்³யாமாத்ரவ்யவதா⁴நாபக³மாத் ஶுக்திகாயா இவ ரஜதாபா⁴ஸாயா: ஶுக்திகாத்வமித்யவோசாம । அதோ நாத்மந: ப்ரதிகூலத்வே தே³வாநாம் ப்ரயத்ந: ஸம்ப⁴வதி । யஸ்ய ஹி அநாத்மபூ⁴தம் ப²லம் தே³ஶகாலநிமித்தாந்தரிதம் , தத்ராநாத்மவிஷயே ஸப²ல: ப்ரயத்நோ விக்⁴நாசரணாய தே³வாநாம் ; ந த்விஹ வித்³யாஸமகால ஆத்மபூ⁴தே தே³ஶகாலநிமித்தாநந்தரிதே, அவஸராநுபபத்தே: ॥

கர்மப²லே தே³வாதீ³நாம் விக்⁴நகர்த்ருத்வம் ப்ரஸம்கா³க³தம் நிராக்ருத்ய வித்³யாப²லே தேஷாம் ததா³ஶங்கிதம் நிராகரோதி நாவித்³யேதி । தத்ர நஞர்த²முக்த்வாநுவாத³பூர்வகம் விஶத³யதி —

யது³க்தமிதி ।

தத்ர ப்ரஶ்நபூர்வகம் பூர்வோக்தம் ஹேதும் ஸ்பு²டயதி —

கஸ்மாதி³தி ।

ஆத்மநோ ப்³ரஹ்மத்வப்ராப்திரூபாயா முக்தேரஜ்ஞாநத்⁴வஸ்திமாத்ரத்வாத்தஸ்யாஶ்ச ஜ்ஞாநேந துல்யகாலத்வாத்தஸ்மிந்ஸதி தஸ்ய ப²லஸ்யா(அ)(அ)வஶ்யகத்வாத்³தே³வாதீ³நாம் விக்⁴நாசரணே நாவகாஶோ(அ)ஸ்தீத்யர்த²: ।

உக்தமேவார்த²மாகாங்க்ஷாபூர்வகம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸமர்த²யதே —

கத²மித்யாதி³நா ।

ப்³ரஹ்மவித்³யாதத்ப²லயோ: ஸமாநகாலத்வே ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।

தே³வாதீ³நாம் ப்³ரஹ்மவித்³யாப²லே விக்⁴நகர்த்ருத்வாபா⁴வே ஹேத்வந்தரமாஹ —

யத்ரேதி ।

யஸ்யாம் வித்³யாயாம் ஸத்யாம் ப்³ரஹ்மவிதோ³ தே³வாதீ³நாமாத்மத்வமேவ தஸ்யாம் ஸத்யாம் கத²ம் தே தஸ்ய விக்⁴நமாசரேயு: । ஸ்வவிஷயே தேஷாம் ப்ராதிகூல்யாசரணாநுபபத்தேரித்யர்த²: ।

உக்தே(அ)ர்தே² ஸமநந்தரவாக்யமுத்தா²ப்ய வ்யாசஷ்டே —

ததே³ததா³ஹேதி ।

கத²ம் ப்³ரஹ்மவித்³யாஸமகாலமேவ ப்³ரஹ்மவித்³தே³வாதீ³நாமாத்மா ப⁴வதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அவித்³யாமாத்ரேதி ।

யதே²த³ம் ரஜதமிதி ரஜதாகாராயா: ஶுக்திகாயா: ஶுக்திகாத்வமவித்³யாமாத்ரவ்யவஹிதம் ததா² ப்³ரஹ்மவிதோ³(அ)பி ஸர்வாத்மத்வே தந்மாத்ரவ்யவதா⁴நாத்தஸ்யாஶ்ச வித்³யோத³யே நாந்தரீயகத்வேந நிவ்ருத்தேர்யுக்தம் வித்³யாதத்ப²லயோ: ஸ்மாநகாலத்வம் । உக்தம் சைதத்ப்ரதிவசநத³ஶாயாமித்யர்த²: ।

உக்தஸ்ய ஹேதோரபேக்ஷிதம் வத³ந்ப்³ரஹ்மவிதோ³ தே³வாத்³யாத்மத்வே ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।

கைவல்யே தேஷாம் விக்⁴நாகர்த்ருத்வே குத்ர தத்கர்த்ருதேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யஸ்ய ஹீதி ।

தேஷாம் நிரங்குஶப்ரஸரத்வம் வாரயதி —

நத்விதி ।

ஸப²ல: ப்ரயத்ந இதி பூர்வேணஸம்ப³ந்த⁴: ।

தஸ்ய நிரவகாஶத்வாதி³தி ஹேதுமாஹ —

அவஸரேதி ।