ಅಂತರ್ಯಾಮೀ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೋಽಕ್ಷರಮಿತ್ಯೇತೇಷಾಮವಾಂತರವಿಶೇಷಪ್ರದರ್ಶನಾರ್ಥಂ ಪ್ರಕೃತತ್ವಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಅತ್ರಾಂತರ್ಯಾಮೀತಿ ।
ತತ್ರಾಂತರ್ಯಾಮಿಣಃ ಪ್ರಕೃತತ್ವಂ ಪ್ರಕಟಯತಿ —
ಯಮಿತಿ ।
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತತ್ವಂ ಸ್ಫುಟಯತಿ —
ಯೇ ಚೇತಿ ।
ಅಕ್ಷರಸ್ಯ ಪ್ರಸ್ತುತತ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಾಯಯತಿ —
ಯಚ್ಚೇತಿ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ವಿಷಯಾಣಾಂ ದರ್ಶನಶ್ರವಣಾದಿಕ್ರಿಯಾಕರ್ತೃತ್ವೇನ ಚೇತನಾಧಾತುರಿತಿ ಯತ್ತದಕ್ಷರಮುಕ್ತಮಿತ್ಯನ್ವಯಃ ।
ತೇಷು ವಿಚಾರಮವತಾರಯತಿ —
ಕಸ್ತ್ವಿತಿ ।
ತಸ್ಮಿನ್ವಿಚಾರೇ ಸ್ವಯೂಥ್ಯಮತಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಸ್ಯಾಪ್ರಸ್ತುತತ್ವಶಂಕಾಂ ವಾರಯತಿ —
ಯಸ್ತಮಿತಿ ।
ಯಥಾ ಪರಸ್ಯಾಽಽತ್ಮನೋಽಂತರ್ಯಾಮೀ ಜೀವಶ್ಚೇತ್ಯವಸ್ಥೇ ದ್ವೇ ಕಲ್ಪ್ಯೇತೇ ತಥಾ ತಸ್ಯೈವಾನ್ಯಾಃ ಪಂಚಾವಸ್ಥಾಃ ಪಿಂಡೋ ಜಾತಿರ್ವಿರಾಟ್ ಸೂತ್ರಂ ದೈವಮಿತ್ಯೇವಂಲಕ್ಷಣಾ ಮಹಾಭೂತಸಂಸ್ಥಾನಭೇದೇನ ಕಲ್ಪಯಂತೀತ್ಯಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಉಕ್ತರೀತ್ಯಾ ಕಲ್ಪನಾಯಾಂ ಪಿಂಡೋ ಜಾತಿರ್ವಿರಾಟ್ ಸೂತ್ರಂ ದೈವಮವ್ಯಾಕೃತಂ ಸಾಕ್ಷೀ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಶ್ಚೇತ್ಯಷ್ಟಾವಸ್ಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಭವಂತೀತಿ ವದಂತಃ ಪರಿಕಲ್ಪಯಂತೀತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಅವಸ್ಥಾಪಕ್ಷಮುಕ್ತ್ವಾ ಶಕ್ತಿಪಕ್ಷಮಾಹ —
ಅನ್ಯ ಇತಿ ।
ತುಶಬ್ದೇನಾವಯವಪಕ್ಷಂ ದರ್ಶಯನ್ವಿಕಾರಪಕ್ಷಂ ನಿಕ್ಷಿಪತಿ —
ಅನ್ಯೇ ತ್ವಿತಿ ।
ತತ್ರ ಪಕ್ಷದ್ವಯಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹ —
ಅವಸ್ಥೇತಿ ।
ಅಂತರ್ಯಾಮಿಪ್ರಭೃತೀನಾಮಿತಿ ಶೇಷಃ ।
ತಸ್ಯ ಸಾಂಸಾರಿಕಧರ್ಮಾತೀತತ್ವಶ್ರುತಾವಪಿ ಕಥಮವಸ್ಥಾವತ್ತ್ವಂ ಶಕ್ತಿಮತ್ತ್ವಂ ವಾ ನ ಸಿಧ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಅವಶಿಷ್ಟಪಕ್ಷದ್ವಯನಿರಾಕರಣಂ ಪ್ರಾಗೇವ ಪ್ರವೃತ್ತಂ ಸ್ಮಾರಯತಿ —
ವಿಕಾರೇತಿ ।
ಪರಪಕ್ಷನಿರಾಕರಣಮುಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಪರಕೀಯಕಲ್ಪನಾಸಂಭವೇ ಪೃಚ್ಛತಿ —
ಕಸ್ತರ್ಹೀತಿ ।
ಉತ್ತರಮಾಹ —
ಉಪಾಧೀತಿ ।
ಆತ್ಮನಿ ಸ್ವತೋ ವಿಶೇಷಾಭಾವೇ ಹೇತುಮಾಹ —
ಸೈಂಧವೇತಿ ।
ತತ್ರೈವ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ಅಪೂರ್ವಮಿತಿ ।
ಬಾಹ್ಯಂ ಕಾರ್ಯಮಾಭ್ಯಂತರಂ ಕಾರಣಂ ತಾಭ್ಯಾಂ ಕಲ್ಪಿತಾಭ್ಯಾಂ ಸಹಾಧಿಷ್ಠಾನತ್ವೇನ ಸತ್ತಾಸ್ಫೂರ್ತಿಪ್ರದತಯಾ ವರ್ತತೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವಭಾವತಸ್ತು ಜನ್ಮಾದಿಸರ್ವವಿಕ್ರಿಯಾಶೂನ್ಯಂ ಕೂಟಸ್ಥಂ ತದಿತ್ಯಾಥರ್ವಣಶ್ರುತೇರರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮಾನಿ ಸ್ವತೋ ವಿಶೇಷಾನವಗಮೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ನಿರುಪಾಖ್ಯತ್ವಂ ವಾಚಾಂ ಮನಸಾಂ ಚಾಗೋಚರತ್ವಮ್ । ತತ್ರ ನಿರ್ವಿಶೇಷತ್ವಮೇಕತ್ವಂ ಚ ಹೇತುಃ । ನಿರುಪಾಧಿಕಸ್ಯೇತಿ ನಿರ್ವಿಶೇಷತ್ವಂ ಸಾಧಯಿತುಮುಕ್ತಮ್ । ತತ್ರ ಚ ವೀಪ್ಸಾವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಮಾಣಂ ಕೃತಮ್ ।
ಕಥಂ ಪುನರೇವಂವಿಧಸ್ಯ ವಸ್ತುನಃ ಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ತದಾಹ —
ಅವಿದ್ಯೇತಿ ।
ತೈರ್ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಯತ್ಕಾರ್ಯಕರಣಂ ತೇನೋಪಾಧಿನೋಪಹಿತಃ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಜೀವಸ್ಸಂಸಾರೀತಿ ಚ ವ್ಯಪದೇಶಭಾಗ್ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ತಥಾಽಪಿ ಕಥಂ ತಸ್ಯಾಂತರ್ಯಾಮಿತ್ವಂ ತದಾಹ —
ನಿತ್ಯೇತಿ ।
ನಿತ್ಯಂ ನಿರತಿಶಯಂ ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ರತಿಬದ್ಧಂ ಜ್ಞಾನಂ ತಸ್ಮಿನ್ಸತ್ತ್ವಪರಿಣಾಮೇ ಸತ್ತ್ವಪ್ರಧಾನಾ ಮಾಯಾಶಕ್ತಿರುಪಾಧಿಸ್ತೇನ ವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸನ್ನಾತ್ಮೇಶ್ವರೋಽಂತರ್ಯಾಮೀತಿ ಚೋಚ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ತಸ್ಮಿನ್ನಕ್ಷರಶಬ್ದಪ್ರವೃತ್ತಿಸ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಸ ಏವೇತಿ ।
ನಿರುಪಾಧಿತ್ವಂ ಶುದ್ಧತ್ವೇ ಹೇತುಃ । ಕೇವಲತ್ವಮದ್ವಿತೀಯತ್ವಮ್ ।
ತಥಾಽಪಿ ಕಥಂ ತತ್ರ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಾದಿಶಬ್ದಪ್ರತ್ಯಯಾವಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಯಥೈಕಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಪರಸ್ಮಿನ್ನಾತ್ಮನಿ ಕಲ್ಪಿತೋಪಾಧಿಪ್ರಯುಕ್ತಂ ನಾನಾತ್ವಂ ತಥಾ ತದೇಜತಿ ತನ್ನೈಜತೀತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪ್ರಾಗೇವೋಕ್ತಮಿತ್ಯಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಕಲ್ಪನಯಾ ಪರಸ್ಯ ನಾನಾತ್ವಂ ವಸ್ತುತಸ್ತ್ವೈಕರಸ್ಯಮಿತ್ಯತ್ರ ಶ್ರುತೀರುದಾಹರತಿ —
ತಥೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅವಸ್ಥಾಶಕ್ತಿವಿಕಾರಾವಯವಪಕ್ಷೇಷ್ವಪಿ ಯಥೋಕ್ತಶ್ರುತೀನಾಮುಪಪತ್ತಿಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಕಲ್ಪನಾಂತರೇಷ್ವಿತಿ ।
ಔಪಾಧಿಕೋಽಂತರ್ಯಾಮ್ಯಾದಿಭೇದೋ ನ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಇತ್ಯುಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಸ್ವತೋ ವಸ್ತುನಿ ನಾಸ್ತಿ ಭೇದಃ ಕಿಂತ್ವೈಕರಸ್ಯಮೇವೇತ್ಯತ್ರ ಹೇತುಮಾಹ —
ಏಕಮಿತಿ ॥೧೨॥