ಸಂಪ್ರತಿ ಪ್ರಕೃತೇ ವಾಕ್ಯೇ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯವಿಧಿಮಂಗೀಕೃತ್ಯ ಸ್ವಯೂಥ್ಯಃ ಶಂಕತೇ —
ವ್ಯುತ್ಥಾಯೇತಿ ।
ಕಾ ತರ್ಹಿ ವಿಪ್ರತಿಪತ್ತಿಸ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯೇತಿ ।
ಲಿಂಗಂ ತ್ರಿದಂಡತ್ವಾದಿ । ‘ಪುರಾಣೇ ಯಜ್ಞೋಪವೀತೇ ವಿಸೃಜ್ಯ ನವಮುಪಾದಾಯಾಽಽಶ್ರಮಂ ಪ್ರವಿಶೇತ್’ ‘ತ್ರಿದಂಡೀ ಕಮಂಡಲುಮಾನ್’ ಇತ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಶ್ರುತಯಃ ಸ್ಮೃತಯಶ್ಚ ।
ಏಷಣಾತ್ವಾದ್ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದೀನಾಮಪಿ ತ್ಯಾಜ್ಯತ್ವಮುಕ್ತಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿವಶಾದ್ವ್ಯುತ್ಥಾನೇ ಸಂಕೋಚಮಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಽಽಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಉದಾಹೃತಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತೀನಾಂ ವಿಷಯಾಂತರಂ ದರ್ಶಯನ್ನುತ್ತರಮಾಹ —
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತದೇವ ವಿವೃಣೋತಿ —
ಯದ್ಧೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತಸ್ಯಾಽಽತ್ಮಜ್ಞಾನಾಂಗತ್ವೇ ಹೇತುಮಾಹ —
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನೇತಿ ।
ಏಷಣಾಯಾಸ್ತದ್ವಿರೋಧಿತ್ವಮೇವ ಕುತಸ್ಸಿದ್ಧಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಅವಿದ್ಯೇತಿ ।
ತರ್ಹಿ ಯಥೋಕ್ತಾನಾಂ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತೀನಾಂ ಕಿಮಾಲಂಬನಂ ತದಾಹ —
ತದ್ವ್ಯತಿರೇಕೇಣೇತಿ ।
ಆಶ್ರಮತ್ವೇನ ರೂಪ್ಯತೇ ವಸ್ತುತಸ್ತು ನಾಽಽಶ್ರಮಸ್ತದಾಭಾಸ ಇತಿ ಯಾವತ್ ।
ತಸ್ಯಾಽಽತ್ಮಜ್ಞಾನಾಂಗತ್ವಂ ವಾರಯತಿ —
ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ।
ಅಥ ವ್ಯುತ್ಥಾನವಾಕ್ಯೋಕ್ತಮುಖ್ಯಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯವಿಷಯತ್ವಮೇವ ಲಿಂಗಾದಿವಿಧಾನಸ್ಯ ಕಿಂ ನ ಸ್ಯಾತ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ನ ಚೇತಿ ।
ಏಷಣಾರೂಪಾಣಿ ಸಾಧನಾನಿ ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದೀನಿ ತೇಷಾಮುಪಾದಾನಮನುಷ್ಠಾನಂ ತಸ್ಯಾಽಽಶ್ರಮಧರ್ಮಮಾತ್ರೇಣೋಕ್ತಸ್ಯ ಯಥೋಕ್ತೇ ಸಂನ್ಯಾಸಾಭಾಸೇ ವಿಷಯೇ ಸತಿ ಪ್ರಧಾನಬಾಧೇನ ಮುಖ್ಯಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯವಿಷಯತ್ವಮಯುಕ್ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಥಂ ಪುನರ್ಮುಖ್ಯಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯವಿಷಯತ್ವೇ ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದೇರಿಷ್ಟೇ ಪ್ರಧಾನಬಾಧನಂ ತದಾಹ —
ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದೀತಿ ।
ಸಾಧ್ಯಸಾಧನಯೋರಾಸಂಗೇ ತದ್ವಿಲಕ್ಷಣಸ್ಯಾಽಽತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾನಂ ಬಾಧ್ಯತೇ ಚೇತ್ಕಾ ನೋ ಹಾನಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಚೇತಿ ।
ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಂ ತಾವದ್ವಿಹಿತಂ ವಿಹಿತಾನುಷ್ಠಾನಂ ಚ ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದಿ ವಿನಾ ನ ಸಂಭವತೀತಿ ಶ್ರುತ್ಯೈವಾಽಽತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಯಜ್ಞೋಪವೀತಾದಿವಿರೋಧಿ ಬಾಧಿತಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಮಿತಿ ।
ಶಂಕಾಮೇವ ವಿಶದಯತಿ —
ಅಥಾಪೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಯಥಾ ಹುತಶೇಷಸ್ಯ ಭಕ್ಷಣಂ ವಿಹಿತಮಪಿ ನ ದ್ರವ್ಯಾಕ್ಷೇಪಕಂ ಪರಿಶಿಷ್ಟದ್ರವ್ಯೋಪಾದಾನೇನ ಪ್ರವೃತ್ತೇಸ್ತಥಾ ಸರ್ವಸ್ವತ್ಯಾಗೇ ವಿಹಿತೇ ಪರಿಶಿಷ್ಟಭಿಕ್ಷೋಪಾದಾನೇನ ವಿಹಿತಮಪಿ ಭಿಕ್ಷಾಚರಣಮುಪವೀತಾದ್ಯನಾಕ್ಷೇಪಕಮಿತ್ಯುತ್ತರಮಾಹ —
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ದೃಷ್ಟಾಂತಮೇವ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ —
ಶೇಷೇತಿ ।
ತದ್ಭಕ್ಷಣಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ಅಪ್ರಯೋಜಕಂ ದ್ರವ್ಯವಿಶೇಷಸ್ಯಾನಾಕ್ಷೇಪಕಮಿತಿ ಯಾವತ್।
ಯದ್ವಾ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮೇವ ಸ್ಫುಟಯತಿ —
ಶೇಷೇತಿ ।
ಸರ್ವಸ್ವತ್ಯಾಗೇ ವಿಹಿತೇ ಶೇಷಸ್ಯ ಕಾಲಸ್ಯ ಶರೀರಪಾತಾಂತಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಕರ್ಮಮಾತ್ರಂ ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಮತೋ ನ ತದುಪವೀತಾದಿಪ್ರಾಪಕಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಿಂಚ ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಸ್ಯ ಶರೀರಸ್ಥಿತ್ಯೈವಾಽಽಕ್ಷಿಪ್ತತ್ವಾನ್ನ ತತ್ರಾಽಪಿ ವಿಧಿರ್ದೂರೇ ತದ್ವಶಾದುಪವೀತಾದಿಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯಾಹ —
ಅಸಂಸ್ಕಾರಕತ್ವಾಚ್ಚೇತಿ ।
ತದೇವ ಸ್ಫುಟ್ಯತೇ —
ಭಕ್ಷಣಮಿತಿ ।
‘ಏಕಕಾಲಂ ಚರೇದ್ಭೈಕ್ಷಮ್’(ಮ.ಸ್ಮೃ. ೬। ೫೫) ಇತ್ಯಾದಿನಿಯಮವಶಾದದೃಷ್ಟಂ ಸಿಧ್ಯದುಪವೀತಾದಿಕಮಪ್ಯಾಕ್ಷಿಪತೀತಿ ಚೇನ್ನೇತ್ಯಾಹ —
ನಿಯಮೇತಿ ।
ವಿವಿದಿಷೋಸ್ತದಿಷ್ಟಮಪಿ ನೋಪವೀತಾದ್ಯಾಕ್ಷೇಪಕಂ ಜ್ಞಾನೋತ್ಪಾದಕಶ್ರವಣಾದ್ಯುಪಯೋಗಿದೇಹಸ್ಥಿತ್ಯರ್ಥತ್ವೇನೈವ ಚರಿತಾರ್ಥತ್ವಾದಿತಿ ಭಾವಃ ।
ತರ್ಹಿ ಯಥಾಕಥಂಚಿದುಪನತೇನಾನ್ನೇನ ಶರೀರಸ್ಥಿತಿಸಂಭವಾದ್ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಂ ಚರಂತೀತಿ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯರ್ಥಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ನಿಯಮಾದೃಷ್ಟಸ್ಯೇತಿ ।
ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಾನುವಾದೇನ ಪ್ರತಿಗ್ರಹಾದಿನಿವೃತ್ತ್ಯರ್ಥತ್ವಾದ್ವಾಕಸ್ಯ ನಾಽಽನರ್ಥಕ್ಯಮಿತ್ಯುತ್ತರಮಾಹ —
ನಾನ್ಯೇತಿ ।
ನಿವೃತ್ತ್ಯುಪದೇಶೇನ ವಾಕ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥವತ್ತ್ವೇಽಪಿ ತದುಪದೇಶಸ್ಯ ನಾರ್ಥವತ್ತ್ವಂ ಕೂಟಸ್ಥಾತ್ಮಜ್ಞಾನೇನೈವ ಸರ್ವನಿವೃತ್ತೇಃ ಸಿದ್ಧೇರಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ತಥಾಽಪೀತಿ ।
ಯದಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾದಶೇಷನಿವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ತರ್ಹಿ ತದಸ್ಮಾಭಿರಪಿ ಸ್ವೀಕ್ರಿಯತೇ ಸತ್ಯಮಿತ್ಯಂಗೀಕರೋತಿ —
ಯದೀತಿ ।
ಯದಿ ತು ಕ್ಷುದಾದಿದೋಷಪ್ರಾಬಲ್ಯಾದಾತ್ಮಾನಂ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಮಪಿ ವಿಸ್ಮೃತ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥನಾದಿಪರೋ ಭವತಿ ತದಾ ನಿವೃತ್ತ್ಯುಪದೇಶೋಽಪಿ ಭವತ್ಯರ್ಥವಾನಿತಿ ಭಾವಃ ।
ಪ್ರಾಗುಕ್ತವಾಕ್ಯವಿರೋಧಾನ್ನಿವೃತ್ತ್ಯುಪದೇಶೋಽಶಕ್ಯ ಇತಿ ಚೇತ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಯಾನೀತಿ ।
ಮುಖ್ಯಪರಿವ್ರಾಡ್ವಿಷಯತ್ವೇ ದೋಷಂ ಸ್ಮಾರಯತಿ —
ಇತರಥೇತಿ ।
ನಿವೃತ್ತ್ಯುಪದೇಶಾನುಗ್ರಾಹಕತ್ವೇನ ಸ್ಮೃತೀರುದಾಹರತಿ —
ನಿರಾಶಿಷಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅಮುಖ್ಯಸಂನ್ಯಾಸಿವಿಷಯತ್ವಾಸಂಭವಾನ್ಮುಖ್ಯಪರಿವ್ರಾಡ್ವಿಷಯಂ ವ್ಯುತ್ಥಾನವಾಕ್ಯಮಿತ್ಯುಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಇತಿ ಶಬ್ದೋ ವ್ಯುತ್ಥಾನವಾಕ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಸಮಾಪ್ತ್ಯರ್ಥಃ ।