ஏதஸ்ய புருஷஸ்ய ப்ரக்ருதஸ்ய லிங்கா³த்மந ஏதாநி ரூபாணி ; காநி தாநீத்யுச்யந்தே — யதா² லோகே, மஹாரஜநம் ஹரித்³ரா தயா ரக்தம் மாஹாரஜநம் யதா² வாஸோ லோகே, ஏவம் ஸ்த்ர்யாதி³விஷயஸம்யோகே³ தாத்³ருஶம் வாஸநாரூபம் ரஞ்ஜநாகாரமுத்பத்³யதே சித்தஸ்ய, யேநாஸௌ புருஷோ ரக்த இத்யுச்யதே வஸ்த்ராதி³வத் — யதா² ச லோகே பாண்ட்³வாவிகம் , அவேரித³ம் ஆவிகம் ஊர்ணாதி³, யதா² ச தத் பாண்டு³ரம் ப⁴வதி, ததா² அந்யத்³வாஸநாரூபம் — யதா² ச லோகே இந்த்³ரகோ³ப அத்யந்தரக்தோ ப⁴வதி, ஏவமஸ்ய வாஸநாரூபம் — க்வசித்³விஷயவிஶேஷாபேக்ஷயா ராக³ஸ்ய தாரதம்யம் , க்வசித்புருஷசித்தவ்ருத்த்யபேக்ஷயா — யதா² ச லோகே அக்³ந்யர்சி: பா⁴ஸ்வரம் ப⁴வதி, ததா² க்வசித் கஸ்யசித் வாஸநாரூபம் ப⁴வதி — யதா² புண்ட³ரீகம் ஶுக்லம் , தத்³வத³பி ச வாஸநாரூபம் கஸ்யசித்³ப⁴வதி — யதா² ஸக்ருத்³வித்³யுத்தம் , யதா² லோகே ஸக்ருத்³வித்³யோதநம் ஸர்வத: ப்ரகாஶகம் ப⁴வதி, ததா² ஜ்ஞாநப்ரகாஶவிவ்ருத்³த்⁴யபேக்ஷயா கஸ்யசித் வாஸநாரூபம் — உபஜாயதே । ந ஏஷாம் வாஸநாரூபாணாம் ஆதி³: அந்த: மத்⁴யம் ஸங்க்²யா வா, தே³ஶ: காலோ நிமித்தம் வா அவதா⁴ர்யதே — அஸங்க்²யேயத்வாத்³வாஸநாயா:, வாஸநாஹேதூநாம் ச ஆநந்த்யாத் । ததா² ச வக்ஷ்யதி ஷஷ்டே² ‘இத³ம்மயோ(அ)தோ³மய:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 5) இத்யாதி³ । தஸ்மாத் ந ஸ்வரூபஸங்க்²யாவதா⁴ரணார்தா² த்³ருஷ்டாந்தா: — ‘யதா² மாஹாரஜநம் வாஸ:’ இத்யாத³ய: ; கிம் தர்ஹி ப்ரகாரப்ரத³ர்ஶநார்தா²: — ஏவம்ப்ரகாராணி ஹி வாஸநாரூபாணீதி । யத்து வாஸநாரூபமபி⁴ஹிதமந்தே — ஸக்ருத்³வித்³யோதநமிவேதி, தத்கில ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய அவ்யாக்ருதாத்ப்ராது³ர்ப⁴வத: தடி³த்³வத் ஸக்ருதே³வ வ்யக்திர்ப⁴வதீதி ; தத் ததீ³யம் வாஸநாரூபம் ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய யோ வேத³ தஸ்ய ஸக்ருத்³வித்³யுத்தேவ, ஹ வை இத்யவதா⁴ரணார்தௌ², ஏவமேவ அஸ்ய ஶ்ரீ: க்²யாதி: ப⁴வதீத்யர்த²:, யதா² ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய — ஏவம் ஏதத் யதோ²க்தம் வாஸநாரூபமந்த்யம் யோ வேத³ ॥