ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃಅಷ್ಟಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಸಾ ಹೋವಾಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಭಗವಂತಸ್ತದೇವ ಬಹುಮನ್ಯೇಧ್ವಂ ಯದಸ್ಮಾನ್ನಮಸ್ಕಾರೇಣ ಮುಚ್ಯೇಧ್ವಂ ನ ವೈ ಜಾತು ಯುಷ್ಮಾಕಮಿಮಂ ಕಶ್ಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮೋದ್ಯಂ ಜೇತೇತಿ ತತೋ ಹ ವಾಚಕ್ನವ್ಯುಪರರಾಮ ॥ ೧೨ ॥
ಸಾ ಹೋವಾಚ — ಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಭಗವಂತಃ ಶೃಣುತ ಮದೀಯಂ ವಚಃ ; ತದೇವ ಬಹುಮನ್ಯೇಧ್ವಮ್ ; ಕಿಂ ತತ್ ? ಯದಸ್ಮಾತ್ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಾತ್ ನಮಸ್ಕಾರೇಣ ಮುಚ್ಯೇಧ್ವಮ್ — ಅಸ್ಮೈ ನಮಸ್ಕಾರಂ ಕೃತ್ವಾ, ತದೇವ ಬಹುಮನ್ಯಧ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ; ಜಯಸ್ತ್ವಸ್ಯ ಮನಸಾಪಿ ನಾಶಂಸನೀಯಃ, ಕಿಮುತ ಕಾರ್ಯತಃ ; ಕಸ್ಮಾತ್ ? ನ ವೈ ಯುಷ್ಮಾಕಂ ಮಧ್ಯೇ ಜಾತು ಕದಾಚಿದಪಿ ಇಮಂ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೋದ್ಯಂ ಪ್ರತಿ ಜೇತಾ । ಪ್ರಶ್ನೌ ಚೇನ್ಮಹ್ಯಂ ವಕ್ಷ್ಯತಿ, ನ ವೈ ಜೇತಾ ಭವಿತಾ — ಇತಿ ಪೂರ್ವಮೇವ ಮಯಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಮ್ ; ಅದ್ಯಾಪಿ ಮಮಾಯಮೇವ ನಿಶ್ಚಯಃ — ಬ್ರಹ್ಮೋದ್ಯಂ ಪ್ರತಿ ಏತತ್ತುಲ್ಯೋ ನ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿದ್ಯತ ಇತಿ । ತತೋ ಹ ವಾಚಕ್ನವ್ಯುಪರರಾಮ ॥

ಕಿಂ ತದ್ವಚನಂ ತದಾಹ —

ತದೇವೇತಿ ।

ಬಹುಮಾನವಿಷಯಭೂತಂ ವಸ್ತು ಪೃಚ್ಛತಿ —

ಕಿಂ ತದಿತಿ ।

ಯದಾದೌ ಮದೀಯಂ ವಚನಂ ತದೇವ ಬಹುಮಾನಯೋಗ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ —

ಯದಿತಿ ।

ತದ್ವ್ಯಾಕರೋತಿ —

ಅಸ್ಮಾ ಇತಿ ।

ನಮಸ್ಕಾರಂ ಕೃತ್ವಾಽಸ್ಮಾದನುಜ್ಞಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ । ತದೇವೇತಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಚನೋಕ್ತಿಃ ।

ಕಿಮಿತಿ ತ್ವದೀಯಂ ಪೂರ್ವಂ ವಚೋ ಬಹು ಮನ್ಯಾಮಹೇ ಜೇತುಂ ಪುನರಿಮಮಾಶಾಸ್ಮಹೇ ನೇತ್ಯಾಹ —

ಜಯಸ್ತ್ವಿತಿ ।

ತತ್ರ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಮೇವ ಬಹುಮಾನವಿಷಯಭೂತಂ ವಾಕ್ಯಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —

ಕಸ್ಮಾದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಪರಾಜಿತಾಯಾ ಗಾರ್ಗ್ಯಾ ವಚೋ ನೋಪಾದೇಯಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ಪ್ರಶ್ನೌ ಚೇದಿತಿ ।

ತತಶ್ಚ ಪ್ರಶ್ನನಿರ್ಣಯಾದ್ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಸ್ಯಾಪ್ರಕಂಪ್ಯತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಪ್ರತಿ ಹಿತಂ ಚೋಕ್ತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ।