ಕಂಡಿಕಾಂತರಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಇದಾನೀಮಿತಿ ।
ನನ್ವಹೋರಾತ್ರಾದಿಲಕ್ಷಣೇ ಕಾಲೇ ತಿಥ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಕಾಲಸ್ಯಾಂತರ್ಭಾವಾತ್ತತೋಽತಿಮುಕ್ತಾವುಕ್ತಾಯಾಂ ತಿಥ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಾದಪಿ ಕಾಲಾದಸಾವುಕ್ತೈವೇತಿ ಕೃತಂ ಪೃಥಗಾರಂಭೇಣೇತಿ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಅಹೋರಾತ್ರಯೋರಿತಿ ।
ಅವಿಶಿಷ್ಟಯೋರ್ವೃದ್ಧಿಕ್ಷಯಶೂನ್ಯಯೋರಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ತಿಥ್ಯಾದಿಕ್ಷಣಾತ್ಕಾಲಾದತಿಮುಕ್ತಿರತ ಆಹ —
ಅತಸ್ತದಾಪತ್ತ್ಯೇತಿ ।
ಚಂದ್ರಾಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಾ ತಿಥ್ಯಾದ್ಯತ್ಯಯೋ ಮಾಧ್ಯಂದಿನಶ್ರುತ್ಯೋಚ್ಯತೇ ಕಾಣ್ವಶ್ರುತ್ಯಾ ತು ವಾಯುಭಾವಾಪತ್ತ್ಯಾ ತದತ್ಯಯ ಉಕ್ತಃ ।
ತಥಾ ಚ ಶ್ರುತ್ಯೇರ್ವಿರೋಧೇ ಕಃ ಸಮಾಧಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ಕಾಣ್ವಶ್ರುತಾವಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಉದ್ಗಾತುರಪಿ ಪ್ರಾಣಾತ್ಮಕವಾಯುರೂಪತ್ವಂ ಶ್ರುತಿದ್ವಯಾನುಸಾರೇಣ ದರ್ಶಯತಿ —
ಸ ಏವೇತಿ ।
ನ ಕೇವಲಮುದ್ಗಾತುಃ ಪ್ರಾಣತ್ವಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮಾತ್ರೇಣ ಪ್ರತಿಪನ್ನಂ ಕಿಂತು ವಿಚಾರ್ಯ ನಿರ್ಧಾರಿತಂ ಚೇತ್ಯಾಹ —
ವಾಚೇತಿ ।
ಪ್ರಾಣಚಂದ್ರಮಸೋಶ್ಚೈಕತ್ವಂ ಸಪ್ತಾನ್ನಾಧಿಕಾರೇ ನಿರ್ಧಾರಿತಮಿತ್ಯಾಹ —
ಅಥೇತಿ ।
ಉಕ್ತಯಾ ರೀತ್ಯಾ ಪ್ರಾಣಾದೀನಾಮೇಕತ್ವೇ ಶ್ರುತ್ಯೇರವಿರೋಧಂ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಪ್ರಾಣೇತಿ ।
ಮನೋಬ್ರಹ್ಮಣೋಶ್ಚಂದ್ರಮಸಾ ಪ್ರಾಣೋದ್ಗಾತ್ರೋಶ್ಚ ವಾಯುನೋಪಾಸ್ಯತ್ವೇನೋಪಸಂಗ್ರಹೇ ಮೃತ್ಯುತರಣೇ ವಿಶೇಷೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ಶ್ರುತ್ಯೋರ್ವಿಕಲ್ಪೇನೋಪಪತ್ತಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಉಪಸಂಹರತಿ ಪ್ರಾಣಮುದ್ಗಾತಾರಂ ಚ ತದ್ರೂಪೇಣೋಪಾಸ್ಯತಯಾ ಸಂಗೃಹ್ಣಾತಿ ಕಾಣ್ವ ಶ್ರುತಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಇತಶ್ಚ ಕಾಣ್ವಶ್ರುತಿರುಪಪನ್ನೇತ್ಯಾಹ —
ಅಪಿ ಚೇತಿ ।
ವಾಯುಃ ಸೂತ್ರಾತ್ಮಾ ತನ್ನಿಮಿತ್ತೌ ಸ್ವಾವಯವಸ್ಯ ಚಂದ್ರಮಸೋ ವೃದ್ಧಿಹ್ರಾಸೌ । ಸೂತ್ರಾಧೀನಾ ಹಿ ಚಂದ್ರಾದೇರ್ಜಗತಶ್ಚೇಷ್ಟೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವೃದ್ಧ್ಯಾದಿಹೇತುತ್ವೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತೇನೇತಿ ।
ಕರ್ತುಶ್ಚಂದ್ರಸ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಾಯೋಶ್ಚಂದ್ರಮಸಿ ಕಾರಯಿತೃತ್ವೇಽಪಿ ಪ್ರಕೃತೇ ಕಿಮಾಯಾತಂ ತದಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಉದಿತಾನುದಿತಹೋಮವದ್ವಿಕಲ್ಪಮುಪೇತ್ಯಾವಿರೋಧಮುಪಸಂಹರತಿ —
ತೇನೇತಿ ।
ಶ್ರುತ್ಯಂತರಂ ಮಾಧ್ಯಂದಿನಶ್ರುತಿಃ । ಸಾಧನದ್ವಯಸ್ಯೇತ್ಯುಭಯತ್ರ ಸಂಬಧ್ಯತೇ । ತತ್ರಾಽಽದೌ ಮನಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಉತ್ತರತ್ರ ಪ್ರಾಣಸ್ಯೋದ್ಗಾತುಶ್ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ । ತಚ್ಛಬ್ದಶ್ಚಂದ್ರವಿಷಯಃ ॥೫॥