వృత్తమనూద్యాన్తరగ్రన్థమవతార్య వ్యాచష్టే —
స ఎవమిత్యాదినా ।
ఎతత్స్వపనం యథా భవతి తథేతి యావత్ ।
యత్రేత్యుక్తం కాలం విశినష్టి —
ప్రాగితి ।
తదా క్వాభూదితి సంబన్ధః ।
విజ్ఞానమయ ఇత్యత్ర విజ్ఞానం పరం బ్రహ్మ తద్వికారో జీవస్తేన వికారార్థే మయడితి కేచిత్తన్నిరాకరోతి —
విజ్ఞానమితి ।
అన్తఃకరణప్రాయత్వమాత్మనో న ప్రకల్ప్యతే తస్యాసంగస్య తేనాసంబన్ధాదిత్యాక్షిపతి —
కిం పునరితి ।
అసంగస్యాప్యావిద్యం బుద్ధ్యాదిసంబన్ధముపేత్య పరిహరతి —
తస్మిన్నితి ।
తత్సాక్షిత్వాచ్చ తత్ప్రాయత్వమిత్యాహ —
ఉపలబ్ధృత్వం చేతి ।
నియామకాభావం శఙ్కిత్వా పరిహరతి —
కథమిత్యాదినా ।
ఎకస్మిన్నేవ వాక్యే పృథివీమయ ఇత్యాదౌ ప్రాయార్థత్వోపలమ్భాద్విజ్ఞానమయ ఇత్యత్రాపి తదర్థత్వమేవ మయటో నిశ్చితమిత్యుక్తమిదానీం జీవస్య పరమాత్మరూపవిజ్ఞానవికారత్వస్య శ్రుతిస్మృత్యోరప్రసిద్ధత్వాచ్చ ప్రాయార్థత్వమేవేత్యాహ —
పరేతి ।
అప్రసిద్ధమపి విజ్ఞానవికారత్వం శ్రుతివశాదిష్యతామిత్యాఙ్క్యాఽఽహ —
య ఎష ఇతి ।
య ఎష విజ్ఞానమయ ఇత్యత్ర విజ్ఞానమయస్యైష ఇతి ప్రసిద్ధవదనువాదాదప్రసిద్ధవిజ్ఞానవికారత్వం సర్వనామశ్రుతివిరుద్ధమిత్యర్థః ।
జీవో బ్రహ్మావయవస్తత్సదృశో వా తదర్థో మయడిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
అవయవేతి ।
బ్రహ్మణో నిరవయవత్వశ్రుతేస్తస్యైవ జీవరూపేణ ప్రవేశశ్రవణాచ్చ ప్రకృతే వాక్యే మయటోఽవయవాద్యర్థాయోగాన్నిర్విషయత్వాసంభవాచ్చ పారిశేష్యాత్పూర్వోక్తా ప్రాయార్థతైవ తస్య ప్రత్యేతవ్యేత్యర్థః ।
విజ్ఞానమయపదార్థముపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
యత్రేత్యాది వ్యాఖ్యాయ వాక్యశేషమవతార్య తాత్పర్యమాహ —
క్వైష ఇతి ।
స్వరూపజ్ఞాపనార్థం ప్రశ్నప్రవృత్తిరిత్యేతత్ప్రకటయతి —
ప్రాగితి ।
కార్యాభావేనేత్యుక్తం వ్యనక్తి —
న హీతి ।
తస్మాదిత్యస్యార్థమాహ —
అకర్మప్రయుక్తత్వాదితి ।
కిం తథాస్వాభావ్యమితి తదాహ —
యస్మిన్నితి ।
ద్వితీయప్రశ్నార్థం సంక్షిపతి —
యతశ్చేతి ।
ఉక్తేఽర్థే ప్రశ్నద్వయముత్థాపయతి —
ఎతదితి ।
తథాస్వాభావ్యమేవేతి సంబన్ధః । ఎతదిత్యధికరణమపాదానం చ గృహ్యతే ।
కిమితి తం ప్రత్యుభయం పృచ్ఛ్యతే స్వకీయాం ప్రతిజ్ఞాం నిర్వోఢుమిత్యభిప్రేత్యాఽఽహ —
బుద్ధీతి ।
నను శిష్యత్వాద్గార్గ్యేణైవ ప్రష్టవ్యం స చేదజ్ఞత్వాన్న పృచ్ఛతి తర్హి రాజ్ఞస్తస్మిన్నౌదాసీన్యమేవ యుక్తం తత్రాఽఽహ —
ఇత్యేతదుభయమితి ।
తదు హేత్యాది వ్యాకరోతి —
ఎవమితి ।
ఎతదాగమనం యథా భవతి తథేతి యావత్ । తత్ర క్రియాపదయోర్యథాక్రమం వక్తుం ప్రష్టుం వేత్యాభ్యాం సంబన్ధః ॥౧౬॥