ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ததே³தத்³ப்³ரஹ்ம க்ஷத்ரம் விட்ஶூத்³ரஸ்தத³க்³நிநைவ தே³வேஷு ப்³ரஹ்மாப⁴வத்³ப்³ராஹ்மணோ மநுஷ்யேஷு க்ஷத்ரியேண க்ஷத்ரியோ வைஶ்யேந வைஶ்ய: ஶூத்³ரேண ஶூத்³ரஸ்தஸ்மாத³க்³நாவேவ தே³வேஷு லோகமிச்ச²ந்தே ப்³ராஹ்மணே மநுஷ்யேஷ்வேதாப்⁴யாம் ஹி ரூபாப்⁴யாம் ப்³ரஹ்மாப⁴வத் । அத² யோ ஹ வா அஸ்மால்லோகாத்ஸ்வம் லோகமத்³ருஷ்ட்வா ப்ரைதி ஸ ஏநமவிதி³தோ ந பு⁴நக்தி யதா² வேதோ³ வாநநூக்தோ(அ)ந்யத்³வா கர்மாக்ருதம் யதி³ஹ வா அப்யநேவம்விந்மஹத்புண்யம் கர்ம கரோதி தத்³தா⁴ஸ்யாந்தத: க்ஷீயத ஏவாத்மாநமேவ லோகமுபாஸீத ஸ ய ஆத்மாநமேவ லோகமுபாஸ்தே ந ஹாஸ்ய கர்ம க்ஷீயதே । அஸ்மாத்³த்⁴யேவாத்மநோ யத்³யத்காமயதே தத்தத்ஸ்ருஜதே ॥ 15 ॥
அத்ர து பரமாத்மலோகமக்³நௌ ப்³ராஹ்மணே சேச்ச²ந்தீதி கேசித் । தத³ஸத் , அவித்³யாதி⁴காரே கர்மாதி⁴காரார்த²ம் வர்ணவிபா⁴க³ஸ்ய ப்ரஸ்துதத்வாத் , பரேண ச விஶேஷணாத் ; யதி³ ஹ்யத்ர லோகஶப்³தே³ந பர ஏவாத்மோச்யேத, பரேண விஶேஷணமநர்த²கம் ஸ்யாத் — ‘ஸ்வம் லோகமத்³ருஷ்ட்வா’ இதி ; ஸ்வலோகவ்யதிரிக்தஶ்சேத³க்³ந்யதீ⁴நதயா ப்ரார்த்²யமாந: ப்ரக்ருதோ லோக:, தத: ஸ்வமிதி யுக்தம் விஶேஷணம் , ப்ரக்ருதபரலோகநிவ்ருத்த்யர்த²த்வாத் ; ஸ்வத்வேந ச அவ்யபி⁴சாராத்பரமாத்மலோகஸ்ய, அவித்³யாக்ருதாநாம் ச ஸ்வத்வவ்யபி⁴சாராத் — ப்³ரவீதி ச கர்மக்ருதாநாம் வ்யபி⁴சாரம் — ‘க்ஷீயத ஏவ’ இதி ॥

அக்³நௌ ஹுத்வா ப்³ராஹ்மணே ச த³த்த்வா பரமாத்மலக்ஷணம் லோகமாப்துமிச்ச²ந்தீதி ப⁴ர்த்ருப்ரபஞ்சவ்யாக்²யாநமநுவத³தி —

அத்ரேதி ।

ஸப்தமீ தஸ்மாதி³த்யாதி³வாக்யவிஷயா ।

ப்ரக்ரமாலோசநாயாம் கர்மப²லமிஹ லோகஶப்³தா³ர்தோ² ந பரமாத்மா ப்ரக்ரமப⁴ங்க³ப்ரஸம்கா³தி³தி தூ³ஷயதி —

தத³ஸதி³தி ।

கர்மாதி⁴காரார்த²ம் கர்மஸு ப்ரவ்ருத்திஸித்³த்⁴யர்த²மிதி யாவத் ।

வாக்யஶேஷக³தவிஶேஷணவஶாத³பி கர்மப²லஸ்யைவாத்ர லோகஶப்³த³வாச்யத்வமித்யாஹ —

பரேண சேதி ।

ததே³வ ப்ரபஞ்சயதி —

யதி³ ஹீதி ।

பரபக்ஷே ஸ்வமிதி விஶேஷணம் வ்யாவர்த்யாபா⁴வாந்ந க⁴டதே சேத்த்வத்பக்ஷே(அ)பி கத²ம் தது³பபத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ்வலோகேதி ।

பரஶப்³தோ³(அ)நாத்மவிஷய: ।

நநு ப்ரக்ருதே வாக்யே லோகஶப்³தே³ந பரமாத்மா நோச்யதே சேது³த்தரவாக்யே(அ)பி தேந நாஸாவுச்யேத விஶேஷாபா⁴வாதி³த்யாஶங்க்ய விஶேஷணஸாமர்த்²யாந்நைவமித்யாஹ —

ஸ்வத்வேந சேதி ।

கர்மப²லவிஷயத்வேநாபி விஶேஷணஸ்ய நேதும் ஶக்யத்வாந்ந விஶேஷஸித்³தி⁴ரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அவித்³யேதி ।

தேஷாம் ஸ்வரூபவ்யபி⁴சாரே வாக்யஶேஷம் ப்ரமாணயதி —

ப்³ரவீதி சேதி ।