వాచో గ్రహత్వముపపాదయతి —

వాచా హీతి ।

ఆసంగస్య విషయః శబ్దాదిరేవాఽఽస్పదం యస్యా వాచస్తయేతి విగ్రహః । తత్సిద్ధ్యర్థమధ్యాత్మపరిచ్ఛిన్నయేతి విశేషణమ్ । అసత్యం పరపీడాకరం మిథ్యావచనం తదేవ స్వదృష్టమాత్రవిరోధ్యనృతం విపరీతం వా । ఆదిపదేనేష్టానిష్టోక్తిగ్రహః ।

వాచి ప్రకృతాయాం స నామ్నేతి కథముచ్యతే తత్రాఽఽహ —

స వాగాఖ్య ఇతి ।

వక్తవ్యేన వాచో వశీకృతత్వం సాధయతి —

వక్తవ్యార్థేతి ।

తాదర్థ్యేన వచనకరణత్వేనేతి యావత్ ।

వచనార్థే వాచో వక్తవ్యేన వశీకృతత్వే ఫలితమాహ —

తేనేతి ।

తత్కార్యం వచనం మోక్షశ్చాసాధారణే దేవతాత్మని పర్యవాసనమ్ ।

వక్తవ్యార్థోక్తిం వినా వాచోఽపర్యవసానే సిద్ధమర్థమాహ —

అత ఇతి ।

వాచోఽతిగ్రహగృహీతత్వమనుభవేన సాధయతి —

వక్తవ్యేతి ।

వాచా హీత్యాదేరపానేన హీత్యాదినా తుల్యార్థత్వాదవ్యాఖ్యేయత్వమాహ —

సమానమితి ।

ఘ్రాణం వాగ్జిహ్వా చక్షుః శ్రోత్రం మనో హస్తౌ త్వగిత్యుక్తాన్గ్రహాన్నిగమయతి —

ఇత్యేత ఇతి ।

గన్ధో నామ రసో రూపం శబ్దః కామః కర్మ స్పర్శ ఇత్యతిగ్రహానపి నిగమయతి —

స్పర్శపర్యన్తాశ్చేతి ॥ ౩॥ ౪॥ ౫॥ ౬॥ ౭॥ ౮ ॥ ౯ ॥