ವೃತ್ತಮನೂದ್ಯಾಂತರಗ್ರಂಥಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಸ ಏವಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಏತತ್ಸ್ವಪನಂ ಯಥಾ ಭವತಿ ತಥೇತಿ ಯಾವತ್ ।
ಯತ್ರೇತ್ಯುಕ್ತಂ ಕಾಲಂ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ —
ಪ್ರಾಗಿತಿ ।
ತದಾ ಕ್ವಾಭೂದಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತ್ಯತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತದ್ವಿಕಾರೋ ಜೀವಸ್ತೇನ ವಿಕಾರಾರ್ಥೇ ಮಯಡಿತಿ ಕೇಚಿತ್ತನ್ನಿರಾಕರೋತಿ —
ವಿಜ್ಞಾನಮಿತಿ ।
ಅಂತಃಕರಣಪ್ರಾಯತ್ವಮಾತ್ಮನೋ ನ ಪ್ರಕಲ್ಪ್ಯತೇ ತಸ್ಯಾಸಂಗಸ್ಯ ತೇನಾಸಂಬಂಧಾದಿತ್ಯಾಕ್ಷಿಪತಿ —
ಕಿಂ ಪುನರಿತಿ ।
ಅಸಂಗಸ್ಯಾಪ್ಯಾವಿದ್ಯಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾದಿಸಂಬಂಧಮುಪೇತ್ಯ ಪರಿಹರತಿ —
ತಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।
ತತ್ಸಾಕ್ಷಿತ್ವಾಚ್ಚ ತತ್ಪ್ರಾಯತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ —
ಉಪಲಬ್ಧೃತ್ವಂ ಚೇತಿ ।
ನಿಯಾಮಕಾಭಾವಂ ಶಂಕಿತ್ವಾ ಪರಿಹರತಿ —
ಕಥಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಏಕಸ್ಮಿನ್ನೇವ ವಾಕ್ಯೇ ಪೃಥಿವೀಮಯ ಇತ್ಯಾದೌ ಪ್ರಾಯಾರ್ಥತ್ವೋಪಲಂಭಾದ್ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತ್ಯತ್ರಾಪಿ ತದರ್ಥತ್ವಮೇವ ಮಯಟೋ ನಿಶ್ಚಿತಮಿತ್ಯುಕ್ತಮಿದಾನೀಂ ಜೀವಸ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪವಿಜ್ಞಾನವಿಕಾರತ್ವಸ್ಯ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯೋರಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾಚ್ಚ ಪ್ರಾಯಾರ್ಥತ್ವಮೇವೇತ್ಯಾಹ —
ಪರೇತಿ ।
ಅಪ್ರಸಿದ್ಧಮಪಿ ವಿಜ್ಞಾನವಿಕಾರತ್ವಂ ಶ್ರುತಿವಶಾದಿಷ್ಯತಾಮಿತ್ಯಾಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಯ ಏಷ ಇತಿ ।
ಯ ಏಷ ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತ್ಯತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಸ್ಯೈಷ ಇತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವದನುವಾದಾದಪ್ರಸಿದ್ಧವಿಜ್ಞಾನವಿಕಾರತ್ವಂ ಸರ್ವನಾಮಶ್ರುತಿವಿರುದ್ಧಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಜೀವೋ ಬ್ರಹ್ಮಾವಯವಸ್ತತ್ಸದೃಶೋ ವಾ ತದರ್ಥೋ ಮಯಡಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಅವಯವೇತಿ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ನಿರವಯವತ್ವಶ್ರುತೇಸ್ತಸ್ಯೈವ ಜೀವರೂಪೇಣ ಪ್ರವೇಶಶ್ರವಣಾಚ್ಚ ಪ್ರಕೃತೇ ವಾಕ್ಯೇ ಮಯಟೋಽವಯವಾದ್ಯರ್ಥಾಯೋಗಾನ್ನಿರ್ವಿಷಯತ್ವಾಸಂಭವಾಚ್ಚ ಪಾರಿಶೇಷ್ಯಾತ್ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾ ಪ್ರಾಯಾರ್ಥತೈವ ತಸ್ಯ ಪ್ರತ್ಯೇತವ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಿಜ್ಞಾನಮಯಪದಾರ್ಥಮುಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಯತ್ರೇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ವಾಕ್ಯಶೇಷಮವತಾರ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಕ್ವೈಷ ಇತಿ ।
ಸ್ವರೂಪಜ್ಞಾಪನಾರ್ಥಂ ಪ್ರಶ್ನಪ್ರವೃತ್ತಿರಿತ್ಯೇತತ್ಪ್ರಕಟಯತಿ —
ಪ್ರಾಗಿತಿ ।
ಕಾರ್ಯಾಭಾವೇನೇತ್ಯುಕ್ತಂ ವ್ಯನಕ್ತಿ —
ನ ಹೀತಿ ।
ತಸ್ಮಾದಿತ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಅಕರ್ಮಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಾದಿತಿ ।
ಕಿಂ ತಥಾಸ್ವಾಭಾವ್ಯಮಿತಿ ತದಾಹ —
ಯಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।
ದ್ವಿತೀಯಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಂ ಸಂಕ್ಷಿಪತಿ —
ಯತಶ್ಚೇತಿ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಪ್ರಶ್ನದ್ವಯಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —
ಏತದಿತಿ ।
ತಥಾಸ್ವಾಭಾವ್ಯಮೇವೇತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ಏತದಿತ್ಯಧಿಕರಣಮಪಾದಾನಂ ಚ ಗೃಹ್ಯತೇ ।
ಕಿಮಿತಿ ತಂ ಪ್ರತ್ಯುಭಯಂ ಪೃಚ್ಛ್ಯತೇ ಸ್ವಕೀಯಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ನಿರ್ವೋಢುಮಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಽಽಹ —
ಬುದ್ಧೀತಿ ।
ನನು ಶಿಷ್ಯತ್ವಾದ್ಗಾರ್ಗ್ಯೇಣೈವ ಪ್ರಷ್ಟವ್ಯಂ ಸ ಚೇದಜ್ಞತ್ವಾನ್ನ ಪೃಚ್ಛತಿ ತರ್ಹಿ ರಾಜ್ಞಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನೌದಾಸೀನ್ಯಮೇವ ಯುಕ್ತಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಇತ್ಯೇತದುಭಯಮಿತಿ ।
ತದು ಹೇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಏತದಾಗಮನಂ ಯಥಾ ಭವತಿ ತಥೇತಿ ಯಾವತ್ । ತತ್ರ ಕ್ರಿಯಾಪದಯೋರ್ಯಥಾಕ್ರಮಂ ವಕ್ತುಂ ಪ್ರಷ್ಟುಂ ವೇತ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಸಂಬಂಧಃ ॥೧೬॥