బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
తృతీయోఽధ్యాయఃనవమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
కిన్దేవతోఽస్యాం ప్రతీచ్యాం దిశ్యసీతి వరుణదేవత ఇతి స వరుణః కస్మిన్ప్రతిష్ఠిత ఇత్యప్స్వితి కస్మిన్న్వాపః ప్రతిష్ఠితా ఇతి రేతసీతి కస్మిన్ను రేతః ప్రతిష్ఠితమితి హృదయ ఇతి తస్మాదపి ప్రతిరూపం జాతమాహుర్హృదయాదివ సృప్తో హృదయాదివ నిర్మిత ఇతి హృదయే హ్యేవ రేతః ప్రతిష్ఠితం భవతీత్యేవమేవైతద్యాజ్ఞవల్క్య ॥ ౨౨ ॥
కిం దేవతోఽస్యాం ప్రతీచ్యాం దిశ్యసీతి । తస్యాం వరుణోఽధిదేవతా మమ । స వరుణః కస్మిన్ప్రతిష్ఠిత ఇతి, అప్స్వితి — అపాం హి వరుణః కార్యమ్ , ‘శ్రద్ధా వా ఆపః’ (తై. సం. ౧ । ౬ । ౮ । ౧) ‘శ్రద్ధాతో వరుణమసృజత’ ( ? ) ఇతి శ్రుతేః । కస్మిన్న్వాపః ప్రతిష్ఠితా ఇతి, రేతసీతి — ‘రేతసో హ్యాపః సృష్టాః’ ( ? ) ఇతి శ్రుతేః । కస్మిన్ను రేతః ప్రతిష్ఠితమితి, హృదయ ఇతి — యస్మాత్ హృదయస్య కార్యం రేతః ; కామో హృదయస్య వృత్తిః ; కామినో హి హృదయాత్ రేతోఽధిస్కన్దతి ; తస్మాదపి ప్రతిరూపమ్ అనురూపం పుత్రం జాతమాహుర్లౌకికాః — అస్య పితుర్హృదయాదివ అయం పుత్రః సృప్తః వినిఃసృతః, హృదయాదివ నిర్మితో యథా సువర్ణేన నిర్మితః కుణ్డలః । తస్మాత్ హృదయే హ్యేవ రేతః ప్రతిష్ఠితం భవతీతి । ఎవమేవైతద్యాజ్ఞవల్క్య ॥

రేతసో హృదయకార్యత్వం సాధయతి —

కామ ఇతి ।

తథాఽపి కథం రేతో హృదయస్య కార్యం తదాహ —

కామినో హీతి ।

తత్రైవ లోకప్రసిద్ధిం ప్రమాణయతి —

తస్మాదితి ।

అపిశబ్దః సంభావనార్థోఽవధారణార్థో వా ॥౨౨॥