ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய:ப்ரத²மம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸ யதோ²ர்ணநாபி⁴ஸ்தந்துநோச்சரேத்³யதா²க்³நே: க்ஷுத்³ரா விஸ்பு²லிங்கா³ வ்யுச்சரந்த்யேவமேவாஸ்மாதா³த்மந: ஸர்வே ப்ராணா: ஸர்வே லோகா: ஸர்வே தே³வா: ஸர்வாணி பூ⁴தாநி வ்யுச்சரந்தி தஸ்யோபநிஷத்ஸத்யஸ்ய ஸத்யமிதி ப்ராணா வை ஸத்யம் தேஷாமேஷ ஸத்யம் ॥ 20 ॥
யதா³ ஏவம் ஸ்தி²த: ஶாஸ்த்ரார்த²:, ததா³ பரமாத்மந: ஸம்ஸாரித்வம் ; ததா² ச ஸதி ஶாஸ்த்ராநர்த²க்யம் , அஸம்ஸாரித்வே ச உபதே³ஶாநர்த²க்யம் ஸ்பஷ்டோ தோ³ஷ: ப்ராப்த: ; யதி³ தாவத் பரமாத்மா ஸர்வபூ⁴தாந்தராத்மா ஸர்வஶரீரஸம்பர்கஜநிதது³:கா²நி அநுப⁴வதீதி, ஸ்பஷ்டம் பரஸ்ய ஸம்ஸாரித்வம் ப்ராப்தம் ; ததா² ச பரஸ்ய அஸம்ஸாரித்வப்ரதிபாதி³கா: ஶ்ருதய: குப்யேரந் , ஸ்ம்ருதயஶ்ச, ஸர்வே ச ந்யாயா: ; அத² கத²ஞ்சித் ப்ராணஶரீரஸம்ப³ந்த⁴ஜைர்து³:கை²ர்ந ஸம்ப³த்⁴யத இதி ஶக்யம் ப்ரதிபாத³யிதும் , பரமாத்மந: ஸாத்⁴யபரிஹார்யாபா⁴வாத் உபதே³ஶாநர்த²க்யதோ³ஷோ ந ஶக்யதே நிவாரயிதும் । அத்ர கேசித்பரிஹாரமாசக்ஷதே — பரமாத்மா ந ஸாக்ஷாத்³பூ⁴தேஷ்வநு ப்ரவிஷ்ட: ஸ்வேந ரூபேண ; கிம் தர்ஹி விகாரபா⁴வமாபந்நோ விஜ்ஞாநாத்மத்வம் ப்ரதிபேதே³ ; ஸ ச விஜ்ஞாநாத்மா பரஸ்மாத் அந்ய: அநந்யஶ்ச ; யேநாந்ய:, தேந ஸம்ஸாரித்வஸம்ப³ந்தீ⁴, யேந அநந்ய: தேந அஹம் ப்³ரஹ்மேத்யவதா⁴ரணார்ஹ: ; ஏவம் ஸர்வமவிருத்³த⁴ம் ப⁴விஷ்யதீதி ॥

ஶாஸ்த்ரீயமப்யேகத்வமநிஷ்டப்ரஸம்கா³ந்ந ஸ்வீகர்தவ்யமிதி ஶங்கதே —

யதே³தி ।

பரஸ்ய ஸம்ஸாரித்வே தத³ஸம்ஸாரித்வஶாஸ்த்ராநர்த²க்யம் ப²லிதமாஹ —

ததா² சேதி ।

ஸம்ஸாரிணோ(அ)நந்யஸ்யாபி பரஸ்யாஸம்ஸாரித்வே ஸம்ஸாரித்வாபி⁴மதோ(அ)ப்யஸம்ஸாரீத்யுபதே³ஶாநர்த²க்யம் தம் விநைவ முக்திஸித்³தி⁴ரிதி தோ³ஷாந்தரமாஹ —

அஸம்ஸாரித்வே சேதி ।

தத்ரா(அ)(அ)த்³யம் தோ³ஷம் விவ்ருணோதி —

யதி³ தாவதி³தி ।

‘ந லிப்யதே லோகது³:கே²ந பா³ஹ்ய’ இத்யாத்³யா: ஶ்ருதய: । ‘யஸ்ய நாஹங்க்ருதோ பா⁴வோ பு³த்³தி⁴ர்யஸ்ய ந லிப்யதே’(ப⁴.கீ³.18-17) இத்யாத்³யா: ஸ்ம்ருதய: । கூடஸ்தா²ஸம்க³த்வாத³யோ ந்யாயா: ।

த்³விதீயம் தோ³ஷப்ரஸம்க³மாபாத்³ய ப்ரகடயதி —

அதே²த்யாதி³நா ।

தோ³ஷத்³வயே ஸ்வயூத்²யஸமாதி⁴முத்தா²பயதி —

அத்ரேதி ।

கத²ம் தர்ஹி தஸ்ய கார்யே ப்ரவிஷ்டஸ்ய ஜீவத்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

கிம் தர்ஹீதி ।

ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மவிகாரத்வே(அ)பி ததோ பே⁴தா³ந்நாஹம் ப்³ரஹ்மேதி தீ⁴: அபே⁴தே³ ப்³ரஹ்மணோ(அ)பி ஸம்ஸாரிதேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ சேதி ।

ததா²(அ)பி கத²ம் ஶங்கிததோ³ஷாபா⁴வஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

யேநேதி ।

ஏவமிதி பி⁴ந்நாபி⁴ந்நத்வபராமர்ஶ: । ஸர்வமித்யுபதே³ஶாதி³நிர்தே³ஶ: ।