ಆತ್ಮಾನಮಿತ್ಯಾದಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾನ್ಮುಕ್ತಿರಿತ್ಯೇವಂಪರತಯಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಂ ಸಂಪ್ರತಿ ತತ್ರ ಭರ್ತೃಪ್ರಪಂಚವ್ಯಾಖ್ಯಾಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —
ಸ್ವಾತ್ಮೇತಿ ।
ಆತ್ಮಲೋಕೋಪಾಸಕಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಕಥಂ ತದಕ್ಷಯವಾಚೋಯುಕ್ತಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಕರ್ಮಾಭಾವಸ್ಯಾಸಿದ್ಧಿಮಭಿಸಂಧಾಯ ಕರ್ಮಸಾಧ್ಯಂ ಲೋಕಂ ವ್ಯಾಕೃತಾವ್ಯಾಕೃತರೂಪೇಣ ಭಿನತ್ತಿ —
ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥಂಚೇತಿ ।
ಔತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿಕೀ ಕಲ್ಪನಾ ನ ತು ಶ್ರೌತೀತಿ ವಕ್ತುಂ ಕಿಲೇತ್ಯುಕ್ತಮ್ । ತತ್ರಾಽಽದ್ಯಂ ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥಮನೂದ್ಯ ತದುಪಾಸಕಸ್ಯ ದೋಷಮಾಹ —
ಏಕ ಇತಿ ।
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಃ ಕರ್ಮಾತ್ಮಾ ತತ್ಸಾಧ್ಯೋ ವ್ಯಾಕೃತಾವಸ್ಥೋ ಲೋಕಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನಹಂಗ್ರಹೋಪಾಸಕಸ್ಯೇತಿ ಯಾವತ್ । ಕಿಲಶಬ್ದಸ್ತು ಪೂರ್ವವತ್ ।
ದ್ವಿತೀಯಂ ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥಮನೂದ್ಯ ತದುಪಾಸಕಸ್ಯ ಲಾಭಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ತಮೇವೇತಿ ।
ಯಥಾ ಕುಂಡಲಾದೇರಂತರ್ಬಹಿರನ್ವೇಷಣೇ ಸುವರ್ಣಾತಿರಿಕ್ತರೂಪಾನುಪಲಂಭಾತ್ತದ್ರೂಪೇಣಾಸ್ಯ ನಿತ್ಯತ್ವಂ ತಥಾ ಕರ್ಮಸಾಧ್ಯಂ ಹಿರಣ್ಯಮರ್ಗಾದಿಲೋಕಂ ಕಾರ್ಯತ್ವಾದವ್ಯಾಕೃತಂ ಕಾರಣಮೇವೇತ್ಯಂಗೀಕೃತ್ಯ ಯಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನಹಂಬುದ್ಧ್ಯೋಪಾಸ್ಯೇ ತಸ್ಯಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕರ್ಮಸಾಧ್ಯಲೋಕಾತ್ಮೋಪಾಸಕತ್ವಾದ್ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತ್ವಂ ಕರ್ಮಿತ್ವಂ ಚ ಘಟತೇ ತಸ್ಯ ಖಲ್ವಾತ್ಮೈವ ಕರ್ಮ ತೇನ ತಸ್ಯ ತನ್ನ ಕ್ಷೀಯತೇ । ಯಃ ಪುನರದ್ವೈತಾವಸ್ಥಾಮುಪಾಸ್ತೇ ತಸ್ಯಾಽಽತ್ಮೈವ ಕರ್ಮ ಭವತೀತಿ ಹಿ ಭರ್ತೃಪ್ರಪಂಚೈರುಕ್ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮಾನಮಿತ್ಯಾದಿಸಮುಚ್ಚಯಪರಮಿತಿ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪಕ್ಷಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹ —
ಭವತೀತಿ ।
ಶ್ರೌತತ್ವಾಭಾವೇ ಹೇತುಮಾಹ —
ಸ್ವಲೋಕೇತಿ ।
ಸ್ವಂ ಲೋಕಮದೃಷ್ಟ್ವೇತ್ಯತ್ರ ಸ್ವಲೋಕಶಬ್ದೇನ ಪರಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಸ್ಯಾಽತ್ಮಾನಮೇವೇತ್ಯತ್ರ ಪ್ರಕೃತಹಾನಾಪ್ರಕೃತಪ್ರಕ್ರಿಯಾಪರಿಹಾರಾರ್ಥಮುಕ್ತತ್ವಾನ್ನಾತ್ರ ಲೋಕದ್ವೈವಿದ್ಯಕಲ್ಪನಾ ಯುಕ್ತೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಲೋಕಶಬ್ದೇನಾತ್ರ ಪರಮಾತ್ಮಪರಿಗ್ರಹೇ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ಸ್ವಂ ಲೋಕಮಿತೀತಿ ।
ಯಥಾ ಲೋಕಸ್ಯ ಸ್ವಶಬ್ದಾರ್ಥೋ ವಿಶೇಷಣಂ ತಥಾಽಽತ್ಮಾನಮಿತ್ಯತ್ರ ಸ್ವಶಬ್ದಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಶಬ್ದಾರ್ಥಸ್ತಸ್ಯ ವಿಶೇಷಣಂ ದೃಶ್ಯತೇ ನ ಚ ಕರ್ಮಫಲಸ್ಯ ಮುಕ್ತ್ಯಮಾತ್ಮತ್ವಮತೋ ಲೋಕಶಬ್ದೋಽತ್ರ ಪರಮಾತ್ಮೈವೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪ್ರಕರಣಾದ್ವಿಶೇಷಣಾಚ್ಚ ಸಿದ್ಧಮರ್ಥಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ಪರಸ್ಯೈವ ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥತ್ವೇ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ಪರೇಣೇತಿ ।
ಉಕ್ತಮೇವ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ —
ಪುತ್ರೇತಿ ।
ಅಥ ಪರೇಷು ವಾಕ್ಯೇಷು ಪರಮಾತ್ಮಾ ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ಪ್ರಕೃತೇ ತು ಕರ್ಮಫಲಮಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೇತಿ ಚೇನ್ನೈವಮೇಕವಾಕ್ಯತ್ವಸಂಭವೇ ತದ್ಭೇದಸ್ಯಾನ್ಯಾಯ್ಯತ್ವಾದಿತ್ಯಾಹ —
ತೈರಿತಿ ।
ಏಕವಾಕ್ಯತ್ವಸಂಭಾವನಾಮೇವ ದರ್ಶಯತಿ —
ಇಹಾಪೀತಿ ।
ಯಥೋತ್ತರತ್ರಾಽಽತ್ಮಾದಿಶಬ್ದೇನ ಲೋಕೋ ವಿಶೇಷಿಸ್ತಥಾಽಽತ್ಮಾನಮಿತ್ಯತ್ರಾಪ್ಯಾತ್ಮಶಬ್ದೇನ ವಿಶೇಷ್ಯತೇ । ಪೂರ್ವವಾಕ್ಯೇ ಚ ಸ್ವಂ ಲೋಕಮದೃಷ್ಟ್ವೇತಿ ಸ್ವಶಬ್ದೇನಾಽಽತ್ಮವಾಚಿನಾ ತಸ್ಯ ವಿಶೇಷಣಂ ದೃಶ್ಯತೇ । ತಥಾ ಚ ಪೂರ್ವಾಪರಾಲೋಚನಾಯಾಮೇಕವಾಕ್ಯತ್ವಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪ್ರಕರಣೇನ ತಸ್ಯ ಲೋಕಶಬ್ದಾರ್ಥತ್ವಮಯುಕ್ತಂ ಲಿಂಗವಿರೋಧಾದಿತಿ ಚೋದಯತಿ —
ಅಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ತದೇವ ವಿವೃಣೋತಿ —
ಇಹೇತ್ಯಾದಿನಾ ।