ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யத்ஸப்தாந்நாநி மேத⁴யா தபஸாஜநயத்பிதேதி மேத⁴யா ஹி தபஸாஜநயத்பிதா । ஏகமஸ்ய ஸாதா⁴ரணமிதீத³மேவாஸ்ய தத்ஸாதா⁴ரணமந்நம் யதி³த³மத்³யதே । ஸ ய ஏதது³பாஸ்தே ந ஸ பாப்மநோ வ்யாவர்ததே மிஶ்ரம் ஹ்யேதத் । த்³வே தே³வாநபா⁴ஜயதி³தி ஹுதம் ச ப்ரஹுதம் ச தஸ்மாத்³தே³வேப்⁴யோ ஜுஹ்வதி ச ப்ர ச ஜுஹ்வத்யதோ² ஆஹுர்த³ர்ஶபூர்ணமாஸாவிதி தஸ்மாந்நேஷ்டியாஜுக: ஸ்யாத் । பஶுப்⁴ய ஏகம் ப்ராயச்ச²தி³தி தத்பய: । பயோ ஹ்யேவாக்³ரே மநுஷ்யாஶ்ச பஶவஶ்சோபஜீவந்தி தஸ்மாத்குமாரம் ஜாதம் க்⁴ருதம் வை வாக்³ரே ப்ரதிலேஹயந்தி ஸ்தநம் வாநுதா⁴பயந்த்யத² வத்ஸம் ஜாதமாஹுரத்ருணாத³ இதி । தஸ்மிந்ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச நேதி பயஸி ஹீத³ம் ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச ந । தத்³யதி³த³மாஹு: ஸம்வத்ஸரம் பயஸா ஜுஹ்வத³ப புநர்ம்ருத்யும் ஜயதீதி ந ததா² வித்³யாத்³யத³ஹரேவ ஜுஹோதி தத³ஹ: புநர்ம்ருத்யுமபஜயத்யேவம் வித்³வாந்ஸர்வம் ஹி தே³வேப்⁴யோ(அ)ந்நாத்³யம் ப்ரயச்ச²தி । கஸ்மாத்தாநி ந க்ஷீயந்தே(அ)த்³யமாநாநி ஸர்வதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் புந: புநர்ஜநயதே । யோ வைதாமக்ஷிதிம் வேதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் தி⁴யா தி⁴யா ஜநயதே கர்மபி⁴ர்யத்³தை⁴தந்ந குர்யாத்க்ஷீயேத ஹ ஸோ(அ)ந்நமத்தி ப்ரதீகேநேதி முக²ம் ப்ரதீகம் முகே²நேத்யேதத் । ஸ தே³வாநபிக³ச்ச²தி ஸ ஊர்ஜமுபஜீவதீதி ப்ரஶம்ஸா ॥ 2 ॥
யத்ஸப்தாந்நாநி — யத் அஜநயதி³தி க்ரியாவிஶேஷணம் ; மேத⁴யா ப்ரஜ்ஞயா விஜ்ஞாநேந தபஸா ச கர்மணா ; ஜ்ஞாநகர்மணீ ஏவ ஹி மேதா⁴தப:ஶப்³த³வாச்யே, தயோ: ப்ரக்ருதத்வாத் ; நேதரே மேதா⁴தபஸீ, அப்ரகரணாத் ; பாங்க்தம் ஹி கர்ம ஜாயாதி³ஸாத⁴நம் ; ‘ய ஏவம் வேத³’ இதி ச அநந்தரமேவ ஜ்ஞாநம் ப்ரக்ருதம் ; தஸ்மாந்ந ப்ரஸித்³த⁴யோர்மேதா⁴தபஸோராஶங்கா கார்யா ; அத: யாநி ஸப்தாந்நாநி ஜ்ஞாநகர்மப்⁴யாம் ஜநிதவாந்பிதா, தாநி ப்ரகாஶயிஷ்யாம இதி வாக்யஶேஷ: । தத்ர மந்த்ராணாமர்த²: திரோஹிதத்வாத்ப்ராயேண து³ர்விஜ்ஞேயோ ப⁴வதீதி தத³ர்த²வ்யாக்²யாநாய ப்³ராஹ்மணம் ப்ரவர்ததே । தத்ர யத்ஸப்தாந்நாநி மேத⁴யா தபஸாஜநயத்பிதேத்யஸ்ய கோ(அ)ர்த²: ? உச்யதே இதி — ஹி - ஶப்³தே³நைவ வ்யாசஷ்டே ப்ரஸித்³தா⁴ர்தா²வத்³யோதகேந ; ப்ரஸித்³தோ⁴ ஹ்யஸ்ய மந்த்ரஸ்யார்த² இத்யர்த²: ; யத³ஜநயதி³தி ச அநுவாத³ஸ்வரூபேண மந்த்ரேண ப்ரஸித்³தா⁴ர்த²தைவ ப்ரகாஶிதா ; அத: ப்³ராஹ்மணம் அவிஶங்கயைவாஹ — மேத⁴யா ஹி தபஸாஜநயத்பிதேதி ॥

தத்ரா(அ)(அ)த்³யமந்த்ரபா⁴க³மாதா³ய வ்யாசஷ்டே —

யத்ஸப்தாந்நாநீதி ।

அஜநயதி³தி க்ரியாயா விஶேஷணம் யதி³தி பத³ம் । ததா² ச தத்³யுக்தம் பித்ருத்வாதி³தி ஶேஷ: । க்³ரந்தா²ர்த²தா⁴ரணஶக்திர்மேதா⁴ । க்ருச்ச்²ரசாந்த்³ராயணாதி³ தப: ।

தே கஸ்மாத³த்ர ந க்³ருஹ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஜ்ஞாநகர்மணீ இதி ।

தயோ: ப்ரக்ருதத்வம் ப்ரகடயதி —

பாங்க்தம் ஹீதி ।

இதரயோரப்ரக்ருதத்வம் ஹேதூக்ருதமநூத்³ய ப²லிதமாஹ —

தஸ்மாதி³தி ।

ஜ்ஞாநகர்மணோ: ப்ரக்ருதத்வமுக்தம் ஹேதுமாதா³ய வாக்யம் பூரயதி —

அத இதி ।

யத்ஸப்தாந்நாநீத்யாதி³மந்த்ரபா⁴க³ம் வ்யாக்²யாய ப்³ராஹ்மணவாக்யஸமுதா³யதாத்பர்யமாஹ —

தத்ரேதி ।

மந்த்ரப்³ராஹ்மணாத்மகோ க்³ரந்த²: ஸப்தம்யர்த²: ।

மேத⁴யா ஹீத்யாதி³ப்³ராஹ்மணமாகாங்க்ஷாபூர்வகமுத்தா²பயதி —

தத்ர யதி³தி ।

ப்ரக்ருதமந்த்ரஸமுதா³ய: ஸப்தம்யா பராம்ருஶ்யதே ।

வ்யாக்²யாநமேவ ஸம்க்³ருஹ்ணாதி —

ப்ரஸித்³தோ⁴ ஹீதி ।

ந கேவலம் ஹிஶப்³தா³ந்மந்த்ரஸ்ய ப்ரஸித்³தா⁴ர்த²த்வம் கிந்து மந்த்ரஸ்வரூபாலோசநாயாமபி தத்ஸித்⁴யதீத்யாஹ —

யதி³தி ।

மந்த்ரார்த²ஸ்ய ப்ரஸித்³த⁴த்வே மந்த்ரஸ்யாநுகு³ணத்வம் ஹேதூக்ருத்ய ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।