ಸಾಧನಾತ್ಮಕಮನ್ನಚತುಷ್ಟಯಮನ್ನಾಕ್ಷಯಕಾರಣಾಮ್, ಅಕ್ಷಿತ್ವಗುಣಪ್ರಕ್ಷೇಪೇಣ ಪುರುಷೋಽಪಾಸನಮಸ್ಯ ಫಲಂ ಚೋಕ್ತಮಿದಾನೀಮಾಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಮಾಪ್ತೇರುತ್ತರಗ್ರಂಥಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಪಾಂಕ್ತಸ್ಯೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶೇಷಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಂತ್ರಭೇದಮನೂದ್ಯಾಽಽಕಾಂಕ್ಷಾದ್ವಾರಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುತ್ಥಾಪ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ತ್ರೀಣೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಭ್ಯಾಂ ಸಪ್ತಾನ್ನಾನಿ ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಚತ್ವಾರಿ ಭೋಕ್ತೃಭ್ಯೋ ವಿಭಜ್ಯ ತ್ರೀಣ್ಯಾತ್ಮಾರ್ಥಂ ಕಲ್ಪಾದೌ ಪಿತಾ ಕಲ್ಪಿತವಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅನ್ಯತ್ರೇತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಮುಪಾದತ್ತೇ —
ತೇಷಾಮಿತಿ ।
ಷಷ್ಠೀ ನಿರ್ಧಾರಣಾರ್ಥಾ ।
ತತ್ರ ಮನಸೋಽಸ್ತಿತ್ವಮಾದೌ ಸಾಧಯತಿ —
ಅಸ್ತಿ ತಾವದಿತಿ ।
ಆತ್ಮೇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥಸಾನ್ನಿಧ್ಯೇ ಸತ್ಯಪಿ ಕದಾಚಿದೇವಾರ್ಥಧೀರ್ಜಾಯಮಾನಾ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಕ್ಷಿಪತಿ । ನ ಚಾದೃಷ್ಟಾದಿ ಸದಿತಿ ಯುಕ್ತಂ ತಸ್ಯ ದೃಷ್ಟಸಂಪಾದತ್ವಾತ್ತಸ್ಮಾದರ್ಥಾದಿಸಾನ್ನಿಧ್ಯೇ ಜ್ಞಾನಕಾದಾಚಿತ್ಕತ್ವಾನುಪಪತ್ತಿರ್ಮನಃಸಾಧಿಕೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧಿರಪಿ ತತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಮಿತ್ಯಾಹ —
ಯತ ಇತಿ ।
ಅತೋಽಸ್ತಿ ಬಾಹ್ಯಕಾರಣಾದತಿರಿಕ್ತಂ ವಿಷಯಗ್ರಾಹಿ ಕಾರಣಮಿತಿ ಶೇಷಃ ।
ತಾಮೇವ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಮುದಾಹರಣನಿಷ್ಠತಯೋದಾಹರತಿ —
ಕಿಂ ದೃಷ್ಟವಾನಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತತ್ರೈವಾನ್ವಯವ್ಯತಿರೇಕಾವುಪನ್ಯಸ್ಯತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಯಥೋಕ್ತಾರ್ಥಾಪತ್ತಿಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧಿವಶಾದಿತಿ ಯಾವತ್ । ವಿಮತಮಾತ್ಮಾದ್ಯತಿರಿಕ್ತಾಪೇಕ್ಷಂ ತಸ್ಮಿನ್ಸತ್ಯಪಿ ಕಾದಾಚಿತ್ವಾದ್ಘಟವದಿತ್ಯನುಮಾನಂ (ಚ) ತಚ್ಛಬ್ದಾರ್ಥಃ । ತಸ್ಮಾದನುಮಾನಾದನ್ಯದಸ್ತಿ ಮನೋ ನಾಮೇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ರೂಪಾದಿಗ್ರಹಣಸಮರ್ಥಸ್ಯಾಪಿ ಸತ ಇತಿ ಪ್ರಮಾತೋಚ್ಯತೇ ।
ಅಂತಃಕರಣಸ್ಯ ಚಕ್ಷುರಾದಿಭ್ಯೋ ವೈಲಕ್ಷಣ್ಯಮಾಹ —
ಸರ್ವೇತಿ ।
ಸಮನಂತರವಾಕ್ಯಂ ಫಲಿತಾರ್ಥವಿಷಯತ್ವೇನಾಽಽದತ್ತೇ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ತಚ್ಛಬ್ದೇನೋಕ್ತಂ ಹೇತುಂ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ —
ತದ್ವ್ಯಗ್ರತ್ವ ಇತಿ ।