सच्चिदान्दात्मकं ब्रह्म विद्याविद्याभ्यां बन्धमोक्षास्पदमित्युक्तमिदानीं ब्रह्मानन्दे विचारमवतारयन्नविगीतमर्थमाह —

अत्रेति ।

तथाऽपि प्रकृते वाक्ये किमायातमिति तदाह —

अत्र चेति ।

न च केवलमत्रैवाऽऽनन्दशब्दो ब्रह्मविशेषणार्थकत्वेन श्रुतः किन्तु तैत्तिरीयकादावपीत्याह —

श्रुत्यन्तरे चेति ।

ब्रह्मणो विशेषणत्वेनाऽऽनन्दशब्दः श्रूयत इति संबन्धः ।

अन्याः श्रूतीरेवोदाहरति —

आनन्द इत्यादिना ।

एवमाद्याः श्रुतय इति शेषः ।

तथाऽपि कथं विचारसिद्धिस्तत्राऽऽह —

संवेद्य इति ।

लोकप्रसिद्धेरद्वैतश्रुतेश्च ब्रह्मण्यानन्दः संवेद्योऽसंवेद्यो वेति विचारः कर्तव्य इत्यर्थः ।

उभयत्र फलं दर्शयति —

ब्रह्माऽऽनन्दश्चेति ।

अन्यथा लोकवेदयोः शब्दार्थभेदादविशिष्टस्तु वाक्यार्थ इति न्यायविरोधोऽसंवेद्यत्वे पुनरद्वैतश्रुतिरविरुद्धेति भावः ।

विचारमाक्षिपति —

नन्विति ।

विरुद्धश्रुत्यर्थनिर्णयार्थं विचारकर्तव्यतां दर्शयति —

नेति ।

संग्रहवाक्यं विवृणोति —

सत्यमित्यादिना ।

एकत्वे सति विज्ञानप्रतिषेधश्रुतिमेवोदाहरति —

यत्रेत्यादिना ।

इत्यादिश्रवणमिति शेषः ।

फलितमाह —

विरुद्धश्रुतीति ।

श्रुतिविप्रतिपत्तेर्विचारकर्तव्यतामुपसंहरति —

तस्मादिति ।

तत्रैव हेत्वन्तरमाह —

मोक्षेति ।

तामेव विप्रतिपत्तिं विवृणोति —

साङ्ख्या इति ।