ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யத்ஸப்தாந்நாநி மேத⁴யா தபஸாஜநயத்பிதேதி மேத⁴யா ஹி தபஸாஜநயத்பிதா । ஏகமஸ்ய ஸாதா⁴ரணமிதீத³மேவாஸ்ய தத்ஸாதா⁴ரணமந்நம் யதி³த³மத்³யதே । ஸ ய ஏதது³பாஸ்தே ந ஸ பாப்மநோ வ்யாவர்ததே மிஶ்ரம் ஹ்யேதத் । த்³வே தே³வாநபா⁴ஜயதி³தி ஹுதம் ச ப்ரஹுதம் ச தஸ்மாத்³தே³வேப்⁴யோ ஜுஹ்வதி ச ப்ர ச ஜுஹ்வத்யதோ² ஆஹுர்த³ர்ஶபூர்ணமாஸாவிதி தஸ்மாந்நேஷ்டியாஜுக: ஸ்யாத் । பஶுப்⁴ய ஏகம் ப்ராயச்ச²தி³தி தத்பய: । பயோ ஹ்யேவாக்³ரே மநுஷ்யாஶ்ச பஶவஶ்சோபஜீவந்தி தஸ்மாத்குமாரம் ஜாதம் க்⁴ருதம் வை வாக்³ரே ப்ரதிலேஹயந்தி ஸ்தநம் வாநுதா⁴பயந்த்யத² வத்ஸம் ஜாதமாஹுரத்ருணாத³ இதி । தஸ்மிந்ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச நேதி பயஸி ஹீத³ம் ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச ந । தத்³யதி³த³மாஹு: ஸம்வத்ஸரம் பயஸா ஜுஹ்வத³ப புநர்ம்ருத்யும் ஜயதீதி ந ததா² வித்³யாத்³யத³ஹரேவ ஜுஹோதி தத³ஹ: புநர்ம்ருத்யுமபஜயத்யேவம் வித்³வாந்ஸர்வம் ஹி தே³வேப்⁴யோ(அ)ந்நாத்³யம் ப்ரயச்ச²தி । கஸ்மாத்தாநி ந க்ஷீயந்தே(அ)த்³யமாநாநி ஸர்வதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் புந: புநர்ஜநயதே । யோ வைதாமக்ஷிதிம் வேதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் தி⁴யா தி⁴யா ஜநயதே கர்மபி⁴ர்யத்³தை⁴தந்ந குர்யாத்க்ஷீயேத ஹ ஸோ(அ)ந்நமத்தி ப்ரதீகேநேதி முக²ம் ப்ரதீகம் முகே²நேத்யேதத் । ஸ தே³வாநபிக³ச்ச²தி ஸ ஊர்ஜமுபஜீவதீதி ப்ரஶம்ஸா ॥ 2 ॥
த்³வே தே³வாநபா⁴ஜயதி³தி மந்த்ரபத³ம் ; யே த்³வே அந்நே ஸ்ருஷ்ட்வா தே³வாநபா⁴ஜயத் , கே தே த்³வே இத்யுச்யதே — ஹுதம் ச ப்ரஹுதம் ச । ஹுதமித்யக்³நௌ ஹவநம் , ப்ரஹுதம் ஹுத்வா ப³லிஹரணம் । யஸ்மாத் த்³வே ஏதே அந்நே ஹுதப்ரஹுதே தே³வாநபா⁴ஜயத்பிதா, தஸ்மாத் ஏதர்ஹ்யபி க்³ருஹிண: காலே தே³வேப்⁴யோ ஜுஹ்வதி தே³வேப்⁴ய இத³மந்நமஸ்மாபி⁴ர்தீ³யமாநமிதி மந்வாநா ஜுஹ்வதி, ப்ரஜுஹ்வதி ச ஹுத்வா ப³லிஹரணம் ச குர்வத இத்யர்த²: । அதோ² அப்யந்ய ஆஹு: — த்³வே அந்நே பித்ரா தே³வேப்⁴ய: ப்ரத்தே ந ஹுதப்ரஹுதே, கிம் தர்ஹி த³ர்ஶபூர்ணமாஸாவிதி । த்³வித்வஶ்ரவணாவிஶேஷாத் அத்யந்தப்ரஸித்³த⁴த்வாச்ச ஹுதப்ரஹுதே இதி ப்ரத²ம: பக்ஷ: । யத்³யபி த்³வித்வம் ஹுதப்ரஹுதயோ: ஸம்ப⁴வதி, ததா²பி ஶ்ரௌதயோரேவ து த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோர்தே³வாந்நத்வம் ப்ரஸித்³த⁴தரம் , மந்த்ரப்ரகாஶிதத்வாத் ; கு³ணப்ரதா⁴நப்ராப்தௌ ச ப்ரதா⁴நே ப்ரத²மதரா அவக³தி: ; த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோஶ்ச ப்ராதா⁴ந்யம் ஹுதப்ரஹுதாபேக்ஷயா ; தஸ்மாத்தயோரேவ க்³ரஹணம் யுக்தம் — த்³வே தே³வாநபா⁴ஜயதி³தி । யஸ்மாத்³தே³வார்த²மேதே பித்ரா ப்ரக்ல்ருப்தே த³ர்ஶபூர்ணமாஸாக்²யே அந்நே, தஸ்மாத் தயோர்தே³வார்த²த்வாவிகா⁴தாய நேஷ்டியாஜுக: இஷ்டியஜநஶீல: ; இஷ்டிஶப்³தே³ந கில காம்யா இஷ்டய: ; ஶாதபதீ² இயம் ப்ரஸித்³தி⁴: ; தாச்சீ²ல்யப்ரத்யயப்ரயோகா³த்காம்யேஷ்டியஜநப்ரதா⁴நோ ந ஸ்யாதி³த்யர்த²: ॥

மந்த்ராந்தரமாதா³யா(அ)(அ)காங்க்ஷாத்³வாரா ப்³ராஹ்மணமுத்தா²ப்ய வ்யாசஷ்டே —

த்³வே தே³வாநித்யாதி³நா ।

ஹுதப்ரஹுதயோர்தே³வாந்நத்வே ஸம்ப்ரதிதநமநுஷ்டா²நமநுகூலயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

பக்ஷாந்தரமுபந்யஸ்ய வ்யாகரோதி —

அதோ² இதி ।

யதி³ த³ர்ஶபூர்ணமாஸௌ தே³வாந்நே கத²ம் தர்ஹி ஹுதப்ரஹுதே இதி பக்ஷஸ்ய ப்ராப்திஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

த்³வித்வேதி ।

தர்ஹி த்³வே தே³வாநிதி ஶ்ருதத்³வித்வஸ்ய ஹுதப்ரஹுதயோரபி ஸம்ப⁴வாந்ந ப்ரத²மபக்ஷஸ்ய பூர்வபக்ஷத்வமத ஆஹ —

யத்³யபீதி ।

ப்ரஸித்³த⁴தரத்வே ஹேதுமாஹ —

மந்த்ரேதி ।

‘அக்³நயே ஜுஷ்டம் நிர்வபாமி’ ‘அக்³நிரித³ம் ஹவிரஜுஷத’ இத்யாதி³மந்த்ரேஷு த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோர்தே³வாந்நத்வஸ்ய ப்ரதிபந்நத்வாதி³தி யாவத் ।

இதஶ்ச த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோரேவ தே³வாந்நத்வமிதி வக்தும் ஸாமாந்யந்யாயமாஹ —

கு³ணேதி ।

கு³ணப்ரதா⁴நயோரேகத்ர ஸாதா⁴ரணஶப்³தா³த்ப்ராப்தௌ ஸத்யாம் ப்ரத²மதரா ப்ரதா⁴நே ப⁴வத்யவக³திர்கௌ³ணமுக்²யயோர்முக்²யே கார்யஸம்ப்ரத்யய இதி ந்யாயாதி³த்யர்த²: ।

அஸ்த்வேவம் ப்ரஸ்துதே கிம் ஜாதம் ததா³ஹ —

த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோஶ்சேதி ।

தயோர்நிரபேக்ஷஶ்ருதித்³ருஷ்டதயா ஸாபேக்ஷஸ்ம்ருதிஸித்³த⁴ஹுதாத்³யபேக்ஷயா ப்ராதா⁴ந்யம் ஸித்³த⁴ம் ததா² ச ப்ரதா³நயோஸ்தயோரிதரயோஶ்ச கு³ணயோரேகத்ர ப்ராப்தௌ ப்ரதா⁴நயோரேவ த்³வே தே³வாநிதி மந்த்ரேண க்³ரஹோ யுக்திமாநித்யர்த²: ।

த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோர்தே³வாந்நத்வே ஸமநந்தரநிஷேத⁴வாக்யமநுகூலயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

இஷ்டியஜநஶீலோ ந ஸ்யாதி³தி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

நநு தத்³யஜநஶீலத்வாபா⁴வே குதோ த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோர்தே³வார்த²த்வம் ந ஹி தாவந்நிஷ்பந்நௌ தத³ர்தா²வித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

இஷ்டிஶப்³தே³நேதி ।

கிம் புநரஸ்மிந்வாக்யே காம்யேஷ்டிவிஷயத்வமிஷ்டிஶப்³த³ஸ்யேத்யத்ர நியாமகம் தத்ர கிலஶப்³த³ஸூசிதாம் பாட²கப்ரஸித்³தி⁴மாஹ —

ஶாதபதீ²தி ।

காம்யேஷ்டீநாமநுஷ்டா²நநிஷேதே⁴ ஸ்வர்க³காமவாக்யவிரோத⁴: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தாச்சீ²ல்யேதி ।

தத்ர விஹிதஸ்யோகஞ்ப்ரத்யயஸ்யாத்ர ப்ரயோகா³த்காம்யேஷ்டியஜநப்ரதா⁴நத்வமிஹ நிஷித்⁴யதே தச்ச தே³வப்ரதா⁴நயோர்த³ர்ஶபூர்ணமாஸயோரவஶ்யாநுஷ்டே²யத்வஸித்³த்⁴யர்த²ம் ந து தா: ஸ்வதோ நிஷித்⁴யந்தே தந்ந ஸ்வர்க³காமவாக்யவிரோதோ⁴(அ)ஸ்தீத்யர்த²: ।