బ్రాహ్మణతాత్పర్యముక్త్వా తదక్షరాణి యోజయతి —
యో హేత్యాదినా ।
విశేషణస్యార్థవత్త్వార్థం భ్రాతృవ్యాన్భినత్తి —
భ్రాతృవ్యా హీతి ।
కే పునరత్ర భ్రాతృవ్యా వివక్ష్యన్తే తత్రాఽఽహ —
సప్తేతి ।
కథం శ్రోత్రాదీనాం సప్తత్వం ద్వారభేదాదిత్యాహ —
విషయేతి ।
కథం తేషాం భ్రాతృవ్యత్వమిత్యాశ్ఙ్క్య విషయాభిలాషద్వారేణేత్యాహ —
తత్ప్రభావా ఇతి ।
తథాఽపి కథం తేషాం ద్వేష్టృత్వమత ఆహ —
తే హీతి ।
అథేన్ద్రియాణి విషయవిషయాం దృష్టిం కుర్వన్త్యేవాఽఽత్మవిషయామపి తాం కరిష్యన్తి తన్న యథోక్తభ్రాతృవ్యత్వం తేషామితి తత్రాఽఽహ —
ప్రత్యగితి ।
ఇన్ద్రియాణి విషయప్రవణాని తత్రైవ దృష్టిహేతవో న ప్రత్యగాత్మనీత్యత్ర ప్రమాణమాహ —
కాఠకే చేతి ।
ఫలోక్తిముపసంహరతి —
తత్రేతి ।
ఉక్తవిశేషణేషు భ్రాతృవ్యేషు సిద్ధేష్వితి యావత్ ।
ప్రాణే వాగాదీనాం విషక్తత్వే హేతుమాహ —
పడ్వీశేతి ।
యథా జాత్యో హయశ్చతురోఽపి పాదబన్ధనకీలాన్పర్యాయేణోత్పాట్యోత్క్రామతి తథా ప్రాణో వాగాదీనీతి నిదర్శనవశాత్ప్రాణే విషక్తాని వాగాదీని సిద్ధానీత్యర్థః శరీరస్య ప్రాణం ప్రత్యాధానత్వం సాధయతి —
తస్య హీతి ।
శరీరస్యాధిష్ఠానత్వం స్ఫుటయతి —
అస్మిన్హీతి ।
ప్రాణమాత్రే విషక్తాని కరణాని నోపలబ్ధిద్వారాణీత్యత్ర ప్రమాణమాహ —
తథా హీతి ।
దేహాధిష్ఠానే ప్రాణే విషక్తాని తాన్యుపలబ్ధిద్వారాణీత్యత్రానుభవమనుకూలయతి —
శరీరేతి ।
తత్రైవాజాతశత్రుబ్రాహ్మణసంవాదం దర్శయతి —
తచ్చేతి ।
శరీరాశ్రితే ప్రాణే వాగాదిషు విషక్తేషూపలబ్ధిరుపలభ్యమానత్వమితి యావత్ ।
ప్రత్యాధానత్వం శిరసో వ్యుత్పాదయతి —
ప్రదేశేతి ।
బలపర్యాయస్య ప్రాణస్య స్థూణాత్వం సమర్థయతే —
బలేతి ।
అయం ముమూర్షురాత్మా యస్మిన్కాలే దేహమబలభావం నీత్వా సమ్మోహమివ ప్రతిపద్యతే తదోత్క్రామతీతి షష్ఠే దర్శనాదితి యావత్ ।
బలావష్టమ్భోఽస్మిన్దేహే ప్రాణ ఇత్యత్ర దృష్టాన్తమాహ —
యథేతి ।
భర్తృప్రపఞ్చపక్షం దర్శయతి —
శరీరేతి ।
ఉక్తం హి ప్రాణ ఇత్యుచ్ఛ్వాసనిఃశ్వాసకర్మా వాయుః శారీరః శరీరపక్షపాతీ గృహ్యతే । ఎతస్యాం స్థూణాయాం శిశుః ప్రాణః కరణదేవతా లిఙ్గపక్షపాతీ గృహ్యతే । స దేవః ప్రాణ ఎతస్మిన్బాహ్యే ప్రాణే బద్ధ ఇతి ।
తద్వ్యాఖ్యాతుం భూమికాం కరోతి —
అన్నం హీతి ।
త్వగసృఙ్మాంసమేదోమజ్జాస్థిశుక్రేభ్యః సప్తభ్యో ధాతుభ్యో జాతం సాప్తధాతుకమ్ ।
తథాఽపి కథమన్నస్య దామత్వం తదాహ —
తేనేతి ॥౧॥