ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
தஸ்ய ஹைதஸ்ய புருஷஸ்ய ரூபம் । யதா² மாஹாரஜநம் வாஸோ யதா² பாண்ட்³வாவிகம் யதே²ந்த்³ரகோ³போ யதா²க்³ந்யர்சிர்யதா² புண்ட³ரீகம் யதா² ஸக்ருத்³வித்³யுத்தம் ஸக்ருத்³வித்³யுத்தேவ ஹ வா அஸ்ய ஶ்ரீர்ப⁴வதி ய ஏவம் வேதா³தா²த ஆதே³ஶோ நேதி நேதி ந ஹ்யேதஸ்மாதி³தி நேத்யந்யத்பரமஸ்த்யத² நாமதே⁴யம் ஸத்யஸ்ய ஸத்யமிதி ப்ராணா வை ஸத்யம் தேஷாமேஷ ஸத்யம் ॥ 6 ॥
நநு கத²ம் ஆப்⁴யாம் ‘நேதி நேதி’ (ப்³ரு. உ. 2 । 3 । 6) இதி ஶப்³தா³ப்⁴யாம் ஸத்யஸ்ய ஸத்யம் நிர்தி³தி³க்ஷிதமிதி, உச்யதே — ஸர்வோபாதி⁴விஶேஷாபோஹேந । யஸ்மிந்ந கஶ்சித்³விஶேஷோ(அ)ஸ்தி — நாம வா ரூபம் வா கர்ம வா பே⁴தோ³ வா ஜாதிர்வா கு³ணோ வா ; தத்³த்³வாரேண ஹி ஶப்³த³ப்ரவ்ருத்திர்ப⁴வதி ; ந சைஷாம் கஶ்சித்³விஶேஷோ ப்³ரஹ்மண்யஸ்தி ; அதோ ந நிர்தே³ஷ்டும் ஶக்யதே — இத³ம் ததி³தி — கௌ³ரஸௌ ஸ்பந்த³தே ஶுக்லோ விஷாணீதி யதா² லோகே நிர்தி³ஶ்யதே, ததா² ; அத்⁴யாரோபிதநாமரூபகர்மத்³வாரேண ப்³ரஹ்ம நிர்தி³ஶ்யதே ‘விஜ்ஞாநமாநந்த³ம் ப்³ரஹ்ம’ (ப்³ரு. உ. 3 । 9 । 28) ‘விஜ்ஞாநக⁴ந ஏவ ப்³ரஹ்மாத்மா’ (ப்³ரு. உ. 2 । 4 । 12) இத்யேவமாதி³ஶப்³தை³: । யதா³ புந: ஸ்வரூபமேவ நிர்தி³தி³க்ஷிதம் ப⁴வதி நிரஸ்தஸர்வோபாதி⁴விஶேஷம் , ததா³ ந ஶக்யதே கேநசித³பி ப்ரகாரேண நிர்தே³ஷ்டும் ; ததா³ அயமேவாப்⁴யுபாய: — யது³த ப்ராப்தநிர்தே³ஶப்ரதிஷேத⁴த்³வாரேண ‘நேதி நேதி’ (ப்³ரு. உ. 2 । 3 । 6) இதி நிர்தே³ஶ: ॥

யதோ²க்தாதே³ஶஸ்யாபா⁴வபர்யவஸாயித்வம் மந்வாந: ஶங்கதே —

நந்விதி ।

நிரவதி⁴கநிஷேதா⁴ஸித்³தே⁴ஸ்தத³வதி⁴த்வேந ஸத்யஸ்ய ஸத்யம் ப்³ரஹ்ம நிர்தே³ஷ்டுமிஷ்டமிதி பரிஹரதி —

உச்யத இதி ।

ப்³ரஹ்மணோ விதி⁴முகே²ந நிர்தே³ஶே ஸம்பா⁴வ்யமாநே கிமிதி நிஷேத⁴முகே²ந தந்நிர்தி³ஶ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

யஸ்மிந்நிதி ।

தத்³விதி⁴முகே²ந நிர்தே³ஷ்டுமஶக்யமிதி ஶேஷ: ।

நாமரூபாத்³யபா⁴வே(அ)பி ப்³ரஹ்மணி ஶப்³த³ப்ரவ்ருத்திமாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தத்³த்³வாரேணேதி ।

ஜாத்யாதீ³நாந்யதமஸ்ய ப்³ரஹ்மண்யபி ஸம்ப⁴வத்தத்³த்³வாரா தத்ர ஶப்³த³ப்ரவ்ருத்தி: ஸ்யாதி³தி சேந்நேத்யாஹ —

ந சேதி ।

உக்தமர்த²ம் வைத⁴ர்ம்யத்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி —

கௌ³ரிதி ।

ததா² ஜாத்யாத்³யபா⁴வாந்ந ப்³ரஹ்மணி ஶப்³த³ப்ரவ்ருத்திரிதி ஶேஷ: ।

கத²ம் தர்ஹி க்வசித்³விதி⁴முகே²ந ப்³ரஹ்மோபதி³ஶ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அத்⁴யாரோபிதேதி ।

விஜ்ஞாநாநந்தா³தி³வாக்யேஷு ஶப³லே க்³ருஹீதஶக்திபி⁴: ஶப்³தை³ர்லக்ஷ்யதே ப்³ரஹ்மேத்யர்த²: ।

நநு லக்ஷணாமுபேக்ஷ்ய ஸாக்ஷாதே³வ ப்³ரஹ்ம கிமிதி ந விவக்ஷ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

யதா³ புநரிதி ।

நிர்தே³ஷ்டும் லக்ஷணாமுபேக்ஷ்ய ஸாக்ஷாதே³வ வக்துமிதி யாவத் । தத்ர ஶப்³த³ப்ரவ்ருத்திநிமித்தாநாம் ஜாத்யாதீ³நாமபா⁴வஸ்யோக்தத்வாதி³த்யர்த²: ।

விதி⁴முகே²ந நிர்தே³ஶாஸம்ப⁴வே ப²லிதமாஹ —

ததே³தி ।

ப்ராப்தோ நிர்தே³ஶோ யஸ்ய விஶேஷஸ்ய தத்ப்ரதிஷேத⁴முகே²நேதி யாவத் ।