ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யத்ஸப்தாந்நாநி மேத⁴யா தபஸாஜநயத்பிதேதி மேத⁴யா ஹி தபஸாஜநயத்பிதா । ஏகமஸ்ய ஸாதா⁴ரணமிதீத³மேவாஸ்ய தத்ஸாதா⁴ரணமந்நம் யதி³த³மத்³யதே । ஸ ய ஏதது³பாஸ்தே ந ஸ பாப்மநோ வ்யாவர்ததே மிஶ்ரம் ஹ்யேதத் । த்³வே தே³வாநபா⁴ஜயதி³தி ஹுதம் ச ப்ரஹுதம் ச தஸ்மாத்³தே³வேப்⁴யோ ஜுஹ்வதி ச ப்ர ச ஜுஹ்வத்யதோ² ஆஹுர்த³ர்ஶபூர்ணமாஸாவிதி தஸ்மாந்நேஷ்டியாஜுக: ஸ்யாத் । பஶுப்⁴ய ஏகம் ப்ராயச்ச²தி³தி தத்பய: । பயோ ஹ்யேவாக்³ரே மநுஷ்யாஶ்ச பஶவஶ்சோபஜீவந்தி தஸ்மாத்குமாரம் ஜாதம் க்⁴ருதம் வை வாக்³ரே ப்ரதிலேஹயந்தி ஸ்தநம் வாநுதா⁴பயந்த்யத² வத்ஸம் ஜாதமாஹுரத்ருணாத³ இதி । தஸ்மிந்ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச நேதி பயஸி ஹீத³ம் ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம் யச்ச ப்ராணிதி யச்ச ந । தத்³யதி³த³மாஹு: ஸம்வத்ஸரம் பயஸா ஜுஹ்வத³ப புநர்ம்ருத்யும் ஜயதீதி ந ததா² வித்³யாத்³யத³ஹரேவ ஜுஹோதி தத³ஹ: புநர்ம்ருத்யுமபஜயத்யேவம் வித்³வாந்ஸர்வம் ஹி தே³வேப்⁴யோ(அ)ந்நாத்³யம் ப்ரயச்ச²தி । கஸ்மாத்தாநி ந க்ஷீயந்தே(அ)த்³யமாநாநி ஸர்வதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் புந: புநர்ஜநயதே । யோ வைதாமக்ஷிதிம் வேதே³தி புருஷோ வா அக்ஷிதி: ஸ ஹீத³மந்நம் தி⁴யா தி⁴யா ஜநயதே கர்மபி⁴ர்யத்³தை⁴தந்ந குர்யாத்க்ஷீயேத ஹ ஸோ(அ)ந்நமத்தி ப்ரதீகேநேதி முக²ம் ப்ரதீகம் முகே²நேத்யேதத் । ஸ தே³வாநபிக³ச்ச²தி ஸ ஊர்ஜமுபஜீவதீதி ப்ரஶம்ஸா ॥ 2 ॥
க்³ருஹிணா வைஶ்வதே³வாக்²யமந்நம் யத³ஹந்யஹநி நிரூப்யத இதி கேசித் । தந்ந । ஸர்வபோ⁴க்த்ருஸாதா⁴ரணத்வம் வைஶ்வதே³வாக்²யஸ்யாந்நஸ்ய ந ஸர்வப்ராணப்⁴ருத்³பு⁴ஜ்யமாநாந்நவத்ப்ரத்யக்ஷம் । நாபி யதி³த³மத்³யத இதி தத்³விஷயம் வசநமநுகூலம் । ஸர்வப்ராணப்⁴ருத்³பு⁴ஜ்யமாநாந்நாந்த:பாதித்வாச்ச வைஶ்வதே³வாக்²யஸ்ய யுக்தம் ஶ்வசாண்டா³லாத்³யாத்³யஸ்ய அந்நஸ்ய க்³ரஹணம் , வைஶ்வதே³வவ்யதிரேகேணாபி ஶ்வசாண்டா³லாத்³யாத்³யாந்நத³ர்ஶநாத் , தத்ர யுக்தம் யதி³த³மத்³யத இதி வசநம் । யதி³ ஹி தந்ந க்³ருஹ்யேத ஸாதா⁴ரணஶப்³தே³ந பித்ரா அஸ்ருஷ்டத்வாவிநியுக்தத்வே தஸ்ய ப்ரஸஜ்யேயாதாம் । இஷ்யதே ஹி தத்ஸ்ருஷ்டத்வம் தத்³விநியுக்தத்வம் ச ஸர்வஸ்யாந்நஜாதஸ்ய । ந ச வைஶ்வதே³வாக்²யம் ஶாஸ்த்ரோக்தம் கர்ம குர்வத: பாப்மநோ(அ)விநிவ்ருத்திர்யுக்தா । ந ச தஸ்ய ப்ரதிஷேதோ⁴(அ)ஸ்தி । ந ச மத்ஸ்யப³ந்த⁴நாதி³கர்மவத்ஸ்வபா⁴வஜுகு³ப்ஸிதமேதத் , ஶிஷ்டநிர்வர்த்யத்வாத் , அகரணே ச ப்ரத்யவாயஶ்ரவணாத் । இதரத்ர ச ப்ரத்யவாயோபபத்தே:, ‘அஹமந்நமந்நமத³ந்தமத்³மி’ (தை. உ. 3 । 10 । 6) இதி மந்த்ரவர்ணாத் ॥

ஏகமஸ்யேத்யாதி³மந்த்ரப்³ராஹ்மணயோ: ஸ்வபக்ஷார்த²முக்த்வா ப⁴ர்த்ருப்ரபஞ்சபக்ஷமாஹ —

க்³ருஹிணேதி ।

யத³ந்நம் க்³ருஹிணா ப்ரத்யஹமக்³நௌ வைஶ்வதே³வாக்²யம் நிவர்த்யதே தத்ஸாதா⁴ரணமிதி ப⁴ர்த்ருப்ரபஞ்சைருக்தமித்யர்த²: ।

ஸாதா⁴ரணபதா³நுபபத்தேர்ந யுக்தமித³ம் வ்யாக்²யாநமிதி தூ³ஷயதி —

தந்நேதி ।

வைஶ்வதே³வஸ்ய ஸாதா⁴ரணத்வமப்ராமாணிகமித்யுக்தமிதா³நீம் தஸ்யாப்ரத்யக்ஷத்வாதி³த³மா பராமர்ஶஶ்ச ந யுக்திமாநித்யாஹ —

நாபீதி ।

இதஶ்ச ஸாதா⁴ரணஶப்³தே³ந ஸர்வப்ராண்யந்நம் க்³ராஹ்யமித்யாஹ —

ஸர்வேதி ।

வைஶ்வதே³வக்³ரஹே(அ)பீதரக்³ரஹ: ஸ்யாதி³தி சேந்நேத்யாஹ —

வைஶ்வதே³வேதி ।

யத்து பரபக்ஷே யதி³த³மத்³யத இதி வசோ நாநுகூலமிதி தந்நாஸ்மத்பக்ஷே(அ)ஸ்தீத்யாஹ —

தத்ரேதி ।

ப்ரத்யக்ஷம் ஸாதா⁴ரணாந்நம் ஸப்தம்யர்த²: ।

விபக்ஷே தோ³ஷமாஹ —

யதி³ ஹீதி ।

ப்ரஸம்க³ஸ்யேஷ்டத்வம் நிராசஷ்டே —

இஷ்யதே ஹீதி ।

பரபக்ஷே வாக்யஶேஷவிரோத⁴ம் தோ³ஷாந்தரமாஹ —

ந சேதி ।

ஶ்யேநாதி³துல்யத்வம் தஸ்ய வ்யாவர்தயதி —

ந ச தஸ்யேதி ।

அநிஷித்³த⁴ஸ்யாபி தஸ்ய ஸ்வபா⁴வஜுகு³ப்ஸிதத்வாத்தத³நுஷ்டா²நுயாயிந: பாபாநிவ்ருத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ந சேதி ।

‘அவஶ்யம் யாதி திர்யக்த்வம் ஜக்³த்⁴வா சைவாஹுதம் ஹவி: ।’
இத்யகரணே வைஶ்வதே³வஸ்ய ப்ரத்யவாயஶ்ரவணாச்ச தத³நுஷ்டா²நுயிநோ ந பாப்மலேஶோ(அ)ஸ்தீத்யாஹ —

அகரணே சேதி ।

ஸர்வஸாதா⁴ணாந்நக்³ரஹே து தத்பரஸ்ய நிந்தா³வசநமுபபத்³யதே தேந ததே³வ க்³ராஹ்யமித்யாஹ —

இதரத்ரேதி ।

தத்ரைவ ஶ்ருத்யந்தரம் ஸம்வாத³யதி —

அஹமிதி ।

அர்தி²ப்⁴யோ(அ)விப⁴ஜ்யாந்நமத³த்த்வா ஸ்வயமேவ பு⁴ஞ்ஜாநம் நரமஹமந்நமேவ ப⁴க்ஷயாமி தமநர்த²பா⁴ஜம் கரோமீத்யர்த²: ।