ஏகதே³ஶிமதம் நிராகர்தும் விகல்பயதி —
தத்ரேதி ।
ஏதா க³தய இத்யேதே பக்ஷா வக்ஷ்யமாணா: ஸம்ப⁴வந்தி ந க³த்யந்தரமித்யர்த²: ।
யதா² ப்ருதி²வீஶப்³தி³தம் த்³ரவ்யமநேகாவயவஸமுதா³யஸ்ததா² பூ⁴தபௌ⁴திகாத்மகாநேகத்³ரவ்யஸமுதா³ய: ஸாவயவ: பரமாத்மா தஸ்யைகதே³ஶஶ்சைதந்யலக்ஷணஸ்தத்³விகாரோ ஜீவ: ப்ருதி²வ்யேகதே³ஶம்ருத்³விகாரக⁴டஶராவாதி³வதி³த்யேக: கல்ப: । யதா² பூ⁴மேரூஷராதி³தே³ஶோ நக²கேஶாதி³ர்வா புருஷஸ்ய விகாரஸ்ததா²(அ)வயவிந: பரஸ்யைகதே³ஶவிகாரோ ஜீவ இதி த்³விதீய: கல்ப: । யதா² க்ஷீரம் ஸ்வர்ணம் வா ஸர்வாத்மநா த³தி⁴ருசகாதி³ரூபேண பரிணமதே ததா² க்ருத்ஸ்ந ஏவ பரோ ஜீவபா⁴வேந பரிணமேதி³தி கல்பாந்தரம் । தத்ரா(அ)(அ)த்³யமநூத்³ய தூ³ஷயதி —
தத்ரேத்யாதி³நா ।
நாநாத்³ரவ்யாணாம் ஸமாஹாரோ வா தாநி வா(அ)ந்யோந்யாபேக்ஷாணி பரஶ்சேந்ந தஸ்யைக்யம் ஸ்யாந்நஹி ப³ஹூநாம் முக்²யமைக்யம் ஸமாஹாரஸ்ய ச ஸமுதா³யாபரபர்யாயஸ்ய ஸமுதா³யிப்⁴யோ பே⁴தா³பே⁴தா³ப்⁴யாம் து³ர்ப⁴ணத்வேந கல்பிதத்வாதி³த்யர்த²: ।
தர்ஹி ப்³ரஹ்மணோ முக்²யமைக்யம் மா பூ⁴த்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ததா² சேதி ।
ந ஹி தந்நாநாத்வம் கஸ்யாபி ஸம்மதமிதி பா⁴வ: ।
த்³விதீயமநூத்³ய நிராகரோதி —
அதே²த்யாதி³நா ।
ஸர்வதை³வ ப்ருத²க³வஸ்தி²தேஷ்வவயவேஷு ஜீவேஷ்வநுஸ்யூதஶ்சேதநோ(அ)வயவீ பரஶ்சேத்தர்ஹி யதா² ப்ரத்யவயவம் மலஸம்ஸர்கே³ தே³ஹஸ்ய மலிநத்வம் ததா² பரஸ்ய ஜீவக³தைர்து³:கை²ர்மஹத்³து³:க²ம் ஸ்யாதி³தி ப்ரத²மகல்பநாத்³த்³விதீயா(அ)பி கல்பநா ந யுக்தேத்யர்த²: ।
த்ருதீயம் ப்ரத்யாஹ —
க்ஷீரவதி³தி ।
‘ந ஜாயதே ம்ரியதே வா விபஶ்சித்’ இத்யாத்³யா: ஶ்ருதய: । ‘ந ஜாயதே ம்ரியதே வா கதா³சித்’ (ப⁴. கீ³. 2 । 20) இத்யாத்³யா: ஸ்ம்ருதய: ।
ஶ்ருத்யாதி³கோபஸ்யேஷ்டத்வமாஶங்க்ய வைதி³கம் ப்ரத்யாஹ —
ஸ சேதி ।
ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீ விவேசயந்பக்ஷத்ரயஸாதா⁴ரணம் தூ³ஷணமாஹ —
நிஷ்கலமித்யாதி³நா ।
கூடஸ்த²ஸ்ய நிரவயவஸ்ய கார்த்ஸ்நைகதே³ஶாப்⁴யாம் பரிணாமாஸம்ப⁴வோ ந்யாய: ।
ஜீவஸ்ய பரமாத்மைகதே³ஶத்வே தோ³ஷாந்தரமாஹ —
அசலஸ்யேதி ।
ஏகதே³ஶஸ்யைகதே³ஶிவ்யதிரேகேணாபா⁴வாஜ்ஜீவஸ்ய ஸ்வர்கா³தி³ஷு க³த்யநுபபத்திரித்யுக்தமந்யதா² பரஸ்யாபி க³தி: ஸ்யாந்நஹி படாவயவேஷு சலத்ஸு படோ ந சலதீத்யாஹ —
பரஸ்ய வேதி ।
உக்தம் யதி³ தாவத்பரமாத்மேத்யாதா³விதி ஶேஷ: ।
ஜீவஸ்ய ஸம்ஸாரித்வே(அ)பி பரஸ்ய தந்நாஸ்தீதி ஶங்கதே —
பரஸ்யேதி ।
பரஸ்ய நிரவயவத்வஶ்ருதேரவயவஸ்பு²டநாநுபபத்திம் மந்வாநோ தூ³ஷயதி —
ததா²(அ)பீதி ।
யத்ர பரஸ்யாவயவ: ஸ்பு²டயதி தத்ர தஸ்ய க்ஷத்தம் ப்ராப்நோதி ததீ³யாவயவஸம்ஸரணே ச பரமாத்மந: ப்ரதே³ஶாந்தரே(அ)வயவாநாம் வ்யூஹே ஸத்யுபசய: ஸ்யாத்ததா² ச பரஸ்யாவயவா யதோ நிர்க³ச்ச²ந்தி தத்ர ச்சி²த்³ரதாப்ராப்திர்யத்ர ச தே க³ச்ச²ந்தி தத்ரோபசய: ஸ்யாதி³த்யகாயமவ்ரணமஸ்தூ²லமநண்வஹ்ரஸ்வமித்யாதி³வாக்யவிரோதோ⁴ ப⁴வேதி³த்யர்த²: ।
பரஸ்யைகதே³ஶோ விஜ்ஞாநமாத்மேதி பக்ஷே து³:கி²த்வமபி தஸ்ய து³ர்வாரமாபதேதி³தி தோ³ஷாந்தரமாஹ —
ஆத்மாவயவேதி ।
ம்ருல்லோஹவிஸ்பு²லிங்க³த்³ருஷ்டாந்தஶ்ருதிவஶாத்பரஸ்யாவயவா ஜீவா: ஸித்⁴யந்தீத்யதோ ஜீவாநாம் பரைகதே³ஶத்வே நோக்தோ தோ³ஷோ(அ)வதரதி யுக்த்யபேக்ஷயா ஶ்ருதேர்ப³லவத்த்வாதி³தி ஶங்கதே —
அக்³நிவிஸ்பு²லிங்கா³தீ³தி ।
ஶாஸ்த்ரார்தோ² யுக்திவிருத்³தோ⁴ ந ஸித்⁴யதீதி தூ³ஷயதி —
ந ஶ்ருதேரிதி ।
நஞர்த²ம் விவ்ருணோதி —
ந ஶாஸ்த்ரமிதி ।
ஹேதுபா⁴க³மாகாங்க்ஷாபூர்வகம் விப⁴ஜதே —
கிம் தர்ஹீதி ।
ஸ்ம்ருத்யாதி³வ்யாவ்ருத்த்யர்த²மஜ்ஞாதாநாமித்யுக்தம் ।
அஸ்து ஶாஸ்த்ரமஜ்ஞாதார்த²ஜ்ஞாபகம் ததா²(அ)பி பரஸ்ய நாஸ்தி ஸாவயவத்வமித்யத்ர கிமாயாதமிதி ப்ருச்ச²தி —
கிஞ்சாத இதி ।
ஶாஸ்த்ரஸ்ய யதோ²க்தஸ்வபா⁴வத்வே யத்பரஸ்ய நிரவயவத்வம் ப²லதி தது³ச்யமாநம் ஸமாஹிதேந ஶ்ரோதவ்யமித்யாஹ —
ஶ்ருண்விதி ।
தத்ர ப்ரத²மம் லோகாவிரோதே⁴ந ஶாஸ்த்ரப்ரவ்ருத்திம் த³ர்ஶயதி —
யதே²தி ।
ஆதி³பதே³ந பா⁴வாபா⁴வாதி³ க்³ருஹ்யதே । பதா³ர்தே²ஷ்வேவ போ⁴க்த்ருபாரதந்த்ர்யாத்³த⁴ர்மஶப்³த³: தேஷாம் லோகப்ரஸித்³த⁴பதா³ர்தா²நாம் த்³ருஷ்டாந்தாநாமுபந்யாஸேநேதி யாவத் । தத³விரோதி⁴ லோகப்ரஸித்³த⁴பதா³ர்தா²விரோதீ⁴த்யர்த²: । வஸ்த்வந்தரம் நிரவயவாதி³ தா³ர்ஷ்டாந்திகம் ।
தத³விரோத்⁴யேவேத்யேவகாரஸ்ய வ்யாவர்த்யமாஹ —
ந லௌகிகேதி ।
விபக்ஷே தோ³ஷமாஹ —
உபாதீ³யமாநோ(அ)பீதி ।
ஸாமாந்யேநோக்தமர்த²ம் த்³ருஷ்டாந்தவிஶேஷநிவிஷ்டதயா ஸ்பஷ்டயதி —
ந ஹீதி ।
அக்³நேருஷ்ணத்வமாதி³த்யஸ்ய தாபகத்வமந்யதே²த்யுச்யதே ।
நநு லௌகிகம் ப்ரமாணம் லௌகிகபதா³ர்தா²விருத்³த⁴மேவ ஸ்வார்த²ம் ஸமர்பயதி வைதி³கம் புநரபௌருஷேயம் தத்³விருத்³த⁴மபி ஸ்வார்த²ம் ப்ரமாபயேத³லௌகிகவிஷயத்வாத³த ஆஹ —
ந சேதி ।
நநு ஶ்ருதேரஜ்ஞாதஜ்ஞாபகத்வே லோகாநபேக்ஷத்வாத்தத்³விரோதே⁴(அ)பி கா ஹிநிஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ந சேதி ।
லோகாவக³தஸாமர்த்²ய: ஶப்³தோ³ வேதே³(அ)பி போ³த⁴க இதி ந்யாயாத்தத³நபேக்ஷா ஶ்ருதிர்நாஜ்ஞாதம் ஜ்ஞபயிதுமலமித்யர்த²: ।
ஶாஸ்த்ரஸ்ய லோகாநுஸாரித்வே ஸித்³தே⁴ ப²லிதமாஹ —
தஸ்மாதி³தி ।
ப்ரஸித்³தோ⁴ ந்யாயோ லௌகிகோ த்³ருஷ்டாந்த: । ந ஹி நித்யஸ்யா(அ)(அ)காஶாதே³: ஸாவயவத்வம் பரஶ்ச நித்யோ(அ)ப்⁴யுபக³தஸ்தந்ந தஸ்ய ஸாவயவத்வேநாம்ஶாம்ஶித்வகல்பநா வஸ்துத: ஸம்ப⁴வதி லோகவிரோதா⁴தி³த்யர்த²: ।
ஜீவஸ்ய பராம்ஶத்வாநங்கீ³காரே ஶ்ருதிஸ்ம்ருத்யோர்க³திர்வக்தவ்யேதி ஶங்கதே —
க்ஷுத்³ரா இதி ।
தயோர்க³திமாஹ —
நேத்யாதி³நா ।
விஸ்பு²லிங்கே³ த³ர்ஶிதம் ந்யாயம் ஸர்வத்ராம்ஶமாத்ரே(அ)திதி³ஶதி —
ததா² சேதி ।
த்³ருஷ்டாந்தே யதோ²க்தநீத்யா ஸ்தி²தே தா³ர்ஷ்டாந்திகமாஹ —
தத்ரேதி ।
பரமாத்மநா ஸஹ ஜீவஸ்யைகத்வவிஷயம் ப்ரத்யயமாதா⁴துமிச்ச²ந்தீதி ததோ²க்தா: ।
தேஷாமேகத்வப்ரத்யயாவதாரஹேதுத்வே ஹேத்வந்தரம் ஸம்க்³ருஹ்ணாதி —
உபக்ரமேதி ।
ததே³வ ஸ்பு²டயதி —
ஸர்வாஸு ஹீதி ।
உக்தமர்த²முதா³ஹரணநிஷ்ட²தயா விப⁴ஜதே —
தத்³யதே²தி ।
இஹேதி ப்ரக்ருதோபநிஷது³க்தி: । ஆதி³ஶப்³தே³நாம்ஶாம்ஶித்வாதி³ க்³ருஹ்யதே ।
விவ்ருதம் ஸம்க்³ரஹவாக்யமுபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ।
தேஷாம் ஸ்வார்த²நிஷ்ட²த்வே தோ³ஷம் வத³ந்நேகத்வப்ரத்யயார்த²த்வே ஹேத்வந்தரமாஹ —
அந்யதே²தி ।
‘ஸம்ப⁴வத்யேகவாக்யத்வே வாக்யபே⁴த³ஶ்ச நேஷ்யேதே’ இதி ந்யாயேநோக்தம் ப்ரபஞ்சயதி —
ஸர்வோபநிஷத்ஸ்விதி ।
கிஞ்ச தேஷாம் ஸ்வார்த²நிஷ்ட²த்வே ஶ்ருதப²லாபா⁴வாத்ப²லாந்தரம் கல்பநீயம் । ந சைகத்வப்ரத்யயவிஷயதயா தத்ப²லே நிராகாங்க்ஷேஷு தேஷு தத்கல்பநா யுக்தா ।
த்³ருஷ்டே ஸத்யத்³ருஷ்டகல்பநாநவகாஶாதி³த்யாஹ —
ப²லாந்தரஞ்சேதி ।
உத்பத்த்யாதி³ஶ்ருதீநாம் ஸ்வார்த²நிஷ்ட²த்வாஸம்ப⁴வே ப²லிதமுபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ।