ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃಪ್ರಥಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯೇತಿ ಹೋವಾಚ ಕತ್ಯಯಮದ್ಯಾಧ್ವರ್ಯುರಸ್ಮಿನ್ಯಜ್ಞ ಆಹುತೀರ್ಹೋಷ್ಯತೀತಿ ತಿಸ್ರ ಇತಿ ಕತಮಾಸ್ತಾಸ್ತಿಸ್ರ ಇತಿ ಯಾ ಹುತಾ ಉಜ್ಜ್ವಲಂತಿ ಯಾ ಹುತಾ ಅತಿನೇದಂತೇ ಯಾ ಹುತಾ ಅಧಿಶೇರತೇ ಕಿಂ ತಾಭಿರ್ಜಯತೀತಿ ಯಾ ಹುತಾ ಉಜ್ಜ್ವಲಂತಿ ದೇವಲೋಕಮೇವ ತಾಭಿರ್ಜಯತಿ ದೀಪ್ಯತ ಇವ ಹಿ ದೇವಲೋಕೋ ಯಾ ಹುತಾ ಅತಿನೇದಂತೇ ಪಿತೃಲೋಕಮೇವ ತಾಭಿರ್ಜಯತ್ಯತೀವ ಹಿ ಪಿತೃಲೋಕೋ ಯಾ ಹುತಾ ಅಧಿಶೇರತೇ ಮನುಷ್ಯಲೋಕಮೇವ ತಾಭಿರ್ಜಯತ್ಯಧ ಇವ ಹಿ ಮನುಷ್ಯಲೋಕಃ ॥ ೮ ॥
ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯೇತಿ ಹೋವಾಚೇತಿ ಪೂರ್ವವತ್ । ಕತ್ಯಯಮದ್ಯಾಧ್ವರ್ಯುರಸ್ಮಿನ್ಯಜ್ಞ ಆಹುತೀರ್ಹೋಷ್ಯತೀತಿ — ಕತಿ ಆಹುತಿಪ್ರಕಾರಾಃ ? ತಿಸ್ರ ಇತಿ ; ಕತಮಾಸ್ತಾಸ್ತಿಸ್ರ ಇತಿ ಪೂರ್ವವತ್ । ಇತರ ಆಹ — ಯಾ ಹುತಾ ಉಜ್ಜ್ವಲಂತಿ ಸಮಿದಾಜ್ಯಾಹುತಯಃ, ಯಾ ಹುತಾ ಅತಿನೇದಂತೇ ಅತೀವ ಶಬ್ದಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಮಾಂಸಾದ್ಯಾಹುತಯಃ, ಯಾ ಹುತಾ ಅಧಿಶೇರತೇ ಅಧಿ ಅಧೋ ಗತ್ವಾ ಭೂಮೇಃ ಅಧಿಶೇರತೇ ಪಯಃಸೋಮಾಹುತಯಃ । ಕಿಂ ತಾಭಿರ್ಜಯತೀತಿ ; ತಾಭಿರೇವಂ ನಿರ್ವರ್ತಿತಾಭಿರಾಹುತಿಭಿಃ ಕಿಂ ಜಯತೀತಿ ; ಯಾ ಆಹುತಯೋ ಹುತಾ ಉಜ್ಜ್ವಲಂತಿ ಉಜ್ಜ್ವಲನಯುಕ್ತಾ ಆಹುತಯೋ ನಿರ್ವರ್ತಿತಾಃ — ಫಲಂ ಚ ದೇವಲೋಕಾಖ್ಯಂ ಉಜ್ಜ್ವಲಮೇವ ; ತೇನ ಸಾಮಾನ್ಯೇನ ಯಾ ಮಯೈತಾ ಉಜ್ಜ್ವಲಂತ್ಯ ಆಹುತಯೋ ನಿರ್ವರ್ತ್ಯಮಾನಾಃ, ತಾ ಏತಾಃ — ಸಾಕ್ಷಾದ್ದೇವಲೋಕಸ್ಯ ಕರ್ಮಫಲಸ್ಯ ರೂಪಂ ದೇವಲೋಕಾಖ್ಯಂ ಫಲಮೇವ ಮಯಾ ನಿರ್ವರ್ತ್ಯತೇ — ಇತ್ಯೇವಂ ಸಂಪಾದಯತಿ । ಯಾ ಹುತಾ ಅತಿನೇದಂತೇ ಆಹುತಯಃ, ಪಿತೃಲೋಕಮೇವ ತಾಭಿರ್ಜಯತಿ, ಕುತ್ಸಿತಶಬ್ದಕರ್ತೃತ್ವಸಾಮಾನ್ಯೇನ ; ಪಿತೃಲೋಕಸಂಬದ್ಧಾಯಾಂ ಹಿ ಸಂಯಮಿನ್ಯಾಂ ಪುರ್ಯಾಂ ವೈವಸ್ವತೇನ ಯಾತ್ಯಮಾನಾನಾಂ ‘ಹಾ ಹತಾಃ ಸ್ಮ, ಮುಂಚ ಮುಂಚ’ ಇತಿ ಶಬ್ದೋ ಭವತಿ ; ತಥಾ ಅವದಾನಾಹುತಯಃ ; ತೇನ ಪಿತೃಲೋಕಸಾಮಾನ್ಯಾತ್ , ಪಿತೃಲೋಕ ಏವ ಮಯಾ ನಿರ್ವರ್ತ್ಯತೇ - ಇತಿ ಸಂಪಾದಯತಿ । ಯಾ ಹುತಾ ಅಧಿಶೇರತೇ, ಮನುಷ್ಯಲೋಕಮೇವ ತಾಭಿರ್ಜಯತಿ, ಭೂಮ್ಯುಪರಿಸಂಬಂಧಸಾಮಾನ್ಯಾತ್ ; ಅಧ ಇವ ಹಿ ಅಧ ಏವ ಹಿ ಮನುಷ್ಯಲೋಕ ಉಪರಿತನಾನ್ ಸಾಧ್ಯಾನ್ ಲೋಕಾನಪೇಕ್ಷ್ಯ, ಅಥವಾ ಅಧೋಗಮನಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ; ಅತಃ ಮನುಷ್ಯಲೋಕ ಏವ ಮಯಾ ನಿರ್ವರ್ತ್ಯತೇ — ಇತಿ ಸಂಪಾದಯತಿ ಪಯಃಸೋಮಾಹುತಿನಿರ್ವರ್ತನಕಾಲೇ ॥

ಪ್ರಥಮಃ ಸಂಖ್ಯಾವಿಷಯೋ ದ್ವಿತೀಯಸ್ತು ಸಂಖ್ಯೇಯವಿಷಯಃ ಪ್ರಶ್ನ ಇತಿ ವಿಭಾಗಂ ಲಕ್ಷಯತಿ —

ಪೂರ್ವವದಿತಿ ।

ತೇನ ಸಾಮಾನ್ಯೇನೋಜ್ಜ್ವಲತ್ವೇನೇತಿ ಯಾವತ್ ।

ಉಕ್ತಮರ್ಥಂ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯಾಽಽಹ —

ದೇವಲೋಕಾಖ್ಯಮಿತಿ ।

ಕಥಂ ಮಾಂಸಾದ್ಯಾಹುತೀನಾಂ ಪಿತೃಲೋಕೇನ ಸಹ ಯಥೋಕ್ತಂ ಸಾಮಾನ್ಯಮತ ಆಹ —

ಪಿತೃಲೋಕೇತಿ ।

ಅಧೋಗಮನಮಪೇಕ್ಷ್ಯೇತಿ ।

ಅಸ್ತಿ ಹಿ ಸೋಮಾದ್ಯಾಹುತೀನಾಮಧಸ್ತಾದ್ಗಮನಮಸ್ತಿ ಚ ಮನುಷ್ಯಲೋಕಸ್ಯ ಪಾಪಪ್ರಚುರಸ್ಯ ತಾದೃಗ್ಗಮನಂ ತದಪೇಕ್ಷ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಅತಃ ಸಾಮಾನ್ಯಾದಿತಿ ಯಾವತ್ ॥೮॥