அதோ² இத்யயம் வாக்யோபந்யாஸார்த²: । அயம் ய: ப்ரக்ருதோ க்³ருஹீ கர்மாதி⁴க்ருத: அவித்³வாந் ஶரீரேந்த்³ரியஸங்கா⁴தாதி³விஶிஷ்ட: பிண்ட³ ஆத்மேத்யுச்யதே, ஸர்வேஷாம் தே³வாதீ³நாம் பிபீலிகாந்தாநாம் பூ⁴தாநாம் லோகோ போ⁴க்³ய ஆத்மேத்யர்த²:, ஸர்வேஷாம் வர்ணாஶ்ரமாதி³விஹிதை: கர்மபி⁴ருபகாரித்வாத் । கை: புந: கர்மவிஶேஷைருபகுர்வந்கேஷாம் பூ⁴தவிஶேஷாணாம் லோக: இத்யுச்யதே — ஸ க்³ருஹீ யஜ்ஜுஹோதி யத்³யஜதேயாகோ³ தே³வதாமுத்³தி³ஶ்ய ஸ்வத்வபரித்யாக³:, ஸ ஏவ ஆஸேசநாதி⁴கோ ஹோம: — தேந ஹோமயாக³லக்ஷணேந கர்மணா அவஶ்யகர்தவ்யத்வேந தே³வாநாம் பஶுவத்பரதந்த்ரத்வேந ப்ரதிப³த்³த⁴ இதி லோக: ; அத² யத³நுப்³ரூதே ஸ்வாத்⁴யாயமதீ⁴தே அஹரஹ: தேந ருஷீணாம் லோக: ; அத² யத்பித்ருப்⁴யோ நிப்ருணாதி ப்ரயச்ச²தி பிண்டோ³த³காதி³, யச்ச ப்ரஜாமிச்ச²தே ப்ரஜார்த²முத்³யமம் கரோதி — இச்சா² ச உத்பத்த்யுபலக்ஷணார்தா² — ப்ரஜாம் சோத்பாத³யதீத்யர்த²:, தேந கர்மணா அவஶ்யகர்தவ்யத்வேந பித்ருணாம் லோக: பித்ரூணாம் போ⁴க்³யத்வேந பரதந்த்ரோ லோக: ; அத² யந்மநுஷ்யாந்வாஸயதே பூ⁴ம்யுத³காதி³தா³நேந க்³ருஹே, யச்ச தேப்⁴யோ வஸத்³ப்⁴யோ(அ)வஸத்³ப்⁴யோ வா அர்தி²ப்⁴ய: அஶநம் த³தா³தி, தேந மநுஷ்யாணாம் ; அத² யத்பஶுப்⁴யஸ்த்ருணோத³கம் விந்த³தி லம்ப⁴யதி, தேந பஶூநாம் ; யத³ஸ்ய க்³ருஹேஷு ஶ்வாபதா³ வயாம்ஸி ச பிபீலிகாபி⁴: ஸஹ கணப³லிபா⁴ண்ட³க்ஷாலநாத்³யுபஜீவந்தி, தேந தேஷாம் லோக: । யஸ்மாத³யமேதாநி கர்மாணி குர்வந்நுபகரோதி தே³வாதி³ப்⁴ய:, தஸ்மாத் , யதா² ஹ வை லோகே ஸ்வாய லோகாய ஸ்வஸ்மை தே³ஹாய அரிஷ்டி²ம் அவிநாஶம் ஸ்வத்வபா⁴வாப்ரச்யுதிம் இச்சே²த் ஸ்வத்வபா⁴வப்ரச்யுதிப⁴யாத்போஷணரக்ஷணாதி³பி⁴: ஸர்வத: பரிபாலயேத் ; ஏவம் ஹ, ஏவம்விதே³ — ஸர்வபூ⁴தபோ⁴க்³யோ(அ)ஹம் அநேந ப்ரகாரேண மயா அவஶ்யம்ருணிவத்ப்ரதிகர்தவ்யம் — இத்யேவமாத்மாநம் பரிகல்பிதவதே, ஸர்வாணி பூ⁴தாநி தே³வாதீ³நி யதோ²க்தாநி, அரிஷ்டி²மவிநாஶம் இச்ச²ந்தி ஸ்வத்வாப்ரச்யுத்யை ஸர்வத: ஸம்ரக்ஷந்தி குடும்பி³ந இவ பஶூந் — ‘தஸ்மாதே³ஷாம் தந்ந ப்ரியம்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இத்யுக்தம் । தத்³வா ஏதத் ததே³தத் யதோ²க்தாநாம் கர்மணாம்ருணவத³வஶ்யகர்தவ்யத்வம் பஞ்சமஹாயஜ்ஞப்ரகரணே விதி³தம் கர்தவ்யதயா மீமாம்ஸிதம் விசாரிதம் ச அவதா³நப்ரகரணே ॥