ಉಪಸಂಹಾರಸ್ಯೇತ್ಥಂ ಸಫಲತ್ವೇಽಪಿ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತೋ ನಾಮಾದಿಮಾತ್ರತ್ವಂ ಪ್ರಮಾಣಾಭಾವಾದಯುಕ್ತಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ಅನುಮಾನೈಃ ಸಂಭಾವನಾಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಅತ್ರೇತಿ ।
ತತ್ರ ತತ್ಕಾರ್ಯತ್ವಹೇತುಕಮನುಮಾನಮಾಹ —
ತೇಷಾಮಿತಿ ।
ವಾಗಿತ್ಯೇದುಕ್ಥಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಇಂದ್ರಿಯವ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ವಾಕ್ಪದಾರ್ಥಮಾಹ —
ಶಬ್ದೇತಿ ।
ಸಂಗೃಹೀತಮರ್ಥಂ ವಿವೃಣೋತಿ —
ಯಃ ಕಶ್ಚೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಉಕ್ಥತ್ವಮುಪಪಾದಯಿತುಮುತ್ತರಂ ವಾಕ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ —
ತದಾಹೇತಿ ।
ಕಾರ್ಯಕಾರಣಭಾವೇಽಪಿ ಕಿಮಾಯಾತಮತ ಆಹ —
ಕಾರ್ಯಂಚೇತಿ ।
ಸರ್ವೇ ನಾಮವಿಶೇಷಾಸ್ತನ್ಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ತತ್ತ್ವತೋ ನ ಭಿದ್ಯಂತೇ ತತ್ಕಾರ್ಯತ್ವಾದ್ಯದ್ಯತ್ಕಾರ್ಯಂ ತತ್ತತೋ ನ ಭಿದ್ಯತೇ ಯಥಾ ಮೃದೋ ಘಟ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸರ್ವೇ ನಾಮವಿಶೇಷಾಸ್ತತ್ಸಾಮಾನ್ಯೇ ಕಲ್ಪಿತಾಃ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ತದನುವಿದ್ಧತ್ವಾದ್ರಜ್ಜ್ವಿದಮಂಶಾನುವಿದ್ಧಸರ್ಪಾದಿವದಿತ್ಯನುಮಾನಾಂತರಮಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಕಾರ್ಯಾಣಾಂ ಕಾರಣೇಽಂತರ್ಭಾವವದಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಉಕ್ತಮೇವ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ —
ಕಥಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಸಾಮತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಏತದ್ಧೀತಿ ।
ಇತಶ್ಚ ನಾಮವಿಶೇಷಾ ನಾಮಮಾತ್ರೇಽಂತರ್ಭವಂತೀತ್ಯಾಹ —
ಕಿಂಚೇತಿ ।
ನಾಮವಿಶೇಷಾಣಾಂ ನಾಮಮಾತ್ರಾದಾತ್ಮಲಾಭಾತ್ತಸ್ಮಾದವಿಶೇಷಾತ್ತತ್ರೈವಾಂತರ್ಭಾವ ಇತ್ಯಕ್ಷರಾರ್ಥಃ ।
ಸರ್ವೇ ನಾಮವಿಶೇಷಾಸ್ತತ್ಸಾಮಾನ್ಯಾನ್ನ ಪೃಥಗ್ವಸ್ತುತಃ ಸಂತಿ ತೇನಾಽಽತ್ಮವತ್ತ್ವಾದ್ಯೇ ಯೇನಾಽಽತ್ಮವಂತಸ್ತೇ ತತೋಽನ್ಯೇ ವಸ್ತುತೋ ನ ಸಂತಿ ಯಥಾ ಮೃದಾಽಽತ್ಮವಂತೋ ಘಟಾದಯೋ ವಸ್ತುತಸ್ತತೋಽನ್ಯೇ ನ ಸಂತೀತ್ಯುಕ್ತೇಽನುಮಾನೇ ವ್ಯಾಪ್ತಿಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಯಸ್ಯ ಚೇತಿ ।
ಹೇತುಸಮರ್ಥನಾರ್ಥಮುತ್ತರಂ ವಾಕ್ಯಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —
ಕಥಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅತಃ ಶಬ್ದಮಾತ್ರಾತ್ತದ್ವಿಶೇಷಾಣಾಮಾತ್ಮಲಾಭೋ ಭವತೀತಿ ಶೇಷಃ ।
ತತ್ರೈವ ಯುಕ್ತಿಮಾಹ —
ತತೋ ಹೀತಿ ।
ತತ್ರೈವ ವಾಕ್ಯಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ತದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತಸ್ಮಾತ್ತನ್ಮಾತ್ರಾತ್ತದ್ವಿಶೇಷಾಣಾಮಾತ್ಮಲಾಭ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಶೇಷಃ ।
ಪ್ರಥಮಕಂಡಿಕಯಾ ಸಿದ್ಧಮರ್ಥಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಉಪಪತ್ತಿತ್ರಯಮುತ್ತರವಾಕ್ಯದ್ವಯೇಽಪಿ ತುಲ್ಯಮಿತ್ಯಾದಿಶತಿ —
ಏವಮುತ್ತರಯೋರಿತಿ ॥೧॥