ಕರ್ತವ್ಯೇ ಶ್ರುತಿವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇ ಯತ್ರೇತ್ಯಾದ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಪೂರ್ವಕಮವತಾರಯತಿ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ತತ್ರ ಪುರುಷಶಬ್ದೇನ ವಿದ್ವಾನುಕ್ತೋಽನಂತರವಾಕ್ಯೇ ತತ್ಸಂನಿಧೇರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಕರ್ಮಾಶ್ರಯತ್ವಲಿಂಗೇನ ಬಾಧ್ಯಃ ಸಂನಿಧಿರಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಽಽಹ —
ಅಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶಿನ ಇತಿ ।
ಸಂನಿಧಿಬಾಧೇ ಲಿಂಗಾಂತರಮಾಹ —
ನಿಧೀಯತ ಇತಿ ।
ತಸ್ಯ ಹಿ ಪುನರಾದಾನಯೋಗ್ಯದ್ರವ್ಯನಿಧಾನೇ ಪ್ರಯೋಗದರ್ಶನಾದಿಹಾಪಿ ಪುನರಾದಾನಂ ಲೋಹಿತಾದೇರಾಭಾತ್ಯತಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ ಸಂಸಾರಿಗೋಚರ ಏವಾಯಂ ಪ್ರಶ್ನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅವಿದುಷೋ ವಾಗಾದಿಲಯಾಭಾವಾದ್ವಾಙ್ಮನಸಿ ದರ್ಶನಾದಿತಿ ನ್ಯಾಯಾತ್ತಸ್ಯ ಚಾತ್ರ ಶ್ರುತೇರ್ವಿದ್ವಾನೇವ ಪುರುಷಸ್ತದೀಯಕಲಾವಿಲಯಸ್ಯ ಶ್ರುತಿಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಸರ್ವತ್ರ ಹೀತಿ ।
ಅಗ್ನ್ಯಾದ್ಯಂಶಾನಾಂ ವಾಗಾದಿಶಬ್ದಿತಾನಾಮಪಕ್ರಮಣೇಽಪಿ ಕರಣಾನಾಂ ತದಭಾವೇ ತದಧಿಷ್ಠಾನಸ್ಯ ದೇಹಸ್ಯಾಪಿ ಭಾವೇನ ಭೋಗಸಂಭವಾನ್ನ ಪ್ರಶ್ನಾವಕಾಶೋಽಸ್ತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ದೇವತಾಂಶೇಷೂಪಸಂಹೃತೇಷ್ವಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ತೇಷಾಂ ತಾಭಿರನಧಿಷ್ಠಿತತ್ವೇ ಸತ್ಯರ್ಥಕ್ರಿಯಾಕ್ಷಮತ್ವಂ ಫಲತೀತ್ಯಾಹ —
ನ್ಯಸ್ತೇತಿ ।
ಕರಣಾನಾಮಧಿಷ್ಠಾತೃಹೀನಾನಾಂ ಭೋಗಹೇತುತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಕಥಮಾಶ್ರಯಪ್ರಶ್ನೋ ಭೋಕ್ತುಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ವಿದೇಹಶ್ಚೇತಿ ।
ಪ್ರಶ್ನಂ ವಿವೃಣೋತಿ —
ಯಮಾಶ್ರಯಮಿತಿ ।
ಆಹರೇತ್ಯಾದಿಪರಿಹಾರಮವತಾರಯತಿ —
ಅತ್ರೇತಿ ।
ಮೀಮಾಂಸಕಾ ಲೋಕಾಯತಾ ಜ್ಯೋತಿರ್ವಿದೋ ವೈದಿಕಾ ದೇವತಾಕಾಂಡೀಯಾ ವಿಜ್ಞಾನವಾದಿನೋ ಮಾಧ್ಯಮಿಕಾಶ್ಚೇತ್ಯನೇಕೇ ವಿಪ್ರತಿಪತ್ತಾರಃ । ಜಲ್ಪನ್ಯಾಯೇನ ಪರಸ್ಪರಪ್ರಚಲಿತಮಾತ್ರಪರ್ಯಂತೇನ ವಿಚಾರೇಣೇತಿ ಯಾವತ್ । ಅತ್ರೇತಿ ಪ್ರಶ್ನೋಕ್ತಿಃ ।
ನನು ಪ್ರಷ್ಟಾಽಽರ್ತಭಾಗೋ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಶ್ಚ ಪ್ರತಿವಕ್ತೇತಿ ದ್ವಾವಿಹೋಪಲಭ್ಯೇತೇ । ತಥಾ ಚ ತೌ ಹೇತ್ಯಾದಿವಚನಮಯುಕ್ತಂ ತೃತೀಯಸ್ಯಾತ್ರಾಭಾವಾದತ ಆಹ —
ತೌ ಹೇತ್ಯಾದೀತಿ ।
ತತ್ರೇತ್ಯೇಕಾಂತೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ವಿಚಾರಾವಸ್ಥಾಯಾಮಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ನ ಕೇವಲಂ ಕರ್ಮ ಕಾರಣಮೂಚತುಃ ಕಿಂತು ತದೇವ ಕಾಲಾದಿಷು ಹೇತುಷ್ವಭ್ಯುಪಗತೇಷು ಸತ್ಸು ಪ್ರಶಶಂಸತುಃ । ಅತಃ ಪ್ರಶಂಸಾವಚನಾತ್ಕರ್ಮಣಃ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯಂ ಗಮ್ಯತೇ ನ ತು ಕಾಲಾದೀನಾಮಹೇತುತ್ವಂ ತೇಷಾಂ ಕರ್ಮಸ್ವರೂಪನಿಷ್ಪತ್ತೌ ಕಾರಕತಯಾ ಗುಣಭಾವದರ್ಶನಾತ್ಫಲಕಾಲೇಽಪಿ ತತ್ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನೈವ ತದ್ಧೇತುತ್ವಸಂಭವಾದಿತ್ಯಾಹ —
ನ ಕೇವಲಮಿತಿ ।
ಪುಣ್ಯೋ ವೈ ಪುಣ್ಯೇನೇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಯಸ್ಮಾದತ್ಯಾದಿನಾ ॥೧೩॥