న్యాయాగమాభ్యాం జీవేశ్వరయోరంశాంశిత్వాదికల్పనాం నిరాకృత్య వేదాన్తానామైక్యపరత్వే స్థితే సతి ద్వైతాసిద్ధిః ఫలతీత్యాహ —

సర్వోపనిషదామితి ।

ఎకత్వజ్ఞానస్య సనిదానద్వైతధ్వంసిత్వమథశబ్దార్థః । ప్రకృతం జ్ఞానం తత్పదేన పరామృశ్యతే । ఇత్యద్వైతమేవ తత్త్వమితి శేషః ।

కిమర్థమితి ప్రశ్నం మన్వానో ద్వైతినాం మతముత్థాపయతి —

కర్మకాణ్డేతి ।

వేదాన్తానామైక్యపరత్వేఽపి కథం తత్ప్రామాణ్యవిరోధప్రసంగస్తత్రాఽఽహ —

కర్మేతి ।

తథాఽపి కథం విరోధావకాశః స్యాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

విజ్ఞానాత్మేతి ।

కేవలాద్వైతపక్షే కర్మకాణ్డవిరోధముక్త్వా తత్రైవ జ్ఞానకాణ్డవిరోధమాహ —

కస్య వేతి ।

పరస్య నిత్యముక్తత్వాదన్యస్య స్వతః పరతో వా బద్ధస్యాభావాచ్ఛిష్యాభావస్తథా చాధికార్యభావాదుపనిషదారమ్భాసిద్ధిరిత్యర్థః ।

కర్మకాణ్డాస్య కాణ్డాన్తరస్య చ ప్రామాణ్యానుపపత్తిర్విజ్ఞానాత్మాభేదం కల్పయతీత్యర్థాపత్తిద్వయముక్తం తత్ర ద్వితీయామర్థాపత్తిం ప్రపఞ్చయతి —

అపి చేతి ।

కా పునరుపదేశస్యానుపపత్తిస్తత్రాఽఽహ —

బద్ధస్యేతి ।

తదభావ ఇత్యత్ర తచ్ఛబ్దో బద్ధమధికరోతి । నిర్విషయం నిరధికారమ్ । కిఞ్చ యద్యర్థాపత్తిద్వయముక్త్వా విధయోత్తిష్ఠతి తర్హి భేదస్య దుర్నిరూపత్వాత్కథం కర్మకాణ్డం ప్రమాణమితి యద్బ్రహ్మవాదినా కర్మవాదీ చోద్యతే తద్బ్రహ్మవాదస్య కర్మవాదేన తుల్యమ్ । బ్రహ్మవాదేఽపి శిష్యశాసిత్రాదిభేదాభావే కథముపనిషత్ప్రామాణ్యమిత్యాక్షేప్తుం సుకరత్వాద్యశ్చోపనిషదాం ప్రతీయమానం శిష్యశాసిత్రాదిభేదమాశ్రిత్య ప్రామాణ్యమితి పరిహారః స కర్మకాణ్డస్యాపి సమానః ।

తత్రాపి ప్రాతీతికభేదమాదాయ ప్రామాణ్యస్య సుప్రతిపన్నత్వాత్ న చ భేదప్రతీతిర్భ్రాన్తిర్బాధాభావాదిత్యభిప్రేత్యాఽఽహ —

ఎవం తర్హీతి ।

చోద్యసామ్యం వివృణోతి —

యేనేతి ।

ఇతి చోద్యసామ్యాత్పరిహారస్యాపి సామ్యమితి శేషః ।

నను కర్మకాణ్డం భేదపరం బ్రహ్మకాణ్డమభేదపరం ప్రతిభాతి న చ వస్తుని వికల్పః సంభవత్యతోఽన్యతరస్యాఽప్రామాణ్యమత ఆహ —

ఎవం తర్హీతి ।

తుల్యముపనిషదామపి స్వార్థావిఘాతకత్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

ఉపనిషదామితి ।

స్వార్థః శబ్దశక్తివశాత్ప్రతీయమానః సృష్ట్యాదిభేదః ।

యత్తూచ్యతే కర్మకాణ్డస్య వ్యావహారికం ప్రామాణ్యం న తాత్త్వికమ్ , తాత్త్వికం తు కాణ్డాన్తరస్యేతి తత్రాఽఽహ —

న హీతి ।

యద్ధి ప్రామాణ్యస్య వ్యావహారికత్వం తదేవ తస్య తాత్త్వికత్వం న హి ప్రమాణం తత్త్వం చ నాఽఽవేదయతి వ్యాఘాతాదిత్యభిప్రేత్య దృష్టాన్తమాహ —

న హీతి ।

స్వార్థవిఘాతాత్కర్మకాణ్డవిరోధాచ్చోపనిషదామప్రామాణ్యమిత్యుక్తముపసంహర్తుమితిశబ్దః ।

ఉపనిషదప్రామాణ్యే హేత్వన్తరమాహ —

ప్రత్యక్షాదీతి ।

ప్రత్యక్షాదీని నిశ్చితాని భేదప్రతిపత్త్యర్థాని ప్రమాణాని తైరితి విగ్రహః ।

అధ్యయనవిధ్యుపాదాపితానాం కుతస్తాసామప్రామాణ్యమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

అన్యార్థతా వేతి ।