సమ్యగ్జ్ఞానస్యాప పునర్మృత్యుం జయతీత్యుక్త్యం ఫలం విశదీకర్తుం ప్రశ్నాన్తరముత్థాపయతి —

పరేణేతి ।

పరేణ మృత్యునా పరమాత్మదర్శనేనేతి సంబన్ధః । గ్రహాతిగ్రహలక్షణో బన్ధః సప్తమ్యర్థః । గ్రహశబ్దేన ప్రయోజ్యరాశిర్గృహీతః ।

నామాదీనాం స్థూలానాం బహిష్ఠత్వేన స్వరసతస్త్యక్తత్వాత్కథం తదుత్క్రాన్తిః పృచ్ఛ్యతే తత్రాఽఽహ —

వాసనారూపా ఇతి ।

తేషామనుత్క్రాన్తౌ ముక్త్యసంభవం సూచయతి —

ప్రయోజకా ఇతి ।

ఉత్క్రాన్తిపక్షే ధ్రువం జన్మ మృతస్య చేతి న్యాయాత్పునరుత్పత్తిః స్యాదనుత్క్రాన్తిపక్షే మరణప్రసిద్ధిర్విరుధ్యేతేతి భావః ।

ద్వితీయం పక్షం పరిహరతి —

నేతి హోవాచేత్యాదినా ।

కార్యాణి కరణాని చ సర్వాణి పరేణాఽఽత్మనా సహావిభాగం గచ్ఛన్తి సన్త్యస్మిన్నేవ విదుషి సమవనీయన్త ఇతి సంబన్ధః ।

తేషాం విదుషి విలయే హేతుమాహ —

స్వయోనావితి ।

విద్వానేవ హి పూర్వమవిద్యయా తేషాం యోనిరాసీత్తస్మిన్విద్యాదశాయాం తద్బలాదవిద్యాయామపనీతాయాం పరిపూర్ణే తత్త్వే తేషాం పర్యవసానం సంభవతీత్యర్థః ।

కారణే కార్యాణాం ప్రవిలయే దృష్టాన్తమాహ —

ఊర్మయ ఇతి ।

ప్రాణాదీనాం కారణసంసర్గాఖ్యో లయశ్చేత్పునరుత్పత్తిః స్యాదిత్యాశఙ్క్య జ్ఞానే సత్యజ్ఞానధ్వంసాన్నైవమిత్యభిప్రేత్యాఽఽహ —

తథా చేతి ।

సవిషయాణ్యేకాదశేన్ద్రియాణి వాయవశ్చ పఞ్చేతి షోడశ కలాస్తాసాం స్వాతన్త్ర్యమాశ్రయాన్తరం చ వారయతి —

పురుషాయణా ఇతి ।

తాసాం నివృత్తిశ్చ పురుషవ్యతిరేకేణ నాస్తీతి సూచయతి —

పురుషం ప్రాప్యేతి ।

ప్రాణాశ్చేన్నోత్క్రామన్తి తర్హి మృతో న భవతీతి ప్రతీతివిరోధం శఙ్కిత్వా పరిహరతి —

న తర్హీత్యాదినా ।

దృతిశబ్దో భస్త్రావిషయః ।

ప్రకృతం వాక్యం ప్రత్యక్షసిద్ధదేహమరణానువదకమిత్యభిప్రేత్యాఽఽహ —

బన్ధనేతి ॥౧౧॥