తస్య హేత్యాదేర్వృత్తానువాదపూర్వకం సంబన్ధమాహ —

బ్రహ్మణ ఇతి ।

విభాగో విశేషః । తస్యాధిదైవం ప్రకృతస్యైతస్యాధ్యాత్మం సన్నిహితస్యామూర్తరసభూతాన్తఃకరణస్యైవ రాగాదివాసనేతి వక్తుం తస్యేత్యాది వాక్యమిత్యర్థః ।

కథమిదం రూపం లిఙ్గస్య ప్రాప్తమితి తదాహ —

మూర్తేతి ।

మూర్తామూర్తవాసనాభిర్విజ్ఞానమయసంయోగేన చ జనితం బుద్ధే రూపమితి యావత్ ।

నేదమాత్మనో రూపం తస్యైకరసస్యానేకరూపత్వానుపపత్తేరితి విశినష్టి —

విచిత్రమితి ।

వాస్తవత్వశఙ్కాం వారయతి —

మాయేతి ।

వైచిత్ర్యమనుసృత్యానేకోదాహరణమ్ ।

అన్తఃకరణస్యైవ రాగాదివాసనాశ్చేత్కథం పురుషస్తన్మయో దృశ్యతే తత్రాఽఽహ —

సర్వేతి ।

తదేవ వ్యాకుర్వన్విజ్ఞానవాదినాం భ్రాన్తిమాహ —

ఎతావన్మాత్రమితి ।

బుద్ధిమాత్రమేవాహంవృత్తివిశిష్టం స్వరసభఙ్గురం రాగాదికలుషితమాత్మా న్యాయః స్థాయీ క్షణికో వేతి యత్ర తే భ్రాన్తాస్తస్య రూపం వక్ష్యామ ఇతి సంబన్ధః ।

తార్కికాణామపి బౌద్ధవద్భ్రాన్తిముద్భావయతి —

ఎతదేవేతి ।

అన్తఃకరణమేవాహన్ధీగ్రాహ్యం రాగాదిధర్మకమాత్మా తస్య వాసనామయం రూపం పటస్య శౌక్ల్యవద్గుణః స చ సంసార ఇతి యత్ర తార్కికా భ్రాన్తాస్తస్య రూపం వక్ష్యామ ఇతి పూర్వవత్ ।

సాఙ్ఖ్యానాం భ్రాన్తిమాహ —

ఇదమతి ।

కథమస్య త్రిగుణత్వాదికం సిధ్యతి తత్రాఽఽహ —

ప్రధానాశ్రయమితి ।

కేన ప్రకారేణాన్తఃకరణమాత్మార్థమిష్యతే తత్రాఽఽహ —

పురుషార్థేనేతి ।

నాన్తఃకరణమేవాఽఽత్మా కిన్త్వన్యః సర్వగతః సర్వవిక్రియాశూన్యః స్వప్రకాశస్తస్య భోగాపవర్గానుగుణ్యేన ప్రధానాత్మకమన్తఃకరణం తత్సధర్మకం ప్రవర్తత ఇతి యత్ర కాపిలా భ్రామ్యన్తి తస్య రూపం వక్ష్యామ ఇతి సంబన్ధః ।