ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಸ ನೈವ ವ್ಯಭವತ್ಸ ಶೌದ್ರಂ ವರ್ಣಮಮೃಜತ ಪೂಷಣಮಿಯಂ ವೈ ಪೂಷೇಯಂ ಹೀದಂ ಸರ್ವಂ ಪುಷ್ಯತಿ ಯದಿದಂ ಕಿಂಚ ॥ ೧೩ ॥
ಸಃ ಪರಿಚಾರಕಾಭಾವಾತ್ಪುನರಪಿ ನೈವ ವ್ಯಭವತ್ ; ಸ ಶೌದ್ರಂ ವರ್ಣಮಸೃಜತ — ಶೂದ್ರ ಏವ ಶೌದ್ರಃ, ಸ್ವಾರ್ಥೇಽಣಿ ವೃದ್ಧಿಃ । ಕಃ ಪುನರಸೌ ಶೌದ್ರೋ ವರ್ಣಃ, ಯಃ ಸೃಷ್ಟಃ ? ಪೂಷಣಮ್ — ಪುಷ್ಯತೀತಿ ಪೂಷಾ । ಕಃ ಪುನರಸೌ ಪೂಷೇತಿ ವಿಶೇಷತಸ್ತನ್ನಿರ್ದಿಶತಿ — ಇಯಂ ಪೃಥಿವೀ ಪೂಷಾ ; ಸ್ವಯಮೇವ ನಿರ್ವಚನಮಾಹ — ಇಯಂ ಹಿ ಇದಂ ಸರ್ವಂ ಪುಷ್ಯತಿ ಯದಿದಂ ಕಿಂಚ ॥

ಕರ್ತೃಪಾಲಯಿತೃಧನಾರ್ಜಯಿತೄಣಾಂ ಸೃಷ್ಟತ್ವಾತ್ಕೃತಂ ವರ್ಣಾಂತರಸೃಷ್ಟ್ಯೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ಸ ಪರಿಚಾರಕೇತಿ ।

ಶೌದ್ರಂ ವರ್ಣಮಸೃಜತೇತ್ಯತ್ರೌಕಾರೋ ವೃದ್ಧಿಃ ।

ಪುಷ್ಯತೀತಿ ಪುಷೇತ್ಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ಪ್ರಶ್ನಸ್ಯಾನವಕಾಶತ್ವಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ವಿಶೇಷತ ಇತಿ ।

ಪೂಷಶಬ್ದಸ್ಯಾರ್ಥಾಂತರೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ಕಥಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ವೃತ್ತಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ಸ್ವಯಮೇವೇತಿ ॥೧೩॥