తత్రేతి నిర్ధారణార్థా సప్తమీ । తత్ర ప్రత్యేకం మూర్తామూర్తచతుష్టయవిశేషణత్వే సతీతి యావత్ । కథం స్థితత్వే మర్త్యత్వం తత్రాఽఽహ —
పరిచ్ఛిన్నం హీతి ।
తదేవ దృష్టాన్తేన స్పష్టయతి —
యథేత్యాదినా ।
అతో మర్త్యత్వాన్మూర్తత్వమితి శేషః । మూర్తత్వమర్త్యత్వయోరన్యోన్యహేతుహేతుమద్భావం ద్యోతయితుం వాశబ్దః ।
కథం పునశ్చతుర్షు ధర్మేషు విశేషణవిశేష్యభావో హేతుహేతుమద్భావశ్చ నిశ్చేతవ్యస్తత్రాఽఽహ —
అన్యోన్యేతి ।
రూపరూపిభావస్యాపి వ్యవస్థాభావమాశఙ్క్యాఽఽహ —
సర్వథాఽపీతి ।
తస్యైతస్యైష రస ఇత్యేవ వక్తవ్యే కిమితి మూర్తస్యేత్యాదినా విశేషణచతుష్టయమనూద్యతే తత్రాఽఽహ —
తత్రేతి ।
సారత్వం సాధయతి —
త్రయాణాం హీతి ।
తత్ర ప్రతిజ్ఞామనూద్య హేతుమాహ —
ఎతదితి ।
ఎతేన సవితృమణ్డలేన కృతాని విభజ్యమానాన్యసంకీర్ణాని శుక్లం కృష్ణం లోహితమిత్యేతాని రూపాణి విశేషణాని యేషాం పృథివ్యప్తేజసాం తాని తథా తతో భూతత్రయకార్యమధ్యే సవితృమణ్డలస్య ప్రాధాన్యమిత్యర్థః ।
య ఎష తపతీత్యస్యార్థమాహ —
ఆధిదైవికస్యేతి ।
హేతువాక్యమాదాయ తస్య తాత్పర్యమాహ —
సత ఇతి ।
మణ్డలమేవైతచ్ఛబ్దార్థః ।
మణ్డలపరిగ్రహే హేతుమాహ —
మూర్తో హీతి ।
మూర్తగ్రహణస్యోపలక్షణత్వాచ్చతుర్ణామన్వయో హేత్వర్థః ।
అతశ్చ మణ్డలాత్మా సవితా భూతత్రయకార్యమధ్యే భవతి ప్రధానం కార్యకారణయోరైకరూప్యస్యౌత్సర్గికత్వాదిత్యాహ —
సారిష్ఠశ్చేతి ।
మణ్డలం చేదాధిదైవికం కార్యం కిం పునస్తథావిధం కరణమితి తదాహ —
యత్త్వితి ॥౨॥