ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய:ப்ரத²மம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸ யதோ²ர்ணநாபி⁴ஸ்தந்துநோச்சரேத்³யதா²க்³நே: க்ஷுத்³ரா விஸ்பு²லிங்கா³ வ்யுச்சரந்த்யேவமேவாஸ்மாதா³த்மந: ஸர்வே ப்ராணா: ஸர்வே லோகா: ஸர்வே தே³வா: ஸர்வாணி பூ⁴தாநி வ்யுச்சரந்தி தஸ்யோபநிஷத்ஸத்யஸ்ய ஸத்யமிதி ப்ராணா வை ஸத்யம் தேஷாமேஷ ஸத்யம் ॥ 20 ॥
யச்சோக்தம் ஸ்வார்த²விகா⁴தகரத்வாத³ப்ராமாண்யமிதி, தத³பி ந, தத³ர்த²ப்ரதிபத்தேர்பா³த⁴காபா⁴வாத் । ந ஹி உபநிஷத்³ப்⁴ய: — ப்³ரஹ்மைகமேவாத்³விதீயம் , நைவ ச — இதி ப்ரதிபத்திரஸ்தி — யதா² அக்³நிருஷ்ண: ஶீதஶ்சேத்யஸ்மாத்³வாக்யாத் விருத்³தா⁴ர்த²த்³வயப்ரதிபத்தி: । அப்⁴யுபக³ம்ய சைதத³வோசாம ; ந து வாக்யப்ராமாண்யஸமயே ஏஷ ந்யாய: — யது³த ஏகஸ்ய வாக்யஸ்ய அநேகார்த²த்வம் ; ஸதி ச அநேகார்த²த்வே, ஸ்வார்த²ஶ்ச ஸ்யாத் , தத்³விகா⁴தக்ருச்ச விருத்³த⁴: அந்யோ(அ)ர்த²: । ந த்வேதத் — வாக்யப்ரமாணகாநாம் விருத்³த⁴மவிருத்³த⁴ம் ச, ஏகம் வாக்யம் , அநேகமர்த²ம் ப்ரதிபாத³யதீத்யேஷ ஸமய: ; அர்தை²கத்வாத்³தி⁴ ஏகவாக்யதா । ந ச காநிசிது³பநிஷத்³வாக்யாநி ப்³ரஹ்மைகத்வப்ரதிஷேத⁴ம் குர்வந்தி । யத்து லௌகிகம் வாக்யம் — அக்³நிருஷ்ண: ஶீதஶ்சேதி, ந தத்ர ஏகவாக்யதா, ததே³கதே³ஶஸ்ய ப்ரமாணாந்தரவிஷயாநுவாதி³த்வாத் ; அக்³நி: ஶீத இத்யேதத் ஏகம் வாக்யம் ; அக்³நிருஷ்ண இதி து ப்ரமாணாந்தராநுப⁴வஸ்மாரகம் , ந து ஸ்வயமர்தா²வபோ³த⁴கம் ; அதோ ந அக்³நி: ஶீத இத்யநேந ஏகவாக்யதா, ப்ரமாணாந்தராநுப⁴வஸ்மாரணேநைவோபக்ஷீணத்வாத் । யத்து விருத்³தா⁴ர்த²ப்ரதிபாத³கமித³ம் வாக்யமிதி மந்யதே, தத் ஶீதோஷ்ணபதா³ப்⁴யாம் அக்³நிபத³ஸாமாநாதி⁴கரண்யப்ரயோக³நிமித்தா ப்⁴ராந்தி: ; ந த்வேவ ஏகஸ்ய வாக்யஸ்ய அநேகார்த²த்வம் லௌகிகஸ்ய வைதி³கஸ்ய வா ॥

ப்ராமாண்யஹேதுஸத்³பா⁴வாது³பநிஷதா³ம் ப்ராமாண்யம் ப்ரதிபாத்³ய தத³ப்ராமாண்யம் பரோக்தமநுவத³தி —

யச்சோக்தமிதி ।

கத²ம் ஹி தாஸாம் ஸ்வார்த²விகா⁴தகத்வம் கிம் தாப்⁴யோ ப்³ரஹ்மைகமேவாத்³விதீயம் நைவ சேதி ப்ரதிபத்திருத்பத்³யதே கிம் வா காஶ்சித்³ப்³ரஹ்மைகத்வப்ரதிபத்திமந்யாஶ்சோபநிஷத³ஸ்தத்ப்ரதிஷேத⁴ம் குர்வந்தீதி விகல்ப்யா(அ)(அ)த்³யம் தூ³ஷயதி —

தத³பி நேதி ।

ததே³வ ப்ரபஞ்சயதி —

ந ஹீதி ।

ஏகஸ்ய வாக்யஸ்யாநேகார்த²த்வமங்கீ³க்ருத்ய வைத⁴ர்ம்யோதா³ஹரணமுக்தமாஹ —

அப்⁴யுபக³ம்யேதி ।

தஸ்யாங்கீ³காரவாத³த்வே ஹேதுமாஹ —

ந த்விதி ।

உக்தமர்த²ம் வ்யதிரேகத்³வாரா விவ்ருணோதி —

ஸதி சேதி ।

ப⁴வத்வேகஸ்ய வாக்யஸ்யாநேகார்த²த்வம் நேத்யாஹ —

ந த்வதி ।

கஸ்தர்ஹி தேஷாம் ஸமயஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அர்தை²கத்வாதி³தி ।

தது³க்தம் ப்ரத²மே தந்த்ரே – அர்தை²கத்வாதே³கம் வாக்யம் ஸாகாங்க்ஷம் சேத்³விவிபா⁴கே³ ஸ்யாதி³தி ।

த்³விதீயம் தூ³ஷயதி —

ந சேதி ।

ஏகஸ்ய வாக்யஸ்யாநேகார்த²த்வம் லோகே த்³ருஷ்டமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யத்த்விதி ।

ததே³கதே³ஶஸ்யேத்யாதி³வாக்யம் விவ்ருணோதி —

அக்³நிரிதி ।

அநுவாத³கபோ³த⁴கபா⁴க³யோரேகவாக்யத்வாபா⁴வம் ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।

ஹேத்வர்த²முக்தமேவ ஸ்பு²டயதி —

ப்ரமாணாந்தரேதி ।

ஶீத: ஶைஶிரோ(அ)க்³நிரித்யேத்³போ³த⁴கமேவ சேத்³வாக்யம் கத²ம் தர்ஹி தத்ர போ³த⁴கஸ்ய விருத்³தா⁴ர்த²தீ⁴ரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யத்த்விதி ।