బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
ద్వితీయోఽధ్యాయఃపఞ్చమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
ఇదం సత్యం సర్వేషాం భూతానాం మధ్వస్య సత్యస్య సర్వాణి భూతాని మధు యశ్చాయమస్మిన్సత్యే తేజోమయోఽమృతమయః పురుషో యశ్చాయమధ్యాత్మం సాత్యస్తేజోమయోఽమృతమయః పురుషోఽయమేవ స యోఽయమాత్మేదమమృతమిదం బ్రహ్మేదం సర్వమ్ ॥ ౧౨ ॥
తథా దృష్టేనానుష్ఠీయమానేన ఆచారరూపేణ సత్యాఖ్యో భవతి, స ఎవ ధర్మః ; సోఽపి ద్విప్రకార ఎవ సామాన్యవిశేషాత్మరూపేణ — సామాన్యరూపః పృథివ్యాదిసమవేతః, విశేషరూపః కార్యకరణసఙ్ఘాతసమవేతః ; తత్ర పృథివ్యాదిసమవేతే వర్తమానక్రియారూపే సత్యే, తథా అధ్యాత్మం కార్యకరణసఙ్ఘాతసమవేతే సత్యే, భవః సాత్యః — ‘సత్యేన వాయురావాతి’ (తై. నా. ౨ । ౧) ఇతి శ్రుత్యన్తరాత్ ॥

ఇదం సత్యమిత్యస్మిన్పర్యాయే సత్యశబ్దార్థమాహ —

తథా దృష్టేనేతి ।

సోఽపీత్యపిశబ్దో ధర్మోదాహరణార్థః ।

ద్వయోరపి ప్రకారయోర్వినియోగం విభజతే —

సామాన్యరూప ఇతి ।

ఉభయత్ర సమవేతశబ్దస్తత్ర తత్ర కారణత్వేనానుగత్యర్థః ।

యశ్చాయమస్మిన్నిత్యాదివాక్యస్య విషయమాహ —

తత్రేతి ।

సత్యే యశ్చేత్యాది వాక్యమితి శేషః ।

యశ్చాయమధ్యాత్మమిత్యాదివాక్యస్య విషయమాహ —

తథాఽధ్యాత్మమితి ।

సత్యస్య పృథివ్యాదౌ కార్యకారణసంఘాతే చ కారణత్వే ప్రమాణమాహ —

సత్యేనేతి ॥౧౨॥