ವೃತ್ತಮನುವದತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಪುತ್ರಾದಿವಜ್ಜಾಯಾವಿತ್ತಯೋರಪಿ ಪ್ರಕೃತತ್ವಾತ್ಫಲವಿಶೇಷೇ ವಿನಿಯೋಗೋ ವಕ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಜಾಯಾ ತ್ವಿತಿ ।
ನ ಪೃಥಕ್ಪುತ್ರಕರ್ಮಭ್ಯಾಮಿತಿ ಶೇಷಃ । ನ ಪೃಥಕ್ಸಾಧನಂ ಕರ್ಮಣಃ ಸಕಾಶಾದಿತಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।
ಭವತ್ವೇವಂ ಸಾಧನತ್ರಯನಿಯಮಸ್ತಥಾಽಪಿ ವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಣೀ ಹಿತ್ವಾ ಸಮನಂತರಗ್ರಂಥೇ ಕಿಮಿತಿ ಪುತ್ರನಿರೂಪಣಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಣೋರಿತಿ ।
ಯಥೋಕ್ತೇ ಚೋದ್ಯೇ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಲೋಕಹೇತುತ್ವಜ್ಞಾನಾರ್ಥಂ ಸಂಪ್ರತ್ತಿವಾಕ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಅಥಾತ ಇತಿ ಪದದ್ವಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಸಂಪ್ರತ್ತಿಪದಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಸಂಪ್ರತ್ತಿರಿತಿ ।
ಕಿಮಿದಂ ಸಂಪ್ರದಾನಂ ನಾಮ ತದಾಹ —
ಸಂಪ್ರತ್ತಿರಿತಿ ।
ತದೇವ ಕರ್ಮ ವಿಶದಯತಿ —
ಪುತ್ರೇ ಹೀತಿ ।
ಅನೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣೇತಿ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಪ್ರಕಾರೋಕ್ತಿಃ । ಅರಿಷ್ಟಾದೀತ್ಯಾದಿಪದೇನ ದುಃಸ್ವಪ್ನಾದಿಸಂಗ್ರಹಃ । ಪ್ರತ್ಯಾಹ ವಾಕ್ಯತ್ರಯಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಪುತ್ರಸ್ಯಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಾದಿಪ್ರತಿವಚನೇ ಹೇತುಮಾಹ —
ಸ ತ್ವಿತಿ ।
ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ಯದಧ್ಯಯನಾದಿ ತದೇವಾವಶಿಷ್ಟಂ ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಾಗನುಶಿಷ್ಟಭಾವೇ ಪ್ರತಿವಚನಾನುಪಪತ್ತಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಯದ್ವೈ ಕಿಂಚೇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಾನಾಂ ಪುತ್ರಾನುಮಂತ್ರಣವಾಕ್ಯೈರರ್ಥಭೇದಾಭಾವಾತ್ಪುನರುಕ್ತಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಏತಸ್ಯೇತಿ ।
ಯದ್ವೈ ಕಿಂಚೇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೇ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಯೋಽಧ್ಯಯನೇತಿ ।
ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿವಾಕ್ಯವತ್ತ್ವಂ ಯಜ್ಞ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಮಪಿ ಶಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತುಮಿತ್ಯಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾರ್ಥಂ ಸಂಗೃಹ್ಣಾತಿ —
ಮತ್ಕರ್ತೃಕಾ ಇತಿ ।
ತ್ವಂ ಲೋಕ ಇತ್ಯಸ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಯೇ ವೈ ಕೇ ಚೇತ್ಯಾದಿ ।
ತತ್ರ ಪದಾರ್ಥಾನುಕ್ತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಇತ ಇತಿ ।
ಕಿಮಿತಿ ತ್ವತ್ಕರ್ತೃಕಮಧ್ಯಯನಾದಿ ಮಯಿ ಸಮರ್ಪ್ಯತೇ ತ್ವಯೈವ ಕಿಂ ನಾನುಷ್ಠೀಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಇತ ಊರ್ಧ್ವಮಿತಿ ।
ಕರ್ತವ್ಯತೈವ ಬಂಧನಂ ತದ್ವಿಷಯಃ ಕ್ರತುಃ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತಸ್ಮಾದಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಸ ಪುತ್ರ ಇತ್ಯಾದೇಸ್ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಸ ಚೇತಿ ।
ತತ್ರೇತಿ ಯಥೋಕ್ತಾನುಶಾಸನೋಕ್ತಿಃ ।
ಏತನ್ಮಾ ಸರ್ವಮಿತ್ಯಾದಿ ಪ್ರತೀಕಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಸರ್ವಂ ಹೀತಿ ।
ಅನದ್ಯತನೇ ಭೂತೇಽರ್ಥೇ ವಿಹಿತಸ್ಯ ಲಙೋ ಭವಿಷ್ಯದರ್ಥಂ ಕಥಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಛಂದಸೀತಿ ।
ಪುತ್ರಾನುಶಾಸನಸ್ಯ ಫಲವತ್ತ್ವಮಾಹ —
ಯಸ್ಮಾದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಕೃತಸಂಪ್ರತ್ತಿಕಃ ಸನ್ಪಿತಾ ಕಿಂ ಕರೋತೀತ್ಯಪೇಕ್ಷಾಯಾಮಾಹ —
ಸ ಪಿತೇತಿ ।
ಕೋಽಯಂ ಪ್ರವೇಶೋ ನ ಹಿ ವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ಕೇವಲಸ್ಯ ವಾ ಬಿಲೇ ಸರ್ಪವತ್ಪ್ರವೇಶಃ ಸಂಭವತ್ಯತ ಆಹ —
ಅಧ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ।
ಹೇತುರ್ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಾದಿಃ ।
ವಾಗಾದಿಷ್ವಾವಿಷ್ಟೇಷ್ವಪಿ ಕುತೋಽರ್ಥಾಂತರಸ್ಯ ಪಿತುರಾವೇಶಧೀರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ವಾಗಿತಿ ।
ತದ್ಭಾವಿತ್ವಮೇವ ಸ್ಫೋರಯತಿ —
ಅಹಮಿತಿ ।
ಭಾವನಾಫಲಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಪುತ್ರವಿಶೇಷಣಾತ್ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನತ್ವಂ ಪಿತುಸ್ತದವಸ್ಥಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹೀತಿ ।
ಮೃತಸ್ಯ ಪಿತುರಿತೋ ಲೋಕಾದ್ವ್ಯಾವೃತ್ತಸ್ಯ ಕಥಂ ಯಥೋಕ್ತರೂಪತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಏತದುಕ್ತಮಿತಿ ।
ಪುತ್ರರೂಪೇಣಾತ್ರ ಸ್ಥಿತಮೇವ ವಿಭಜತೇ —
ನೈವೇತಿ ।
ಮೃತೋಽಪಿ ಪಿತಾಽನುಶಿಷ್ಟಪುತ್ರಾತ್ಮನಾಽತ್ರ ವರ್ತತೇ ನಾಸ್ಮಾದತ್ಯಂತಂ ವ್ಯಾವೃತ್ತಃ ಫಲರೂಪೇಣ ಚ ಪರತ್ರೇತಿ ಭಾವಃ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥ ಐತರೇಯಶ್ರುತಿಂ ಸಂವಾದಯತಿ —
ತಥಾ ಚೇತಿ ।
ಷಷ್ಠೀಪ್ರಥಮಾಭ್ಯಾಂ ಪಿತಾಪುತ್ರಾವುಚ್ಯೇತೇ ।
ಸ ಯದೀತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಅಥೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅಕೃತಮಕೃತಾದಿತಿ ಚ ಚ್ಛೇದಃ ।
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ಪ್ರತೀಕಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಪೂರಣೇನೇತಿ ।
ತದೇವ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ —
ಇದಂ ತದಿತಿ ।
ಪುತ್ರವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಂ ನಿಗಮಯತಿ —
ಸ ಪಿತೇತಿ ।
ಪುತ್ರೇಣೈತಲ್ಲೋಕಜಯಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಯಥೋಕ್ತಾತ್ಪುತ್ರಾದ್ವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಣೋರ್ವಿಶೇಷಮಾಹ —
ನ ತಥೇತಿ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ತಾಭ್ಯಾಂ ಪಿತಾ ತೌ ಜಯತಿ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಸ್ವರೂಪೇತಿ ।
ತದೇವ ಸ್ಫುಟಯತಿ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಅನುಶಿಷ್ಟಪುತ್ರೇಣೈತಲ್ಲೋಕಜಯಿನಂ ಪಿತರಮಧಿಕೃತ್ಯಾಥೈನಮಿತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಂ ತದ್ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಅಥೇತಿ ।
ಪುತ್ರಪ್ರಕರಣವಿಚ್ಛೇದಾರ್ಥೋಽಥಶಬ್ದಃ ॥೧೭॥